Ünden bugüN

HAYDARPAŞA VAPURU

Şehir hattı yolcu vapuru.

1894'te, İngiltere, Dundee'de Gourley Bros Co. tezgâhlarında yandan çarklı yolcu vapuru olarak yapıldı. Teknesi sacdan olup 286 grostonluktu. Uzunluğu 54,8 m,

genişliği 7,2 m, sukesimi 2,4 m idi. 510 beygirgücünde, 2 silindirli compound buhar makinesi vardı. Aynı'özelliklere sahip Fenerbahçe adlı eşiyle birlikte yıllarca Boğaziçi hariç, İstanbul sularında yolcu taşıdı. 1934'te hizmet dışı bırakılarak satıldığı zaman 40 yıllık vapurdu.

Daha sonraki yıllarda şehir hatlarında bir Haydarpaşa vapuru daha çalışmıştır. Bu vapur, 1949'da, Hollanda, Kinder-djk'te J. & K. Smit's Scheeps tezgâhlarında buharlı yolcu vapuru olarak inşa edildi. 5 eşi daha vardı. 561 grostonluk olup 54,4 m uzunluğunda, 10,8 m genişliğindeydi, sukesimi 3,3 m'yi buluyordu. Her biri 340 beygirgücünde, 2 adet tripil buhar makinesi vardı. Çift uskurluydu, 13 mil hız yapıyordu. Yolcu kapasitesi 1.041 kişiydi. 1985'te kadro dışı bırakılıncaya kadar 36 yıl boyunca aralıksız çalışarak İstanbul halkına hizmet verdi.

ESER TUTEL

HAYIRSIZ ADALAR

İstanbul adalarının güneybatısında bulunan Yassıada ve Sivriada ile Büyükada'nın güney ucuna 1,4 mil mesafedeki Neand-ros'a (Tavşan Adası) verilen ortak isim.

Denizler ortasında yapayalnız görünen, ağaçsız, susuz, üzerinde insan yaşamayan bu adalara "Hayırsız Adalar" denmesinin nedeni, siyasal ve dinsel mücadelelerin pençesindeki Bizans'ta, saray mensuplarının, prenslerin, yüksek din adamlarının sürgün yeri olmasına bağlanmaktadır.

1910'da, İstanbul Şehremini Cemil Paşa (Topuzlu) zamanında, şehirde çoğalmış olan ve halkın acıma duygusu nedeniyle öldürülmeyen başıboş köpeklerin bu adalara gönderilmesi; özellikle Sivriada' daki köpeklerin ulumalarının İstanbul'dan duyulması; köpeklerin açlıktan birbirlerini yemeleri hayvanseverlerin yüreklerini parçalamış ve bu köpek sürgünü "Hayırsıza-da" deyimini pekiştirmiştir.

Bu adalar İstanbul'un fethinden sonra genellikle boş kalmıştır. Sadece Yassıada, 1859'da ingiltere'nin İstanbul Sefiri Sir H. Buhver'in burada inşa ettirdiği köşkler nedeniyle bir süre kullanılmış, ada 1950'li yıllarda Deniz Kuvvetleri'ne tahsis edilene kadar bakımsız ve sahipsiz kalmıştır.

Haydarpaşa Vapuru Galata önlerinde. Eser Tutel koleksiyonu

Marmara Denizi'nde balığın tükenmemiş olduğu yıllarda bu adaların çevresi balık ve diğer deniz mahsullerinin bolluğu ile ünlüydü. Hayırsız Adalar'ın yakınına gelen her balıkçı, istediği her cins balığı kolaylıkla tutabilir, sahillerden nefis midyeler, istiridyeler, pavuryalar ve ıstakozlar toplayabilirdi.

Bugün Yassıada İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi'ne tahsis edilmiş bulunmaktadır, Sivriada ve Neandros ise tamamen boştur.

NEJAT GÜLEN