Ünden bugüN

KADIN ÖRGÜTLERİ

356-

357

KADEM ÖRGÜTLERİ

Yolu, Latife Bekir'in başkanlığı döneminde ise Kadın Sesi adlı bir dergi çıkarmıştır. Kadınlara oy hakkı istemiyle, miting ve toplantı gibi etkinlikler düzenlenmiş, 1933 Marsilya Dünya Kadınlar Kongresi'ne, 1935 istanbul 12. Feminizm Kongresi'ne katılmıştır. 11 Mayıs 1935'te kapanmış, 13 Nisan 1949'da Ankara'da yeniden açılmış, bu tarihten itibaren istanbul'da şube düzeyinde çalışmaya başlamıştır.

1954'te Kadın Haklarım Koruma Demeği kurulmuştur. Kumcuları, Mediha Gezgin (emekli müzik öğretmeni), Safiye Kara-duman (ev kadını), Saide Çalt (muharrir), Muammer Develi'dir (eski Tokat milletvekili). Derneğin amacı Türk devriminin kadınlara sağladığı hakları korumak ve kadın haklarım her alanda erkek hak ve yetkilerine eşit hale getirmeye çalışmaktadır. Dernek 1959'da Uluslararası Feminist Kadınlar Kulübü'ne üye olmuş, bu çerçevede Avrupa'da veya İstanbul'da her yıl a-çılan kadın sanatçılara ait sergilere katılmıştır. Kadın haklarıyla ilgili konularda bilimsel toplantılar düzenlenmiş, 1977'de Medeni Kanun'daki değişiklik yasa tasarısını hazırlayarak parlamentoya iletmişlerdir.

İleri Kadınlar Derneği'nin kuruluş tarihi 1965'tir. Kurucuları Beria Onger (avukat), Hayrunissa Candan (ilkokul müdiresi), Türkân Çavuşoğlu (memur), Güzin Güner (memur), Mevhibe Demiray'dır (memur). Dernek, tüzüğünde çalışan kadınların bağımsızlık, özgürlük ve eşitlik haklarım Atatürk ilkeleri ışığı altında savunmak, bu konudaki gericilikle savaşmak ve kadınların haklarını kullanmadaki bilinç düzeylerini yükseltmek amacında olduğunu belirtir. İ970'te kapanmıştır.

Türk Kadınını Güçlendirme ve Tanıtma Vakfı, İstanbul'da 6 Nisan 1986'da başta Semra Özal (dönemin başbakanı Turgut Özal'ın eşi), Emine Adla Cerrahoğlu, Semra Edes, Necla Kavala, Melike Tugay Haşefe, Leyla Yeniay Köseoğlu, Aynur Yurtçu, Türkân Sabancı olmak üzere toplam 31 kadın tarafından, çalışan kadınların, kırsal kesimde, tarımda, kültür, sanat ve politika-

Osmanlı

Müdafaa-ı

Hukuk-ı

Nisvan

Cemiyeti

üyelerinden

ve şiirlerinde

toplumsal

içerikli

konulan

ilk kez işleyen

şair Nezihe

Yaşar Hanım.

Kadın Eserleri

Kütüphanesi Arşivi

da, ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda dayanışmalarını geliştirmek, güçlendirmek ve Türk kadınlarının ulaştığı sosyal, ekonomik ve kültürel düzeyi tüm dünyaya tanıtmak amacıyla kurulmuştur. Türk Kadını adlı bir dergi çıkarmış, bu dergi toplam 24 sayı yayımlanmıştır. Resmi nikâhı olmayan aileler için toplu nikâh kıyma çalışmaları ve gezici sağlık otobüsleri ile anne ve çocuk sağlığına yönelik çalışmalar yapmıştır. Vakıf merkezi 1987'de başkanı Semra Özal'ın isteği üzerine Ankara'ya taşınmıştır.

Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği' nin kuruluş yılı 1989, kurucuları Aysel Ekşi (profesör, öğretim üyesi), Türkân Saylan (profesör, öğretim üyesi), Aysel Çeli-kel (profesör, öğretim üyesi), Necla Arat (profesör, öğretim üyesi), Tüten Ayla Ang (doktor, okutman), Birnur Özümert (emekli banka müdürü), Hatice Şiyma Arsel (ev kadını), Süreyya Ağaoğlu'dur (avukat). Amacı Atatürk ilke ve devrimleri ile gerçekleşen kadın haklarının korunması, gelişmesi, yaygınlaştırılması, bu bağlamda da kadınların siyasal, ekonomik, toplumsal, yasal ve kültürel tüm özgürlüklerden yararlanmalarının sağlanmasıdır. Ayrıca çağdaş eğitim yolu ile çağdaş insan ve topluma ulaşılması yolunda çalışmaktır. Kadınların kurduğu bir dernek olmakla birlikte çalışmalarını "laiklik", "kadın hakları" ve "öğretim birliği yasası" üzerine yoğunlaştırmıştır. Bu konularda panel, seminer, konferans gibi bilimsel toplantılar yapmaktadır.

Kadınlarımız Fikir ve Kültür Derneği' nin kuruluş tarihi 1990'dır. Kurucuları Süreyya Hiç (öğretim üyesi), Özden Günergin (emekli banka müdürü), Ayten Çetiner (ev kadını), Meliha Köken (ev kadını), Türkân Bozyer (hekim, öğretim üyesi), Sema Kasapoğlu (yüksek endüstri mühendisi), Fehamet Ülker'dir (emekli öğretmen). Amacı, üyelerinin sosyal, ekonomik ve kültürel alanlardaki çeşitli düşünsel etkinliklerine olanak hazırlamak, kadınları gene bu alanlarda güçlendirmek, yüceltmek,

bunun yanında da ulusal kültüre sahip çıkarak gelişmesine katkıda bulunmaktır. Genelde panel, konferans gibi bilimsel toplantılar düzenlemektedir. 1993'e kadar 11 toplantı düzenlemiştir, bunların yalnızca 2'si kadın konusundadır.

Kadın Hakların: Araştırma ve Geliştirme Derneği, 1991'de kurulmuştur. Kurucuları Süreyya Hiç (öğretim üyesi), Güner Gürol (mimar), Vildan Özbak (avukat), Ülay Han-cıoğlu (emekli turizmci), Nazan Tamöz (sigortacı), Sema Kasapoğlu (endüstri mühendisi), SennurKaya'dır. Amacı kadın haklarının korunması, geliştirilmesi, kadınların da sahip oldukları haklar konusunda bilinçlendirilmesi, kadınlar arasında mesleki dayanışma sağlanmasıdır. Her yıl bir konuyu ele alarak o konuda çalışmalar yapan dernek, bu bağlamda, 1992'de "Eğitim Sistemi" ve "Siyasal İrade" konusunda, 1993'te de "Dünyada ve Türkiye'de Kadın" konusunda panel, konferans gibi bilimsel toplantılar düzenlenmiştir.