Ünden bugüN

KARAOSMANOĞLU, YAKUP KADRİ

(27Mart 1889, Kahire -13 Aralık 1974, Ankara) Romancı, hikâye ve anı yazarı.

Geçmişi 18. yy'a dayanan Karaosmano-ğulları ailesinden geliyordu. 6 yaşındayken ailesiyle birlikte Manisa'ya gitti. İzmir İdadisi'nde okudu; 1905'te Mısır'a döndü, İskenderiye'de Frereler Mektebi'ne gitti. 1908'de İstanbul'a geldi; Peyam, ikdam gibi gazetelerde yazdı, Fecr-i Âti(->) edebiyat topluluğuna katıldı. Milli Mücadele'de Ankara'ya geçti (1921); Mardin (1923-193D, Manisa (1931-1934) milletvekili oldu. Tiran, Prag, Lahey, Bern (1934-1954) elçiliği görevlerinde bulundu. 1961-1965 arası tekrar Manisa milletvekiliydi. Anadolu Ajansı yönetim kurulu başkanıyken öldü, cenazesi İstanbul'a getirildi. Beşiktaş'ta Yahya Efendi Mezarlığı'nda gömülüdür.

Anamın Kitabı'nda (1957) çocukluk anılarını, Vatan Yolundada (1958) Kurtuluş Savaşı günlerini dile getiren Yakup Kadri, Gençlik ve Edebiyat Hatıraları'nda (1969) bir dizi edebiyatçının portresini çizerken, 19. yy'ın sonu ve 20. yy'm başındaki İstanbul'u Kadıköy, Çamlıca, Beyoğlu gibi semtleriyle yaşanmışın imbiğinden süzerek anlatmıştır. Bu eserde Çamlıca'nın bir Bektaşî tekkesiyle alafranga Beyoğlu karşıtlığı dikkate değerdir.

Yakup Kadri, ilk romanı Kiralık Konak" tan (1922) başlayarak, hemen hemen bütün romanlarında İstanbul'un tarihi dönemlerini, özellikle dönüm noktalarını, bir çöküş estetiği ve perspektifi içinde kaleme getirmiştir. Böylesi bir zamandizinsel sıralamada, son romanı Hep O Şarkı (1956) başı çeker ve Abdülaziz dönemi (1861-1876) günlerini yansıtır.

Kiralık Konak, Tanzimat İstanbul'undan başlayarak birkaç dönem ve kuşağı iç içe anlatır, I. Dünya Savaşı günlerinde trajik bir sonla noktalanır. Burada İstanbul, geleneksel, göreneksel dünyasından âde-