Ünden bugüN

HEMDAT İSRAEL SİNAGOGU

Kadıköy'de Yeldeğirmeni'nde, izzettin Sokağı no. 61'dedir.

1890'larda kiralık bir evi ünlü Haham Menahem Farhi yönetiminde sinagog o-larak kullanan yaklaşık 200 aileden ibaret Haydarpaşa Yahudileri Beylerbeyi sırtla-rındaki Dağhamam Sinagoğu'nun da yanması üzerine yeni ve daha geniş bir ibadethane kurmayı kararlaştırırlar. Ancak Rumlar da aynı arsaya talip olarak, sinagog inşa ettirmemek için kanlı kavgalara kadar varan engellemelere girişirler. Durumu şahsi göz hekimi Elias Bey Köken'den (Eli-as Paşa) öğrenen II. Abdülhamid, Selimiye Kışlası'ndan gönderdiği bir askeri birlikle olayları bastırır ve sinagog inşaatını himayesine alır. 28 Receb 1313/14 Ocak 1896 tarihli fermana dayanılarak sinagogun inşaatına başlanır. 2.000 altın liraya mal o-lan sinagog 3 Eylül 1899'da hizmete girer. Sinagoga "Israiloğullarmın şefkati" anlamına gelen "Hemdat Israel" adı verilir. Ib-ranice "hemdat" ve Arapça "hamid" kelimeleri aynı kökten olup Haydarpaşa Yahudileri bu adı vermekle kendilerine destek olan Abdülhamid'e olan minnet hislerini ifade etmek istemişlerdir.

Açılış töreni için Yıldız Sarayı başmü-cevheratçısı ve Hahambaşılık Meclisi üyelerinden Aron Efendi de Leon'un oğlu Jak de Leon'un Moda'daki konağından ödünç alınan 100 altın lira kıymetindeki kristal avize daha sonra sahibi tarafından sinagoga hediye edilmiş olup halen sinagog merkez holünün tavanını süslemektedir.

Bahriye hekimlerinden Albay Viktor Bey Galimidi'nin Türkçe, Haham-yazar Avram Danon'un Judeo ispanyolca ve 1909'da

Hemdat İsrael Sinagoğu'nun ana girişi. Naim Güleryüz, istanbul Sinagogları, 1992

hahambaşı seçilen Haini Nahum'un Fransızca konuşmaları ile yapılan görkemli a-çılış törenine aralarında Hahambaşı Kaymakamı Moşe Levi'nin de bulunduğu büyük bir davetli topluluğu katıldı.

Haydarpaşa'nın ilk hahamı Menahem Farhi, bilge Başhaham Isak Şaki, Rav Ne-sim Sami ve David Eskenazi, Salvator Ye-şua Habib bu sinagogun unutulmaz isimleridir. Hemdat Israel Sinagogu 50. yılını 11 Eylül 1949 Pazar günü görkemli bir törenle kutladı. Halen her yıl geleneksel Tu Bişvat gününün (ağaç dikme ve meyve bayramı) kutlandığı Hemdat Israel Si-nagoğu'nda ilk düğün 14 Nisan 1905'te yapılmıştır.