Universiteti

II. Asosiy nazariy qism (ma’ruza mashg‘ulotlari) 
“O‘zbek tili tarixi” fani mazmuni
1-MODUL. QADIMGI TURKIY TIL. GRAFIKA, FONETIKA, LEKSIKA 
 
1-mavzu. Qadimgi turkiy til. Grafika 
Qadimgi turkiy til predmeti, maqsad va vazifalari, qadimgi turkiy obidalarning 
topilishi, o‘qilishi, ilm ahli va keng jamoatchilikka ayon bo‘lishi.
2-mavzu. Qadimgi turkiy yozuvlar 
Лойиҳа

---

3 
Yozuv. O‘zbek tili va yozuvi tarixi. O‘zbek tilining yozuv tizimi: run, uyg‘ur,
moniy, sug‘d, brahma va suryoniy yozuvlari. Bu yozuvlarning o‘ziga xos 
jihatlari. 
 
3-mavzu. Qadimgi turkiy til fonetikasi 
Qadimgi 
turkiy 
tilning 
fonetik 
xususiyatlari. 
Singarmonizm. 
Singarmonizmning ikki ko‘rinishi; palatal-velyar (tanglay) garmoniya, labial (lab) 
garmoniyasi, ularning qonuniyatlari, bu qonuniyatning asosan unlilar, qisman 
undoshlar doirasida amalga oshishi, singarmonizmning turkiy so‘zlarda amal 
qilishi. 
4-mavzu.Qadimgi turkiy til leksikasi. 
Qadimgi turkiy til leksikasi, polisemya, o‘z qatlam, zoonim, gidronim, 
antroponim, fitonim, toponim, gidronim, oronim, o‘zlashma qatlam.
 
2-MODUL. QADIMGI TURKIY TIL GRAMMATIKASI 
 
5-mavzu. Qadimgi turkiy til morfologiyasi. Ot so‘z turkumi  
Otlarning yasalishi, son kategoriyasi, egalik, ko‘plik va kelishik shakllari.
 
6-mavzu. Sifat, son, olmosh so‘z turkumlari 
Sifatning morfologik belgilari, asliy va nisbiy sifatlar, sifat darajalari. 
Sifatlarning yasalishi. 
Sonning ta’rifi, numerativ (hisob) so‘zlar, ularning leksik-semantik 
xususiyatlari. Sanoq sonning ma’no turlari: dona, chama, taqsim, jamlovchi 
sonlar, ularni hosil qiluvchi qo‘shimchalar, ularning qadimgi turkiy va hozirgi 
o‘zbek tilidan farq qiladigan tomonlari, ikkilangan (cho‘ziq) undoshli sonlar 
fonetik tizimida yuz bergan o‘zgarishlar. 
Olmoshning ta’rifi, boshqa so‘z turkumlaridan farqi, uning ma’no turlari, 
sintaktik vazifasi. Kishilik olmoshlari, ko‘rsatish, so‘roq, o‘zlik olmoshlari.