Universitetining jizzax filiali "psixologiya" fakulteti "iqtisodiyot va turizm"

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

3 
Kirish
Muvozanatli tahlil iqtisodiyot nazariyasining muhimtadqiq qilish usuli 
hisoblanadi. Bu usul orqali makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarni, ya’ni milliy daromad. 
iste’mol va jamg‘arma. investitsiyalar. ishsizlik va bandlik kabilami tahlil qilishda 
foydalaniladi. Milliy iqtisodiyot miqyosida jamiyatning daromadlari va xarajatlari 
o‘itasidagi muvozanat asosiy o‘rin tutib, bu yalpi taklif (yaratilgan milliy daromad) 
va yalpi talab (foydalanilgan milliy daromad) o‘rtasidagi muvozanatning o‘ziga 
xos namoyon bo‘lishidir.
Bu bobda dastlab iqtisodiy muvozanat tushunchasini va ishlab chiqarish 
muvozanati darajasini aniqlashga turlicha yondashuvlarni qarab chiqamiz. Tahlilni 
ijtimoiy takror ishlab chiqarish mutanosibliklari tizimi va ularning darajasi hamda 
tarmoqlararo balansni bayon qilish bilan davomettiramiz. Tahlilning oxirgi qismi 
makroiqtisodiy muvozanatga erishishning bozor mexanizmlarini yoritib berishga 
qaratiladi. 
Iqtisodiyot barqaror rivojlanishi uchun uning turli tomonlari o‘rtasida 
ma’lummuvozanat bo‘lishini taqozo qiladi. Iqtisodiy muvozanat deb iqtisodiy 
jarayonlar, hodisalarning ikki yoki bir necha tomonining bir-biriga teng kelgan 
holatiga aytiladi. Shuning uchun hambutun iqtisodiyotning muvozanati to‘g‘risida 
gap borganda eng awalo, yalpi talab va yalpi taklif o‘rtasidagi tenglik e’tiborga 
olinadi.Makroiqtisodiyotda iqtisodiy muvozanatning shakllanish jarayoni, uni 
ta’minlash ancha murakkab va ziddiyatli. Chunki u o‘z ichiga xususiy va umumiy 
tavsifdagi bir qator muvozanatlar tizimini oladi.
Iqtisodiy muvozanatlik, iqtisodiyotning o‘zgaruvchanligi va rivojlanishi 
uchun zarur bo‘lgan muhimtizimdir. Bu, iqtisodiyotning barcha taraflari o‘rtasida 
samarali 
hamkorlikni 
ta’minlash, 
resurslarni 
samarali 
tarzda 
ishlatish, 
innovatsiyalar va yangiliklarni qabul qilish, sifatli mahsulotlar ishlab chiqarish, 
xizmatlar ko‘rsatish va boshqa ko‘plab maqsadlarni o‘z ichiga oladi.
Iqtisodiy muvozanatlikni erishish yo‘llari quyidagilardir: 
1. Innovatsiyalar va yangiliklarni qabul qilish: Yangiliklarni qabul qilish va 
innovatsiyalar yaratish, iqtisodiyotni rivojlantirishning muhimyo‘llaridan biridir. 

---

4 
Bu, yangi mahsulotlar va xizmatlar ishlab chiqarish, yangi texnologiyalar va 
usullar qo‘llash, yangi tijorat modellari yaratish va boshqa innovatsion 
yondashuvlar orqali amalga oshiriladi. 
2. Resurslarni samarali tarzda ishlatish: Resurslarni samarali tarzda ishlatish, 
iqtisodiy muvozanatlikni oshirishning muhimyo‘llaridan biridir. Bu, energiya, suv, 
transport, kommunikatsiya va boshqa resurslarni samarali tarzda ishlatish orqali 
amalga oshiriladi. 
3. Hamkorlik va tashkilotlararo ishlash: Iqtisodiy muvozanatlikni oshirish 
uchun, tashkilotlararo ishlash va hamkorlik muhimdir. Bu, boshqa kompaniyalar 
bilan ishbirligi qilish, xizmatlar va mahsulotlar almashish, tijorat markazlari 
yaratish va boshqa ko‘plab tashkilotlararo faoliyatlar orqali amalga oshiriladi. 
4. Sifatli mahsulotlar ishlab chiqarish: Sifatli mahsulotlar ishlab chiqarish, 
iqtisodiy muvozanatlikni oshirishning muhimyo‘llaridan biridir. Bu, sifatli 
mahsulotlar ishlab chiqarish, xaridorlarga yaxshi xizmat ko‘rsatish va boshqa 
ko‘plab sifatli mahsulotlar ishlab chiqarish orqali amalga oshiriladi. 
5. Xizmatlar ko‘rsatish: Xizmatlar ko‘rsatish, iqtisodiy muvozanatlikni 
oshirishning muhimyo‘llaridan biridir. Bu, xizmatlar sohasida innovatsiyalar 
yaratish, xizmatlar sifatini oshirish, xizmatlar ko‘rsatishning samarali usullarini 
qo‘llash va boshqa ko‘plab xizmatlar sohasida faoliyatlar orqali amalga oshiriladi.