Ustad Hüseyn Ənsariyan

Dünya malını puç sayıb ona görə həsrət çəkməmək

Allah-təalanın həzrət Musaya üçüncü öyüdü bu idi ki, dünya və dünya nemətləri ona böyük görünməsin. Dünya malını böyük sayan insan adətən yoxsulları saya salmır, varlılara həsəd aparır. İnsan bilməlidir ki, dünya nemətləri nə qədər böyük görünsə də, Allahın nəzərində heçdir: “De ki, dünya matahı cüzi bir şeydir və axirət dünyası təqvalılar üçün daha da üstündür.”¹

Əgər mömin qəbul etsə ki, hətta milyardlarla ölçülən dünya malı heçdir, var-dövlətə görə narahat olmaz, varlılara həsəd aparmaz. Belələrini yalnız axirət nemətləri düşündürür. Onlar yalnız Allahın razılığını qazanan möminlərə qibtə edirlər. Bəli, dünya malını heç sayan insan nə varlılara qibtə edir, nə də yoxsulları əskik sayır. O başa düşür ki, hamının yoxsul saydığı bir kəs Allahın nəzərində daha əziz ola bilər.

Ayə və rəvayətlərdən belə görünür ki, başqalarının var-dövlətinə həsəd aparmamaq üçün dünya nemətlərinin hikmət əsasında əta olunduğuna inanmaq lazımdır. Birinə dünya malı verib, birini dünya malından məhrum etmək Allahın təqdiri və hikmətidir. İlahi hikmət tələb edir ki, bir zümrə varlı olsun, digər bir zümrə yoxsulluq içində yaşasın. Hamı Allahın istək və iradəsinə təslim olmalıdır. Varlılar qürrələnməməli, yoxsullar pərişan olmamalıdırlar. Çünki hər iki halda insanlar sınağa çəkilir. Sadəcə bu sınaqlardan uğurla çıxmağa çalışmaq lazımdır.

Bəzilərinə elə gəlir ki, Allah sevdiyi insana bol dünya neməti verir. Onların nəzərincə, əgər Allah birinə qəzəblənirsə, onu yoxsulluğa düçar edir. Amma Qurani-kərimdə bu barədə belə buyurulur: “Rəbbi insanı sınağa çəkib onu əzizləyəndə və nemət verəndə deyər ki, Rəbbim məni əziz tutdu. Elə ki, Rəbbi onu sınağa çəkib ruzisini əskildər, belə deyər: “Rəbbim məni alçaltdı.”¹

Əslində isə həqiqi və əbədi nemət axirət nemətləridir. Yalnız axirət nemətləri Allahın sevgisini göstərir. Bu nemətlərdən məhrumluq Allahın qəzəb göstəricisidir. Dünya nemətləri isə sınaq vasitəsidir. Dünya nemətinə çatanlarla dünya nemətindən məhrum olanlar arasında möminlik baxımından heç bir fərq yoxdur. Hər iki zümrə sınağa çəkilir. Var-dövlət sevgi, yoxsulluq qəzəb nişanəsi deyil.

Var-dövlətin sevgi nişanəsi olmadığına inanmaq üçün tarixə nəzər salaq. Bir çox peyğəmbərlər yoxsulluq içində yaşamışlar. Onların həyatı şəhadətlə başa çatmışdır. Əksinə, bir çox kafirlər və Allah düşmənləri var-dövlət və asayiş içində yaşamış, dünya nemətlərindən daha çox bəhrələnmişlər. Qarunu misal göstərmək olar. Allah-təala Qarunun var-dövləti haqqında buyurur: “Qarun Musanın dövründən idi. Onlara sitəm qıldı. Ona o qədər xəzinə verdik ki, yalnız açarları güclü bir dəstəyə ağır gəldi. Qövmü ona dedi: “Fərəhlənmə, Allah fərəhlənənləri sevməz.”²

Bəni-İsrailin dünyaya aldanmış bir qrupu Qarunun var-dövlətini görüb həsrət çəkirdilər. Onlar deyirdilər: “Ey kaş Qaruna veriləndən bizim də olaydı. Həqiqətən o, böyük bəhrəyə malikdir.”³

Amma sonda hamı gördü ki, Qarunun saysız-hesabsız dövləti ona fayda vermədi. Qarun ilahi sınaqda uğursuzluğa düçar olub əzaba düşdü; özü də, sərvəti də məhv oldu.