Ustad Misbah Y?zdi

EŞITMƏK GÖRMƏK KIMI OLARMı?
Qeyd  etdik  ki,  qəlbi  ram  etmək  üçün  ölümü  xatırlamaq
lazımdır.  Bəs  ölümü  necə  xatırlamaq?  İnsanlar  bu  məsələyə
münasibətdə  də  fərqlidirlər.  Bə’ziləri  ölüm  haqqında
düşünməklə  qəlblərində  bu  fikirə  daimi  yer  verirsə,  digərləri
yalnız  ölümlə  bağlı  səhnələri  müşahidə  edərkən  bu  barədə
düşünə  bilirlər.  Şübhəsiz  ki,  görmək  eşitməkdən  daha
tə’sirlidir.  İnsanlar  bir  çox  həqiqətlər  haqqında  mə’lumatlı
olsalar  da,  gözlə  müşahidə  etmədiklərindən  həmin  həqiqətlərə
diqqətsizlik  göstərirlər.  Həzrət  Musanın  (ə)  dastanını
xatırlayaq.  Musa  (ə)  Tur  dağında  olarkən  Allah-təala  ona
qövmünün  inəyə  sitayiş  etdiyini  buyurur.  Bu  xəbəri  eşidən
Musa (ə) ona  qəlbən  inansa da, bir o qədər də  narahat olmur.
Amma  qövmünün  yanına  qayıdıb,  onların  inəyə  (buzova)
sitayiş  etdiyini  gördükdə  çox  qəzəblənib,  dərin  iztirab  çəkir.
Qur’ani-kərimdə  buyurulur:  “Musa  qəzəbindən  lövhəni  yerə
atdı, qardaşının başına qışqırdı...” Bu qəzəbi doğuran Musanın
öz  gözü  ilə  gördüyü  səhnələr  oldu.  Hansı  ki,  nə  baş  verdiyini
əvvəlcədən bilirdi. Bəli, görmək eşitməkdən daha tə’sirlidir. 
İnsan  ölümü,  dünyanın  faniliyini  dərindən  hiss  etmək  üçün
yer  üzündə  baş  verən  faciələri,  sarayların  viran  qalmasını
yaxından  görməlidir.  Tarixi  mütaliə  etmək,  öyrənmək  faydalı
olsa da, gözlə görmək kimi tə’sirli deyil. Bəlkə də Allah-təala
bə’zən  bu  məqsədlə  insanı  seyr  etməyə  çağırır:  “Yer  üzünü
gəzin və əvvəlkilərin aqibətinin necəliyini görün”; “Yer üzündə
gəzib  görün  ki,  peyğəmbərləri  yalançlı  hesab  edənlərin  axırı
necə  oldu.”  Ayələrdə  insan  görməyə  də’vət  olunur.  Biz
müxtəlif  məntəqələrdə  baş  verən  zəlzələlər  haqqında  tez-tez
eşitsək  də,  yalnız  evimiz  zəlzələdən  titrədikdə  onu  daha
dərindən hiss edirik. 

---

41
Həzrət Əlinin (ə) bəyanından da mə’lum olur ki, çətinlikləri,
vəfasızlıqları,  bəlaları  yaxından  seyr  etməklə  qəlbimizi
tə’sirləndirə bilərik. Dünya təmtəraqlarını, bərbəzəklərini gözü
ilə  görən  insan  dünyaya  rəğbətlənir.  Qəlbdə  tarazlıq  yaratmaq
üçün  dünyanın  ağrılı  tərəflərini  də  gözlə  görmək  lazımdır.
Əks-təqdirdə,  insan  dünyaya  baş  qatmaqla  axirəti  unudasıdır.
Ona  görə  də  həzrət  buyurur:  “Qəlbinə  dünya  faciələrini