ÜSTÜn yetenekli Çocuklar biLDİRİler kitabi

Sağaltım

Bu çocukların sağaltımında önerilen yöntemler şunlardır:

• Bireyselleştirilmiş Eğitim Programları: Bireyselleştirilmiş eğitim programları, özel eğitim uzmanı (öğrenme güçlükleri ve üstün çocuklar alanında uzmanlaşmış uzmanlar) sınıf ve branş öğretmenlerinden oluşan grup tarafından geliştirilmeli ve bu programda çocuğun güçlü yanlarını zenginleştirecek etkinlikler, zorluk yaşadığı alanlarla ilgili olarak tedavi edici eğitim ve zorluk yaşadığı alanlarla ilgili uyum sağlayıcı yönergeler yer almalıdır. Bu eğitsel programla ilgili olarak ayrıca öğrencinin de görüşü alınmalıdır (Brody & Mills; 1997).

• ÖÖG olan üstün çcuklar için özel sınıflar: Bu çocukların günün belli zamanlarında çocuğun sorunlarına duyarlı bir öğretmenle birlikte özel bir grup içinde eğitim almalarının yararlı olduğuna ilişkin görüş birliği vardır. Çocuğun öğrenme, düşünme ve işlem yapma stilinin anlaşılması çok önemlidir ve çocuğa etkili bir öğretme yapılabilmesi için gereklidir (Brody & Mills; 1997).

• Sınıfta Yönerge Verme: Bu çocukların normal çocuklarla birlikte okuması oldukça yararlıdır. Ancak sınıf öğretmeninin bireysel farklılıkları göz önünde bulundurması ve destekleyici bir program yürütmesi gerekmektedir.

• Bireysel Farklılıkları Dikkate Alan Sevgi Dolu Bir Ortam: Eğer bir birey kendini sosyal bir gruba ait hissederse kendi potansiyelini en iyi şekilde kullanabilmek için kendini geliştirir. Bu yüzden bireysel farklılıklara saygı duyulan ve kişisel büyüme ile ilgilenilen bir ortam yaratılması bu çocukların kendilerini ikinci sınıf insan olarak hissetmemelerine yardımcı olur.

• Başa Çıkma Stratejilerini Kulanmaları Konusunda Cesaretlendirmek: ÖÖG yaşam boyunca devam eden bir sorundur. Bu yüzden bu çocuklar kendi yetersizlikleri ile başa çıkacak yöntemler bulmalıdırlar. Bunlar:

1. Ziyaret, görüşme, görsel olarak verilen tarih seminerleri ya da deneyimler gibi etkinlikler bu çocukların bilgiyi alma yollarından biridir. Bunları kullanmaları konusunda onları desteklemek yararlı olur (Baum, 1990) .

2. Teknolojiyi kullanmaları konusunda desteklemek gerekir. Yazı yazma hesaplama yapma gibi sorunları olan çocukların bilgisayar, teyp, hesap makinesi gibi araçları kullanmaları desteklenmelidir (Maker & Udall, 1985; Baum, 1990)

3. Organize olmaları için destek sağlamak

4. Fikirlerini yalnızca yazarak değil, slaytlar, modeller, konuşmalar ve pandomim gibi başka yolları kullanarak paylaşmasına olanak sağlamak (Baum, 1990)

5. Hatırlamayı geliştirmek için yeni stratejiler öğretmek (Baum, 1990)

• Özel Öğretme Teknikleri: Bu tip çocuklara daha etkili öğretmek için farklı yollar bulmak gereklidir. Bunlardan bazıları aşağıda verilmiştir (Brody & Mills; 1997; Maker & Udall, 1985; Vaidya; 1993).
1. Bilgi verirken göz kontağı kurmak.

2. Bir seferde sınırlı bilgi vermek.

3. Yeni bir işe başlamadan önce diğerlerini gözlemesine olanak tanımak.

4. Farklı duyu kanallarını kullanmak.

5. Öğretmene yakın oturtmak.

6. Yönergeleri tahtaya yazmak.

7. Büyük görevleri ufak ünitelere bölmek.

8. Görevi anlamlı kılmak.

9. Ödüllendirmeyi, akran desteğini, işbirliğine dayalı etkinlikleri kullanmak.

10. Zorlukları olan başarılı yetişkinleri model almalarını sağlamak.

11. Farklı değerlendirme yöntemlerini kullanmak.

12. Ödevlerini ve sınavlarını tamamlaması için uygun zaman sınırı koymak.

13. Güçlü olduğu tarafların farkında olmasını sağlamak.

• Güçlü yanları, ilgileri ve üstün zihinsel kapasitesi üzerine odaklanmak: Zayıflıkları üzerine odaklanmak çocuğun zayıf benlik saygısı geliştirmesine, depresyona, strese ve motivasyon eksikliğine yol açmaktadır (Baum, 1990). Bu yüzden bu çocukların yeteneklerini ve becerilerini kullanabilecekleri ve geliştirebilecekleri eğitimsel ortamı yaratmak ve bunları vurgulamak oldukça önemlidir.

• Metakognitif beceriler: Kendini değerlendirme ve yansıtmayı içeren metabilişsel beceriler kullanmaları bu çocuklar için gereklidir. Bu nedenle bu becerilerin gelişmesi için çocukla birlikte çalışma yapmak gereklidir (Maker & Udall, 1985; Vaidya; 1993).

• Destekleyici Olarak Ebeveynler: Ebeveynlerin eğitim programına aktif olarak katılmaları sağlanmalıdır. Ebevynlerin bu sorun alanı ile ilgili mümkün olduğunca bilgilenmesi, benzer sorunu olan ailelerle biraraya gelmesi, çocuğunun gereksinimleri hakkında farkındalığının artması, başarıları için çocuğunu ödüllendirmesi, zenginleştirilmiş bir ortam sağlaması, çocukla ilgili kararlara onu da katması için çocuk için çok yararlı olacaktır (Maker & Udall, 1985).

• Niteleme Stilindeki farklılıklar: Seligman (1990) Niteleme stili kişinin kendi yaşamındaki başarı ve başarısızlıkları nasıl değerlendirdiğini belirleyen bir düşünme alışkanlığı olarak tanımlamıştır (Vaidya; 1993). Kişinin niteleme stili bireydeki iyiymserlik ve kötümserliğin derecesini de belirler. Niteleme stili kişiden kişiye farklılıklar gösterebilir, bu çocukların stillerindeki farklılıklardan da haberdar olmak gereklidir (Vaidya; 1993).

• Rehberlik vePsikolojik Danışma: Rehberlik servisi hem çocuklar hem de aileler için gereklidir.

1. Çocuklara Rehberlik ve Psikolojik Danışma: ÖÖG olan üstün çocuklar bireysel ve grup danışmanlığından yararlanabilirler. Çünkü çoğu benlik saygılarının düşük olmasından, kırıklıklarından dolayı kendilerini mutsuz hissederler, bir yandan bağımsızlık isteği ve bir yandan da güçlüklerinden dolayı yaşadıkları bağımlılık nedeniyle çatışma yaşarlar (Brody & Mills; 1997). Özellikleri ve yaşadıkları sıkıntılar hakkında çocuğu bilgilendirmek (Maker & Udall, 1985), güçlük yaşadığı konularla ilgili olarak baş etme yöntemleri geliştirmesine yardımcı olmak, stresi ve kaygı düzeylerini azaltıcı gevşeme ve imajinasyon çalışmaları yapmak, gerekli olduğu durumlarda sanat terapisinden destek almak, akran ilişkilerini iyileştirme için sosyal becerilerini geliştirmek rehberlik servisinin yapabilecekleri arasındadır. Psikolojik danışma ayrıca çocuğun üstün olan yanlarını unutmamalı ve bu üstünlüklerini kullanarak kendi kendilerine yardımcı olmaları konusunda çaba göstermelidir (Mendaglio; 1993). Bu tip çocuklara özellikle ortaokul dönemlerinde Psikolojik Danışmanlık hizmetlerini vermek çok önemlidir.

2. Ebeveynlere Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık: Ebeveynlerin gereksinimlerini karşılama ve bu çocukların doğası hakkında onları bilgilendirmek gereklidir. Ayrıca çocuklarına karşı uygun davranışları gösterebilmeleri için ebeveynlerin de destek almaları gerekmektedir. Ebeveynlere çocukların üstünlüklerini kabul etmeleri kadar öğrenme sorunlarını da kabul etmeleri konusunda yardımcı olmak gerekir (Daniels, 1993). Ailelerin kendi durumlarına benzer durumlarda olan ailelerle bir araya getirilmeleri de ailenin yaşayabileceği yalnızlık ve çaresizlik duygularının azaltılmasın da yardımcı olabilir.

• Okul Dışında çocuk için bir yaşam alanı oluşturmak

1. Çocuğun okul dışında ilgilerinin ve hobilerinin olması olumlu bir benlik saygısı geliştirmeleri ve etkili müdahele için önemlidir.

2. Yarım zamanlı bir işte çalışmaları da kendi kendilerine yetme becerilerini geliştirmeleri açısından yardımcı olur.
Erken tanı ve müdahele

Erken tanı ve müdahele ÖÖG olan üstün çocukların olumlu bir benlik kavramı geliştirmeleri ve çevresi ile olumlu ilişkiler kurmaları, zorluklarını etkili yollarla kompanse etmeleri, güçlü olan taraflarını geliştirmeleri ve zorlukları ile baş edebilmeleri için son derece önemlidir. Erken tanılamayı artırabilmek için yapılması gerekenler şöyle özetlenebilir: