Uyuşmazlik mahkemesi kararlari

K A R A R

Davacı : A. A.

Vekili : Av. E. Y.

Davalı : İl Özel idare Müdürlüğü'ne izafeten Aydın Valiliği (Aydın İl Özel idaresi Genel Sekreterliği)

Vekili : Av. Z. T.
O L A Y : Davacı, 19.6.2006 günü saat 21.00 sıralarında, 09 TD 077 plaka sayılı 2001 model Fiat marka aracı ile Koçarlı Halilbeyli Köyü'nden Çulhalar köyü istikametine seyir halinde iken, yolun 5.5 km.’sinde, genişletme çalışmasından ötürü toprak olan yolun, gidiş istikametine göre sağında, yolun 3,50 m içerisinde bulunan TEDAŞ'a ait elektrik direğine çarpmış ve aracında maddi hasar meydana gelmiştir.

Kaza sonucunda düzenlenen trafik kazası tespit tutanağında, yolun bakımı ve onarımından sorumlu olan İl Özel İdare Müdürlüğü'nün, yolda bulunan direğe trafik güvenliği için herhangi bir emniyet tedbiri almadığı için 1. derece, davacının da 2.derece kusurlu bulunduğu belirtilmiştir.

Davacı vekili; müvekkilinin, yolda genişletme çalışmalarından ötürü yolun toprak olması ve önünde giden araçların tozu sebebiyle, görüş mesafesinin kısalmasından dolayı yolun sağındaki elektrik direğini görmeyerek çarptığını, yolun bakım ve onarımından sorumlu olan davalı idarenin yolda tedbir almadığını, bu nedenle kaza yaptığını ve aracının hasar gördüğünü iddia ederek, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla 6.706,25 YTL. maddi zararın olay tarihinden itibaren hesaplanacak faiziyle birlikte tazmini istemiyle İl Özel idare Müdürlüğü'ne izafeten Aydın Valiliği aleyhine, 24.7.2006 gününde adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı İdare vekilince, birinci savunma dilekçesinde; idarenin hizmet kusuru esasına dayanan davada idari yargının görevli olduğu öne sürülerek, görev itirazında bulunulmuştur.

KOÇARLI ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 15.2.2007 günlü, 3.nolu celsede ve E:2006/111 sayı ile, davalı vekilinin yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı İdare vekilince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle başvuruda bulunulması üzerine, dilekçe ve ekleri Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI ; Anayasanın 125 inci maddesinde, idarenin, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğunun belirtildiği, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2 nci maddesinde idari dava türlerinin sayıldığı, bu maddenin (1-b) bendinde de, idari eylem ve işlemlerden dolayı hakları muhtel olanlar tarafından açılacak tam yargı davalarının, görüm ve çözümünün idari yargının görev alanına giren idari dava türleri arasında gösterilmiş olduğu; kamu hizmetini yürütmekle yükümlü kılınan kamu kuruluşunun, kamu hizmetini yürütürken kişilere verdiği zararın tazminine ilişkin davada, kamu hizmetinin, yöntemine ve hukuk kurallarına uygun olarak yürütülüp yürütülmediği, kamu yararına uygun şekilde işletilip işletilmediği, sonuçta, hizmet kusuru ve idarenin sorumluluğunu gerektiren bir husus olup olmadığının tayin ve tesbitinin idari yargı yerlerine ait bulunduğu; uyuşmazlığın, davalı idarenin, köy yolunun genişletilmesi çalışmaları sırasında, yolun 3,50 m içerisinde kalan elektrik direği için, trafik güvenliği bakımından herhangi bir önlem almaması, dolayısıyla, yürütmekle görevli olduğu kamu hizmetini gereği gibi yapmaması nedeniyle uğranıldığı iddia olunan zararın tazmini istemine ilişkin bulunduğu; bu durumda, Aydın Valiliği aleyhine açılan davanın görüm ve çözümü, idari işlem ve eylemlerden dolayı zarara uğrayanlar tarafından açılacak tam yargı davalarına bakmakla görevli olan idari yargı yerlerine ait bulunduğundan, Koçarlı Asliye Hukuk Mahkemesinin, anılan Valiliğin görev itirazının reddine ilişkin kararının kaldırılmasının gerektiği; gerekçesiyle, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkarmış olup, 2247 sayılı Yasa’nın 10. maddesine göre görev konusunun incelenmesini Uyuşmazlık Mahkemesi’nden istemiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesinin üçüncü fıkrasına göre, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısından yazılı düşüncesi istenilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Davalı idare olan İI Özel Müdürlüğünün bir kamu kurumu olduğu ve davaya konu kazanın, belediye sınırları dışında meydana geldiği; 5302 sayılı İI Özel idaresi Kanununun 6. maddesinin b fıkrasına göre, Belediye sınırları dışında bulunan yollarda, bu yolların yapım ve bakımı ile görevli olan il özel idaresinin, yolların trafik düzeni ve güvenliğini sağlayacak her türlü tedbirleri almasının gerektiği; dava konusu kazanın meydana gelmesinde davalı idarenin bir hizmet kusurunun bulunup bulunmadığı ya da meydana gelen zararın hizmet kusuru esaslarına göre tazmininin gerekip gerekmediğinin belirlenmesinin, İdarenin hizmet kusuru ya da objektif sorumluluk esasları çerçevesinde sorumlu olup olmadığının yargısal denetiminin, idari eylemden doğan zararların giderilmesi için açılacak bir tam yargı davası kapsamında idari yargı yerlerince yapılacağı ve 2577 sayılı Kanun’un 2/1-b maddesine göre açılan bu davanın idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; bu nedenle, Danıştay Başsavcılığının 2247 sayılı Yasanın 10.maddesi gereğince yapmış olduğu başvurunun kabulü ile Koçarlı Asliye Hukuk Mahkemesinin 2006/111 esas sayılı görevlilik kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerektiği yolunda, yazılı düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Ahmet AKYALÇIN’ın Başkanlığında, Üyeler: Mahmut BİLGEN, Erdoğan BUYURGAN, Habibe ÜNAL, Ayper GÖKTUNA, Muhittin KARATOPRAK ve Gürbüz GÜMÜŞAY’ın katılımlarıyla yapılan 04.02.2008 günlü toplantısında;

l-İLK İNCELEME : Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, davalı İdare vekilinin anılan Yasanın 10. maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine, Danıştay Başsavcısı’nca 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ : Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Ahmet BEŞİNCİ ile Danıştay Savcısı Gülen AYDINOĞLU’nun, davada idari yargının görevli olduğu yolundaki yazılı ve sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, özel otomobili ile genişletme çalışması yapılan köy yolunda kalan elektrik direğine çarpan davacının, aracında meydana gelen hasardan dolayı uğradığı zararın davalı İdareden tazmini istemiyle açılmıştır.

5302 sayılı İI Özel idaresi Kanununun, 1. maddesinde Kanunun amacının; il özel idaresinin kuruluşunu, organlarını, yönetimini, görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usul ve esaslarını düzenlemek olarak belirtilmiş; 3.maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde; İl özel idaresinin; İl halkının mahallî müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan ve karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan, idarî ve malî özerkliğe sahip kamu tüzel kişisi olarak tanımlanmış; Kanunun “İl Özel İdaresinin Görev Ve Sorumlulukları” başlıklı 6. maddesinin birinci paragrafının a ve b bentlerinde ise; “ İl özel idaresi mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla;  

a) Sağlık, Gençlik ve spor, tarım, sanayi ve ticaret; (Ek ibare : 01/07/2006 - 5538 S.K/26/a.mad) Belediye sınırları il sınırı olan Büyükşehir Belediyeleri hariç ilin çevre düzeni plânı, bayındırlık ve iskân, toprağın korunması, erozyonun önlenmesi, kültür, sanat, turizm, sosyal hizmet ve yardımlar, yoksullara mikro kredi verilmesi, çocuk yuvaları ve yetiştirme yurtları; ilk ve orta öğretim kurumlarının arsa temini, binalarının yapım, bakım ve onarımı ile diğer ihtiyaçlarının karşılanmasına ilişkin hizmetleri il sınırları içinde, 

b) İmar, yol, su, kanalizasyon, katı atık, çevre, acil yardım ve kurtarma, ...; orman köylerinin desteklenmesi, ağaçlandırma, park ve bahçe tesisine ilişkin hizmetleri belediye sınırları dışında, 

Yapmakla görevli ve yetkilidir.” denilmiştir.

İdarenin yürütmekle yükümlü bulunduğu kamu hizmetine ilişkin olarak uygulamaya koyduğu plan ve projenin hukuka aykırı olduğu nedeniyle iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacak davalar ile idarenin aynı plan ve projeye göre meydana getirdiği yol, kanal, baraj, su yolları, su şebekesi gibi tesislerin kurulması, işletilmesi ve bakımı sırasında kişilere verdiği zararların tazmini istemiyle idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları muhtel olanlar tarafından açılacak davaların görüm ve çözümünün, iptal ve tam yargı davaları kapsamında yargısal denetim yapan idari yargı yerine ait olduğu; idarece herhangi bir ayni hakka müdahalede bulunulduğu, özel mülkiyete konu taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığı veya plan ve projeye aykırı iş görüldüğü iddiasıyla açılacak müdahalenin men’i ve meydana gelen zararın tazmini davalarının ise, mülkiyete tecavüzün önlenmesine ve haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerinde çözümleneceği, yerleşik yargısal içtihatlarla kabul edilmiş bulunmaktadır.

Olayda, açılan davanın, köy yolunun genişletilmesi sırasında trafik güvenliği için önlem alınmadığı, bu nedenle aracın elektrik direğine çarpması sonucu zararın oluştuğu, zararın hizmetin kuruluşu ve işleyişindeki aksaklıklardan doğduğu, idarenin hizmet kusuru esasına göre sorumlu olduğu ileri sürülmüştür.

Kamu hizmetinin, yöntemine ve hukuka uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin, hizmet kusuru ya da başka bir nedenle idarenin sorumluluğu bulunup bulunmadığının yargısal denetiminin, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinde “idari dava türleri” arasında sayılan “idari işlem ve eylemlerden dolayı zarara uğrayanlar tarafından açılacak tam yargı davası” kapsamında, idari yargı yerlerince yapılacağı açıktır.

Belirtilen durum karşısında, davanın görüm ve çözümü idari yargı yerinin görevine girdiğinden, Danıştay Başsavcısının başvurusunun kabulü ile Aydın Valiliği(Aydın İl Özel idaresi Genel Sekreterliği) vekilinin görev itirazının Koçarlı Asliye Hukuk Mahkemesi’nce reddine ilişkin kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile Koçarlı Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 15.2.2007 gün ve E:2006/111 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 04.02.2008 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

* * *
Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:
ESAS NO : 2007/174

KARAR NO: 2008/32

KARAR TR : 3.3.2008

(Hukuk Bölümü)
Ö Z E T : 2918 sayılı Yasanın 48/5. maddesinin ihlali nedeniyle trafik zabıtasınca davacıya para cezası verilmesine ilişkin tutanağın iptali istemiyle açılan davanın, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanun’la değişik 3. maddesi ve aynı Kanunun 27. maddesine 5560 sayılı Kanun’la eklenen sekizinci fıkra hükmü bir arada değerlendirilerek İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesinin gerektiği hk.