Uyuşmazlik mahkemesi kararlari

K A R A R

Davacı : Ekşioğlu İnşaat Endüstri A.Ş

Vekili : Av. F. Ş.

Davalı : Safranbolu Belediye Başkanlığı

O L A Y : Safranbolu Belediyesinde görevli zabıta memurlarınca düzenlenen 26.03.2008 tarih, 72 no.lu Zabıt Varakasında, Altın Safran İlköğretim Okulu yanında bulunan davacı şirkete ait inşaatta, Belediye Zabıta Yönetmeliğinin 1-7. maddesi 10. fıkrasına aykırı olarak güvenlik tedbirleri alınmadığı, yaklaşık 20 m² yolun işgal edildiği belirlenmiş; Belediye Fen İşleri Müdürlüğünün 2.4.2008 tarihli Raporu ile birlikte söz konusu tutanağın havale edilmesi üzerine Safranbolu Belediye Encümeni tarafından 02.04.2008 günlü ve 256 No.lu Karar tesis edilmiştir.

Söz konusu kararda; davacı şirketin Belediye Zabıta Yönetmeliğinin 1-7/10. maddesine aykırı hareketinden dolayı tecziyesinin istenildiği; ilgili hakkındaki zabıt varakası usulüne uygun tebliğ edildiği halde (2) günlük yasal süresi içerisinde itirazda bulunmayan ilgilinin, Zabıt Varakasındaki suçunun Encümenlerince sabit görülmesiyle; 1608 sayılı Yasanın 1.maddesiyle Encümene verilen yetkiye istinaden; Belediye Fen İşleri Müdürlüğünce yerinde yapılan incelemede; yolda asfalt bozma meydana geldiği, tabii zemin kodunu bozarak izinsiz hafriyat yapıldığının tespit edilmiş olduğu ifade edilerek; Yer işgal harcı 50 YTL, Asfalt bozma 20.400 YTL, Onarım İşçiliği 138 YTL, Nakliyesi 140 YTL ve İzinsiz hafriyat 65 YTL olmak üzere Toplam 20.793 YTL hesaplama yapılarak; Ekşioğlu İnş. A.Ş.’den 20.793 YTL masraf bedelinin tahsiline karar verilmiştir.

Davacı vekili, Müvekkili şirkete davalı Safranbolu Belediyesi Belediye Encümeni tarafından verilen, 02.04.2008 tarih ve 256 karar numaralı 20.793,00 YTL miktarındaki masraf bedelinin tahsiline ilişkin para cezasına vaki itirazlarının kabulü ile verilen para cezasının haksız, usul ve yasaya aykırı olması nedeni ile iptaline karar verilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

ZONGULDAK İDARE MAHKEMESİ: 12.06.2008 gün ve E:2008/654, K: 2008/731 sayı ile davanın; davacı şirket tarafından; Safranbolu Belediye Encümeni tarafından 1608 sayılı Yasa ile Belediye Zabıta Yönetmeliğinin ilgili maddeleri uyarınca 20.793,00 YTL idari para cezası verilmesine ilişkin 02.04.2008 günlü ve 256 karar sayılı işleminin iptali istemiyle açılmış olduğu; Umuru Belediyeye Müteallik Ahkamı Cezaiye Hakkında 16 Nisan 1340 (1924) Tarih ve 486 numaralı Kanunun Bazı Maddelerini Muaddil 15.05.1930 tarihli ve 1608 sayılı Kanunun 1. maddesinde, Belediye meclis ve encümenlerinin kendilerine kanun, nizam ve talimatnamelerin verdiği vazife ve salahiyet dairesinde ittihaz ettikleri kararlara muhalif hareket edenlerle belediye kanun ve nizam ve talimatnamelerinin men veya emrettiği fiilleri işleyenlere veya yapmayanlara belediye encümenince Kabahatler Kanununun 32 nci maddesi hükmüne göre idari para cezası ve yasaklanan faaliyetin menine karar verileceğinin hüküm altına alınmış bulunduğu; 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 3. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (a) bendi uyarınca Kabahatler Kanunu’nun, idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı; aynı Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı fıkrasında; idari para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin idari yaptırım kararına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç onbeş gün içinde Sulh Ceza Mahkemesine başvurulabileceğinin belirtilmiş olduğu; yukarıda yer verilen 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, 1608 sayılı Yasa uyarınca kesilen idari para cezalarına karşı yapılacak itirazların ancak Kanunda İdare Mahkemesinde yapılacağına ilişkin açık hüküm bulunması halinde idare mahkemesine yapılabileceği, aksi halde Sulh Ceza Mahkemesine itiraz edilebileceği sonucuna varılmakta olduğu; dava dilekçesi ve eklerinin incelenmesinden; Safranbolu Belediyesinde görevli zabıta memurlarınca 26.03.2008 tarihinde tutulan zabıt tutanağında, Altın Safran İlköğretim Okulu yanında bulunan davacı şirkete ait inşaatta Belediye Zabıta Yönetmeliğinin 1, 7. ve 10. maddelerine aykırı olarak güvenlik tedbirleri alınmadığı, yaklaşık 20 m² yolun işgal edildiğinin belirtildiği, söz konusu tutanağın Belediye Encümenine havale edilmesini müteakip, 02.04.2008 günlü ve 256 karar sayılı işlemle, davacı şirketin Belediye Zabıta Yönetmeliğinin 1, 7. ve 10. maddelerine aykırı hareketinden dolayı 1608 sayılı Yasanın 1. maddesi uyarınca verilen yetkiye istinaden yer işgal harcı olarak 50 YTL, asfalt bozma bedeli olarak 20.400 YTL, onarım isçiliği olarak 138 YTL, nakliye bedeli olarak 140 YTL ve izinsiz hafriyat yapıldığı için 65 YTL olmak üzere toplam 20.793 YTL idari para cezası verildiği, para cezasına karşı 07.05.2007 tarihinde Safranbolu Belediye Başkanlığı nezdinde itirazda bulunulduğu ve bilahare 04.06.2008 havale tarihli dava dilekçesi ile Safranbolu Belediye Encümeninin 02.04.2008 günlü ve 256 karar sayılı işleminin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığının anlaşıldığı; bu durumda, yukarıdaki mevzuat hükümleri uyarınca idari bir yaptırım olan idari para cezalarına karşı genel başvuru yeri Sulh Ceza Mahkemesi olup, idari para cezalarına karşı İdare Mahkemelerine başvuru yapılabilmesi için idari para cezasının kesilmesine ilişkin kanunda İdare Mahkemelerine başvurulacağına ilişkin özel hüküm bulunmasının gerektiği; dava konusu idari para cezasının kesildiği 1608 sayılı Yasada bu yasa uyarınca verilen idari para cezalarına karşı yapılacak başvurunun İdare Mahkemelerine yapılacağına ilişkin herhangi bir hüküm bulunmaması sebebiyle, davada Sulh Ceza Mahkemesi görevli olacağından, söz konusu para cezasına karşı yapılan itirazın mahkemelerinin görev alanına girmediği gerekçesiyle; davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 15/1-a. maddesi hükmü uyarınca görev yönünden reddine karar vermiş; bu karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili bu kez, aynı istemle adli yargı yerinde itirazda bulunmuştur.

SAFRANBOLU SULH CEZA MAHKEMESİ: 05.11.2008 gün ve E:2008/145 D.İş sayı ile, başvuranın dilekçesinde; Safranbolu Belediyesi Belediye Encümeni tarafından verilen 02.04.2008 tarih ve 256 karar numaralı kararı ile müvekkili olan şirket aleyhine Belediye Zabıta Yönetmeliğinin 1-7/10 maddesine aykırı hareket ettiği gerekçesi ile Safranbolu Belediyesi zabıta ekiplerince tutulan 26.03.2008 tarih ve 72 numaralı zabıt varakası esas alınarak toplam 20.793.00 YTL ceza tertip edildiğini, iş bu cezanın haksız ve usul yasaya aykırı olup iptalini istemiş bulunduğu; davalı belediye vekilinin cevap dilekçesinde, itirazlarının öncelikle görev yönünden reddine, bu talepleri kabul edilmediği takdirde esastan reddine karar verilmesini talep etmiş olduğu, idari yaptırıma ilişkin karar ve eklerin celp edilerek incelenmesinden; her ne kadar başvuran aleyhine Safranbolu Belediye Encümeni tarafından verilen para cezasının itirazen kaldırılması talep edilmiş ise de, bu uyuşmazlığı çözme yetkisinin Vergi mahkemesine ait olduğu anlaşılmakla, mahkemelerinin görevsizliğine karar vermenin gerekmiş olduğu, aşağıdaki şekilde hüküm kurulduğu; açıklanan nedenlerle; her ne kadar başvuran Ekşioğlu İnşaat Endüstri A.Ş. vekili tarafından başvuran aleyhine Safranbolu Belediye Encümeni tarafından verilen 02.04.2008 tarih ve 256 karar sayı ile 20.793.00 YTL masraf bedelinin tahsiline ilişkin verilen para cezasının itirazen kaldırılması talep edilmiş ise de; 2576 Sayılı Bölge İdare Mahkemeleri İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanunun 6. maddesinin (a) bendinde, genel bütçeye, il özel idareleri, belediye ve köylere ait vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümler ve bunlara ilişkin zam ve cezalar ile tarife uyuşmazlıklarının vergi mahkemelerince çözümleneceğinin hükme bağlanmış olduğu, yol tahrip bedeline ilişkin alacağın 486 Sayılı Umuru Belediyeye Müteallik Ahkamı Cezaiye Hakkında Kanunun 4. maddesinde belediye rüsumu gibi tahsil olunacağının belirtilmesi karşısında, söz konusu masraf bedelinin tahsiline ilişkin verilen karara ilişkin itirazın çözüm yerinin mahkemelerinin görevi dışında kaldığı, uyuşmazlığı çözme yetkisinin Vergi Mahkemesine ait olduğu anlaşıldığından, 5271 sayılı CMK.nun 4.,5., ve 6. maddeleri uyarınca görevsizlik kararı vermiş; bu karara yapılan itiraz Karabük Ağır Ceza Mahkemesinin 28.11.2008 gün ve Değ.İş.No: 2008/597 sayılı kararıyla reddedilmiş ve karar kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Ahmet AKYALÇIN’ın Başkanlığında, Üyeler: Mustafa KICALIOĞLU, Mahmut BİLGEN, Habibe ÜNAL, Nüket YOKLAMACIOĞLU, Muhittin KARATOPRAK ve Gürbüz GÜMÜŞAY’ın katılımlarıyla yapılan 05.04.2010 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME : Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, adli yargı dosyasının; davacı vekilinin istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece 15. maddede belirtilen hükmün aksine, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden gönderildiği görülmekte ise de; Başkanlıkça idari yargı dosyasının da Mahkemesinden getirtildiği ve sonuçta usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, adli ve idari yargı yerleri arasında doğan görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ : Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde genel idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Dr. İlknur ALTUNTAŞ ile Danıştay Savcısı Mehmet AKKAYA’nın davada genel idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ :

Dava, Belediye Zabıta Yönetmeliğinin 1-7. maddesi 10. fıkrasına aykırı olarak, davacı şirketin inşaat nedeniyle güvenlik tedbirleri almadığı, yaklaşık 20 m² yolu işgal ettiğinin belirlendiğinden bahisle tutulan zabıt varakasına ve 1608 sayılı Yasanın 1. maddesiyle Encümene verilen yetkiye istinaden; yoldaki asfaltın bozulduğu, tabii zemin kodunun bozularak izinsiz hafriyat yapıldığı nedeniyle; Safranbolu Belediye Encümeni tarafından tesis edilen ve Yer işgal harcı 50 YTL, Asfalt bozma 20.400 YTL, Onarım işçiliği 138 YTL, Nakliyesi 140 YTL ve İzinsiz hafriyat 65 YTL olmak üzere Toplam 20.793 YTL masraf bedelinin tahsiline yönelik 02.04.2008 günlü ve 256 No.lu Kararın iptali istemiyle açılmıştır.

Dava konusu edilen Encümen Kararı ve dayanağı Zabıt Varakası incelendiğinde; Davacı şirketin aykırılık taşıyan eyleminin/suçunun Belediye Zabıta Yönetmeliğinin 1-7. maddesi 10. fıkrasına dayandırıldığı görülmesine karşılık; 11/04/2007 tarih, 26490 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Belediye Zabıta Yönetmeliğinde, işleme uygun madde ve fıkraların bulunmadığı görülmektedir.

Diğer taraftan, söz konusu Encümen Kararı, 1608 sayılı Yasa’nın, 8.2.2008 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 23.1.2008 gün ve 5728 sayılı Kanun’un 66. maddesi ile değişik 1. maddesi kapsamında bir idarî para cezası kararı olmayıp esasen; davacı şirketin inşaatı nedeniyle yolu işgal etmesinden dolayı hesaplanan işgal harcının yanı sıra, asfalt yola verilen zararın ve izinsiz yapılan hafriyatın idarece ortadan kaldırılabilmesi için teknik elemanlarca inceleme yapılarak saptanan bedelin, zarar verenden tahsil edilmesini amaçlayan ve bu itibarla 2464 sayılı Yasa ile 3194 sayılı Yasa’nın idareye tanıdığı yetkilere dayanan bir karar niteliğini taşımaktadır.

Buna göre, uyuşmazlık konusu Encümen Kararının Yer işgal harcına ilişkin kısmı incelendiğinde; bu miktarın yasal dayanağının hangi mevzuat olduğu, hesaplamanın nasıl yapıldığı belirtilmemiştir.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 52 ve 57. maddelerinde İşgal Harcı’na ilişkin düzenlemelere yer verilmiş, “Konu” başlıklı 52. maddesinde; “Belediye sınırları içinde bulunan aşağıdaki yerlerden herhangi birinin satış yapmak veya sair maksatlarla ve yetkili mercilerden usulüne uygun izin alınarak geçici olarak işgal edilmesi, İşgal Harcına tabidir

1. Pazar veya panayır kurulan yerlerin, meydanların, mezat yerlerinin her türlü mal ve hayvan satıcıları tarafından işgali,

2. Yol, meydan, pazar, iskele, köprü gibi umuma ait yerlerden bir kısmının herhangi bir maksat için işgali,

3. Motorlu kara taşıtlarının park etmeleri için il trafik komisyonlarının olumlu görüşü alınarak belediyelerce şehir merkezlerinde tesis edilen ve işletilen mahallerin çalışma saatleri içinde, taşıtlar tarafından işgali (Bisiklet ve motosikletler hariç)

Yukarıda sayılan yerlerin izinsiz işgalleri mükellefiyeti kaldırmaz.

(Ek fıkra:3.3.2004–5101/3 md) 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında korunan eser, icra ve yapımların tespit edildiği kitap, kaset, CD, VCD ve DVD gibi taşıyıcı materyallerin birinci fıkrada bahsi geçen yerlerde satışına izin verilmez.” hükmüne yer verilmiş; 53 ila 57. maddelerinde ise Mükellef, İstisnalar, Matrah, Harcın tarifesi, Harcın ödenmesi hususlarına açıklık getirilmiştir.

Öte yandan; 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun’un “Vergi Mahkemelerinin görevleri” başlıklı 6. maddesinde ise; Vergi Mahkemeleri’nin, a) Genel bütçeye, il özel idareleri, belediye ve köylere ait vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezaları ile tarifelere ilişkin davaları, b) (a) bendindeki konularda 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun uygulanmasına ilişkin davaları, c) Diğer kanunlarla verilen işleri, çözümleyeceği belirtilmiştir.

Uyuşmazlık konusu Encümen Kararının, davacı şirket tarafından asfalt yola verilen zararın ve izinsiz yapılan hafriyata ilişkin masraf bedelinin tahsiline yönelik kısmı incelendiğinde:

3194 sayılı İmar Kanununun 40. maddesinde, “Arsalarda, evlerde ve sair yerlerde umumun sağlık ve selametini ihlal eden, şehircilik, estetik veya trafik bakımından mahzurlu görülen enkaz veya birikintilerin, gürültü ve duman tevlideden tesislerin hususi mecra, lağım, çukur, kuyu; mağara ve benzerlerinin mahzurlarının giderilmesi ve bunların zuhuruna meydan verilmemesi ilgililere tebliğ edilir.

Tebliğde belirtilen müddet içinde tebliğe riayet edilmediği takdirde belediye veya valilikçe mahzur giderilir; masrafı % 20 fazlasıyla arsa sahibinden alınır veya mahzur tevlit edenlerin faaliyeti durdurulur. ” hükmü yer almaktadır.

Madde hükmü ile, belirtilen yerlerde meydana getirilen mahzurların idarece ne şekilde giderileceği ve giderilme masraflarının tahsiline ilişkin esas ve usullerin neler olduğu düzenlenirken; idareye kamu gücünü kullanma yetkisi tanınmakta olup; bu yolda tesis edilen işlemin, idari davaya konu edilebilecek kesin ve yürütülmesi zorunlu idari bir işlem olduğu; idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırılıkları nedeniyle menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davalarının görüm ve çözümünde ise idare mahkemelerinin görevli bulunduğu açıktır.

Belirtilen durum karşısında, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 52 ve 57. maddeleri kapsamındaki işgal harcı ile 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 40. maddesi kapsamındaki masraf bedelinin tahsili yolunda encümence tesis edilen işlemin iptali istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde genel idari yargı yerlerinin görevli bulunduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, idare mahkemesinin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde GENEL İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Zonguldak İdare Mahkemesi’nce verilen 12.06.2008 gün ve E:2008/654, K:2008/731 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 05.04.2010 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.
* * *
Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:
ESAS NO : 2009/120

KARAR NO : 2010/63

KARAR TR : 05.04.2010

(Hukuk Bölümü)
Ö Z E T : Taraflar arasında abonelik sözleşmesi olduğuna ilişkin bir belgenin ibraz edilemediği olayda; su dağıtım şebeke hattından bağlantı yaparak kaçak su kullandığı iddiasıyla, davacıya mesken tarifesi üzerinden 1000 ton Su Bedeli+ Atık Su Bedeli+KDV tutarı kadar ceza tahakkuk ettirilmesine yönelik Encümen Kararının iptali istemiyle açılan davanın İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.