V bob. Xalq hokimiyatchiligining konstitutsiyaviy asoslari l-§. Hokimiyat tizim id a d a V la t h okim iyati

7-§. D a v la t о z fa o liy a tid a tayan adigan prinsiplar
0 zbekiston о z taqdirini belgilovchi asosiy hujjat — Konsti­
tutsiya qabul qilishdan ko'zlangan maqsadlardan biri sifatida 
demokratiya va ijtimoiy adolatga sadoqatni namoyon qilish ekan- 
ligini e ’tirof etgan.
D av lat o'z faoliyatini inson va ja m iy at farovonligini ko'zlab, 
ijtimoiy ad o lat va q o n u n iy lik prinsiplari asosid a a m a lg a oshi- 
radi (14-modda).
D avlatning faoliyati, en g avvalo, jamiyat farovonligini ko'zlashi 
xalq xohish-irodasiga to‘la mos tushadi. Bu yo'lda davlatning 
tashkilotchilik qobiliyati, undan foydalanish alohida ahamiyat kasb 
etadi.
Jam iyat farovonligiga erishish yo'lida iqtisodiy asoslarni y a­
ratish, bozor m unosabatlarini shakllantirish borasida davlatning 
o 'tkazayotgan tadbirlari konstitutsiyaviy normalarni hayotga tat- 
biq qiiishdir.
O 'zbekiston faqat demokratik huquqiy davlat emas, br’.lki 
demokratik odil davlat qurishni ham maqsad qilib q o 'y g a n 1.
Jam iyatda adolat o'rnatilmasa, boshqa amalga oshirilayot- 
gan tadbirlar o'z sam arasin i bermaydi. Adolat ham m a jabhalarda: 
siyosiy hayotda, iqtisodda, tu rm u sh n in g barcha munosabatlarida 
o'rnatilishi zarur.
Adolatning buzilishi og'ir oqibatlarga, fojiaga sabab bo'ladi. 
Ijtimoiy adolatni buzish aholini shunday ham ta n g ahvolini yanada 
og'irlashtirib, jiddiy ijtimoiy ziddiyatlarga olib kelishi m um kin2.
O 'zbekiston bir tuzum dan boshqa tuzum ga o'tdi. Ushbu davr- 
da o d am larn in g moddiy ahvoli yomonlashuviga olib keladigan, 
nomatlub, keskin qarorlar qabul qilishga ham to'g'ri keldi. Ana 
shunday paytda aholining kam ta ’minlangan, ijtimoiy himoyaga 
muhtoj qismini turli choralar bilan qo'llab-quvvatlash ijtimoiy ado­
lat prinsipiga amal qilish natijasi bo'ldi.
1 Qarang: Karimov I.A. 0 ‘zbekistonning siyosiy-ijtimoiy va iqtisodiy istiqbolining 
asosiy tam oyillari. - Т.: O'zbekiston, 1995. - 13-bet.
2 O'sha joyda.
107
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

U m u m a n 0 ‘z b e k isto n n in g rivojlanishini belgilovchi tamoyillar 
orasida kuchli ijtimoiy him oyani tashkil qilish doimo o'zini sezdirib 
turadi.
Adolat p rinsipining n am o y o n bo'lishi, m a m la k a tim iz xalqi- 
n in g munosib, farovon va erkin hayotini t a ’m in lash g a, har bir kishi 
huquq va im k o niy atlarid an to'liq foydalanishi u ch u n z a r u r sharoit- 
lar y a ratish g a o'z t a ’sirini ko'rsatadi.
Adolat p rin s ip in in g a m a l qilishi natijasida respublikamizda 
o so y ish talik va b a rq a ro rlik saq lan ib turibdi.
Adolat prinsipiga am al qilish, uni ijtimoiy h ay o tn in g barcha 
sohalarida q o 'llashga erishish davlatga juda q im m a tg a tushadi. 
B u n in g u ch u n juda k a tta m a b la g 'la r z a r u r bo'ladi, lekin, Yurt- 
boshim iz aytg an larid ek : “Adolat va haqiqat g'oyasi ijtimoiy hayo- 
tim iz n in g barch a sohalarini q am ra b olm og'i darkor. Adolat va ha­
qiqat g'oyasi qonunchilik faoliyatim izning zam ini, bosh yo'nalishi 
b o 'lm o g 'i sh art. Davlatchilik va fuqarolik m unosabatlari, mehnat 
va uy-joy, nafaqa va soliq, tabiatni m uhofaza qilish va jinoyatchilik- 
ka qarshi k u rash ish m asalalari, qo'yingki, hayo tim izn in g hamma 
jabhalari an a shu z a m in g a tayanishi z a r u r ” 1.
Adolat prinsipi davlatchilik tarix im izda azaldan qo'llanib, 
m a n sab d o r s h a x s la rg a qo'yiladigan talab va b a h o n in g a s o s i bo'lgan.
Hokimiyat masalasi davlatchilikda m uhim masala bo'lib, har 
qanday davlatning ajralmas qismini tashkil etadi. Davlat hokimiyati­
ning qanday tashkil etilishi u tayanadigan prinsiplarga bog'liq.
O'zbekiston huquqiy davlat qurishni maqsad qilib qo'ygan ekan, 
o'z faoliyatida qonuniylik va adolat prinsiplariga tayanadi. Ularning 
real bo'lishi esa, fuqarolar taqdiriga to'g'ridan-to'g'ri ta ’sir qiladi.
A m aldagi O 'zb ekisto n Konstitutsiyasida hokim iyatning xalq 
m an fa atig a m os tarz d a tashkil etilishi uni tom m a ’noda xalq 
hokimiyatchiligi deb atash uchun asos bo'ladi.
1 Qarang. Karim ov I.A. 0 ‘zbekistonning siyosiy-ijtim oiy va iqtisodiy istiqbolining 
asosiy tam oyillari. - Т.: O'zbekiston. 1995. - 13-bet.
108
www.ziyouz.com kutubxonasi

---