Va adabiyoti universiteti
Yüklə 0,77 Mb. Pdf görüntüsü
|
| boz (-voz), -vchi, -lik qo‘shimchalarini qo‘shish yordamida yasaladi. –vchi
qo‘shimchasi i unlisi bilan tugagan fe’llarga qo‘shilganda i unslisi u shaklida, a bilan tugagan fe’llarga qo‘shilganda o shaklida talaffuz qilinadi va shunday yoziladi. Undosh bilan tugagan fe’llarga –uvchi shaklida qo‘shiladi:quruvchi, suzuvchi. Darslikda eslatma sifatida quyidagi qoida keltirilgan: “-lik qoshimchasi o‘rin- joy bildiruvchi turdosh va atoqli otlarga qo‘shilib, shaxsning shu hududga mansubligini bildiradi. Atoqli otlarga qo‘shilgan –lik qo‘shimchasi atoqli otni turdosh otga aylantiradi va kichik harf bilan yoziladi” 39
quyidagicha matn tuzish mumkin: Biz kecha sinfdoshlarimiz bilan yozuvchilar uyushmasiga bordik. U yerda kitobxonlar uchun yangi asar taqdimoti bo‘lib o‘tdi. Yozuvchilar o‘quvchilar o‘rtasida kitobxonlik madaniyatini oshirish to‘g‘risidagi fikr-mulohazalrini tingladik. Biz yozuvchilarning yangi asar yozish jarayonidagi mashaqqatlar, o‘ziga xos jihatlar haqida bilib oldik. Yozuvchilik hammaga ham nasib etmaydigan kasbdir. Yozuvchilikni zargarlikka o‘xshatish mumkin. Zargar tillaga ko‘z nurini
38 Джурабоева З.Компетенциявий таълимда матн яратиш муаммолари. //Ўзбекистон: тил ва маданият. 3- серия. Ўзбек тили таълими.-Тошкент,2017.-Б.79 39 Ona tili.6-sinf uchun darslik.-B.116 to‘kib undan chiroyli buyumlar yasagani kabi, yozuvchilar so‘z vositasida tillaga teng asarlar yaratadilar. Matn tuzishda o‘quvchilarning ijodkorlik qobiliyatlarini shakllantirishga xizmat qilmog‘i kerak. Bunday mashg‘ulotlarda matn tuzish badiiy tasvir san’atining xilma-xil qirralari (so‘z va so‘z shaklini kerakli ma’noda tanlay bilish va bu borada xatolarga yo‘l qo‘ymaslik; ba’zan so‘z va so‘z shakllarini qo‘llashdagi noo‘rin takrordan qutulish; tasvir uchun eng maqbulini tanlash; inson, tabiat hamda voqea-hodisalardagi go‘zalliklarni yetkaza bilish va hokazolar) bilan tanishish asnosida amalga oshadi. Yüklə 0,77 Mb. Dostları ilə paylaş:
|