Vaqt tizimi reja: Yo‘ldosh texnologiyasida vaqtning funksiyasi Astronomik vaqt tizimi

Astronomik vaqt tizimi
Astronomik vaqt tizimi, Yerning sutkalik aylanishiga asoslangan. Astronomik vaqt shkalasini qurish uchun etalon bo‘lib, osmon sferasiga bog‘liq va u bo‘yicha vaqtni o‘lchash olib boriladigan, Quyosh yoki yulduz sutkasi xizmat qiladi. haqiqiy yulduz vaqti deb, bahorgi teng kunlik haqiqiy nuqtasining soat burchagiga aytiladi. Bu vaqtni, qaysidir yulduzni kulminasiya momentida kuzatganda, ya’ni meridian joyidan o‘tayotganida, aniqlash mumkin. Yulduzlar yuqori kulminasiyasi uchun, soat burchagi no‘lga teng, unda yulduz vaqti, uning haqiqiy to‘g‘ri chiqishiga teng

Har qaysi observatoriya yulduz vaqti, vaqtni ushbu tarzda aniqlovchi, Grinvich meridianiga keltiriladi:

bu yerda – kuzatish momentidagi observatoriyaning astronomik uzoqligi, - Grinvich haqiqiy yulduz vaqti. Osmon efemerida qutbi bilan bog‘langan vaqt va uzoqlik.
haqiqiy Grinvich yulduz vaqtiga (Greenwich Apparent Siderial Time – ) teng kunlikni tenglashtirish deb nomlanadigan, to‘g‘ri ko‘tariliish nutasiyasi uchun tuzatma kiritiladi va Grinvich o‘rtacha yulduz vaqti (Greenwich Mean Siderial Time – ) hosil qilinadi:

o‘rtacha yulduz vaqti kuzatishlardan olingan, dunyo vaqti deb ataladigan va bilan belgilangan, Grinvich meridianing o‘rtacha quyosh vaqtiga o‘tkaziladi:

So‘nggi formulada: - yulduz vaqtidan o‘rtacha Quyosh vaqtiga o‘tish koeffisienti, 0.0027304336 ga teng, - dunyo vaqti bo‘yicha yarim tundagi Grinvich o‘rtacha yulduz vaqti ( momentida):
(4.5)
bu yerda - 2000 yil davridan sutkalar soni,
1 yanvar, _, va h.zo qiymatga ega
astronomik koordinatalari mavjud, observatoriya uzoqligiga, Yer qutbi harakatining ta’siri dan istisno qilingandan keyin, dunyo vaqti hosil bo‘ladi:

Bu vaqt, Grinvich meridiani o‘rtacha Quyosh vaqti (Greenwich Mean Time – GMT) hisoblanadi. Uni, ekvator bo‘yicha tekis harakatlanuvchi, uzoqlik hisobi boshlang‘ich (tayanch) meridiani bilan va sohta nuqta – Quyosh ekvatorial o‘rtachasi orasidagi burchakdek, qarash mumkin. Aynan, shu vaqt Yerning fazodagi haqiqiy orientirlashini beradi.
va vaqt, observatoriyalarda Oyning lazer lokasiyasi va geodezik yo‘ldoshlarning natijalari bo‘yicha aniqlanadi. vaqt kuzatishlaridan olinganlar, dunyo muvofiqlashtirilgan vaqti bilan taqqoslanadi, bu Yerning aylanish parametrlaridan birini qiymatini beradi.