Var mi çokhukukluluk istemek üniter devlette?

TSK üniter devleti yikmak mi istiyor?

Baskin Oran

Hadi buyurun efendim. Askerî ayricaliklari sürdürmenin böylesi bir sonuca götürecegi hiç akliniza gelmis miydi? Var mi çokhukukluluk istemek üniter devlette? Ama önce askerlerimizin bu çokhukuklulugu nasil sürdürmeye savastiklarindan baslayalim.

Yöntem: Türkiye Cumhuriyeti’nde her vatandasin tabi oldugu yasa ve adaletten bagisik tutulmak için cumhurbaskaninin kapisina gidip, yeni yasayi vetolamasini istirham eden arzuhal sunmak.

Oysa, 367 hukuk skandalina ragmen Gül cumhurbaskani seçilince, askerlerimiz onu tanimadiklarini göstermek için, yemin töreni basta olmak üzere birtakim resmî merasimleri boykot etmislerdi. Ama ne oldum dememeli, ne olacagim demeliymis. Mesela, hatirlarsaniz, Erdemir’in yabancilara satilmamasi için kampanya açan ulusalci TSK’nin 7,5 milyar dolar varlikli OYAK Holding’i, Oyakbank’in tamamini Hollandalilara satti; yeni adi ING Bank.

TSK’nin ayricalikta israr gerekçeleri

TSK cumhurbaskanina 3 gerekçe sunmus (M. Yetkin, Radikal, 05.07.09):

1) “Yasa degisikligi Anayasa’ya aykiri. Geçiniz, çünkü hem böyle oldugu fevkalade süpheli, hem de nasil olsa CHP Anayasa Mahkemesi’ne abone.

2) “Askerî ve sivil yargiyi karsi karsiya getirir”. Zaten karsi karsiya. Semdinli saniklarini sivil mahkeme 39,5 yila mahkum etti, askerî mahkeme ilk durusmada tahliye etti.

Ayni olayda kalabaligin üzerine ates açarak 1 kisiyi öldürüp 5 kisiyi yaralayan Uzman Çavus Tanju Çavus da, 18.01.06’daki ilk durusmasinda yine askerî mahkemece serbest birakildi. Hani, Org. Büyükanit’in “Tanirim, iyi çocuklardir” dedigi olay (Radikal, 15.12.07). Sonunda Çavus, “adam öldürme”den müebbet aldi ama cezasi “tahrik ve iyi hal”den 8 yil 4 aya indirildi (Radikal, 21.05.09). Kendisi su anda bir davadan daha yargilanmakta: Egirdir’deki “150 altin sikke” olayinda müteahhit Salih Uçar’i “tasarlayarak öldürmek”ten (Bianet, 23.05.08).

3) “Ordunun masuniyetini bozar, Kisla’ya siyaset sokar”. Geçiniz, çünkü Kisla zaten 27 Mayis’tan beri bogazina kadar siyasetin göbeginde. Darbeler ve muhtiralar bir yana, Devlet Memurlari Kanunu md. 125’e ragmen her Cuma basin toplantilariyla gündem ve siyaset belirliyor. Askerler memur degil mi?

Masuniyete (dokunulmazliga) gelince, ögrendigimize göre TSK’nin buradaki asil endisesi: Asilsiz ihbar mektuplariyla TSK personelinin sivil yargiya ve polise muhatap olma ihtimali. Bu konudaki en ögretici lafi, otuz bes yillik arkadasim ve Istanbul eski baro baskani Yücel Sayman etti: “Eger asilsiz ihbarlar üzerine dava açiliyorsa bu herkes için büyük tehlikedir. O zaman askerin, kendisi için ayricalik degil, bu sistemin degismesini talep etmesi gerekir” (Taraf, 07.07.09).

Tevhid-i tedrisat ve tevhid-i hukuk

Anahtar kelimeye yine gelip tosluyoruz: Ayricalik. Asker, 27 Mayis’tan beri adim adim insa ettigi ayricaliklarina, Izmir tabiriyle, “ellesilmemesini” istiyor. Mesele bu-ka-dar-ba-sit.

Yirmi bes yillik arkadasim Herkül Millas’in bu konuda fevkalade çarpici bir gözlemi var; o kadar ki, özetlemeye falan girismek günah olur. Söyle diyor:

“Daha geçen haftaya kadar üniter devlet konusu beni pek ilgilendirmezdi. Bazi insanlar kendi cemaatleri çerçevesinde kendi aliskanliklarina uygun yasamak istiyorlarsa varsin yasasinlar, derdim. Ama bugün artik kesin üniter devlet diyorum. Askerî/sivil hukuk tartismalarindan sonra görüs degistirdim. Paralel hukuklarin varligi gündeme gelince kafamda her sey birdenbire degisti”.

Herkül bundan sonra basliyor tirmalamaya: “Toplumumuzun en saygin insanlarindan doktorlari ele alalim. Kendi alanlarindaki hatalari kendileri yargilamak isterlerse ne olacak? Gözlerinin içine bakarak, siz lonca psikolojisiyle kendi esnafinizi korursunuz diyemem ki”.

Arkasindan eczacilara, milletvekillerine, etnik gruplara, “Lozan artigi” azinliklara geliyor. Sonunda söyle diyor: “Kafama dank etti ki, özgürlük ve esitlik istiyorsak bazi gruplarin özel hukuku olmamali. Özel hukuk olacaksa bütün gruplarin olmali; ya da hiçbir grubun. Çokhukuklu bir devlet kaygan bir zemin üzerindedir. Üniter devletin sonunun ilanidir”.

Ve nihayet, bitirici vurusu yapiyor: “Tevhid-i tedrisat’tan sonra tevhid-i hukuk da ariyorum. Üniter devlet taraftarlarini göreve çagiriyorum” (Zaman, 07.07.09). Herkül TSK’yi göreve çagiriyor.

TSK’nin ayricaliklari birer iç adli kapitülasyon

Bunlara ne eklenebilir? Çok önemli bir husus: TSK’nin su andaki yargi ayricaligi, Türkiye’nin 1923 Lozan’da kaldirttigi adli kapitülasyonlar gibi. Tek farki: “Dis adli kapitülasyonlar” yabancilara taniniyordu, bu “iç adli kapitülasyonlar” TSK mensubu Türklere taniniyor.

Ama, çok can sikici 3 fazlasi da var:

1) Dis adli kapitülasyonlarda hiç olmazsa Osmanli vatandaslarini yargilamak yoktu. Mesela Istanbul’daki Fransiz baskonsoloslugu mahkemesi ancak iki Fransiz arasindaki davaya bakabilirdi.

Ama bugünkü iç adli kapitülasyonlar öyle degil. Anayasa md. 145’e göre askerî mahkemeler sadece askerleri yargilamakla kalmiyor: 1) Asker kisiler arasindaki suçlari, 2) Askerlerin askerî suçlarini, 3) Askerlerin askerî mahallerdeki suçlarini, 4) Askerlerin askerlik hizmet ve görevleriyle ilgili suçlarini yargilamanin yani sira sivilleri de yargiliyorlar: 1) Sivillerin askerî suçlarini, 2) Sivillerin görevleri sirasinda askerlere karsi isledikleri suçlari, 3) Sivillerin askerî mahallerde askerlere karsi isledigi suçlari. Tabii, yargilayan askerî savci ve yargiçlar genelkurmay baskaninin emrinde.

2) Dis adli kapitülasyonlar sadece hukuk davalarinda geçerliydi. Iki yabancinin ceza davasina Osmanli mahkemeleri bakardi. Bugün askerî mahkemeler ceza davalarina bakiyor asil.

3) Dis adli kapitülasyonlarin saglam bir mesruiyeti vardi: Osmanli’daki dinsel (ser’i) hukukun çagdisi olusu. Ama TC’de “normal” hukuk askerî hukuktan çok daha demokratik.

Ne kirk katir, ne kirk satir

Yeni getirilen yasa degisikligi anayasal düzene karsi islenen suçlar ile askerî darbe, cunta, terör, çete suçlarinda askerî yargiyi devre disi birakiyor. Olay bu. “Yasa 23.30’da çikarildi!” diyenlere de hatirlatmak lazim: Hiçbir CHP’li aleyhte el kaldirmadi. Ayrica, TBMM’de su saatle su saat arasi çikan yasalar geçerlidir, onun disindakiler geçersizdir” diye bir kural henüz yok.

TSK bu ayricaliklari nasil böyle rahat rahat savunabiliyor? Tabii ki silahli olusu sayesinde degil çünkü artik o unsur demode. Depase. Out. Geçen hafta söyledim: “Sert kuvvet” bitti, “yumusak kuvvet” dönemindeyiz. Peki?

1) Sivil iktidarlarin lâgarlik ve korkusu sürdükçe, askerlerin cesareti de sürüyor.

2) Sivil yargi kimi inanilmaz tutumlarini sürdürdükçe askerî yargi güçleniyor. Yargitay Semdinli’yi askerî yargiya havale ederken acaba bombalanan kitapevini “askerî mahal” mi sanmisti? Yukarida Anayasa md. 145’e iliskin saydigim dört sikkin hangisi Semdinli’de vardi da “sivil” Yargitay Semdinli’deki astsubaylari askerî yargi’ya havale etti?

3) AKP bütün yurtta fiilî içki yasaklari getirmek gibi saçmaliklar yaptikça askerler güçleniyor.

4) Basbakan “Polis, rejimin teminatidir” gibi sözler söyleyince, 12 Eylül’de zorunlu din derslerini Anayasa’ya koydurmus “laik” asker, Fethullahçilikla özdeslesmis polise karsi güçleniyor.

TSK, diaspora, PKK

Bu neyi animsatiyor, biliyor musunuz? Diasporanin Türkiye düsmanligini Türk inkarciligi sayesinde sürdürmesini. PKK’nin o sinsi mayin patlatma isini, mesela Diyarbakir’daki parka Kürtçe isim verilememesi (Antenna, no. 25, 15.08.08) gibi olaylar sayesinde devam ettirmesini.

Ihtiyar halam Nigar Hanim bizimle yasardi. Yatma saatim gelince yaninda haliya otururdum, annemlerin Kula’da dokuduklari halinin üstüne, masalin o geceki bölümünü anlatirdi bana. Bunlardan biri de “Kirk Katir’la Kirk Satir” idi. Ama bu dedigim tam 60 yil önceydi. Bu masallar ve öcüler artik bitti efendim. Sadece, bittigini bazilarinin algilamasi için vakit geçiriyoruz, o kadar.

Yoksa, “Ne kirk katir, ne kirk satir! Ne Devlet, ne Cemaat Baskisi! Ne Kisla Ne Karakol! Sadece Insan, Sadece Insan!” diye bagirmanin zamani çoktan geldi, geçiyor.