Vatansiz 100 ŞİİR
Yüklə 226,67 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ٭٭٭٭٭ Özgün Adı 100 Gedichte ohne Vaterland
- _____________ Birinci Tekil Kişi
- Jiletin keskinliği oranında genç olur aynadaki görüntüm Ne kadar keskin olmalı ki gençleştirsin beni gerçekten
- _____________ Egemen Olan Kim
|
VATANSIZ 100 ŞİİR
çevirenler ulla & bekir karadeniz ٭٭٭٭٭ Bu kitap, 1977-78 Uluslararası Yayıncılar Birliği ödülünü aldı ve aynı zamanda yedi dilde yayımlandı. ٭٭٭٭٭ © 1978 Verlag Klaus Wagenbach, Berlin ٭٭٭٭٭ Özgün Adı 100 Gedichte ohne Vaterland
bu çevirinin tüm hakları info@bekirkaradeniz.com
_____________ Birinci Tekil Kişi
Mutfak Masası Sohbeti Çatal bıçak ve tabaklar arasında Sohbetten artakalan düzeltmeler esnemeler takışmalar kanatlanmış sözcükler Uçmazlar ama Hiç birşey uçup gitmez Kuş uzaklaşır benden sekerek ve çöker lavabonun altına Sürgülenmiş dünyanı tokmaklamak isterdim ölmüş olsaydım eğer Eğer
bulmak isterdim seni ve söylemek sana Ama yaşarım ve sözlerim yetişmez ulaşmaz sana kadar ve yuvarlanıp gider masadan
Buzda
Anlaşılmaya
Ne anladılar? Bir fıkra gelir aklıma Hani buzlanma yüzünden attığı her adımda iki adım geri giden bundan dolayı da okula geç gelen çocuğun fıkrası Bana da öyle oldu işte »İyi de nasıl geldin okula o zaman« diye sorar öğretmen »Çok kolay: Vazgeçtim okula gelmekten arkamı dönüp gerisin geri eve gitmeye çalıştım« İşte bana da öyle olur Anlaşılmaya
O zamanlar gülmüştüm buz fıkrasına öğrenciyken Çok iyi hatırlarım
Tıraş Olurken Jiletin keskinliği oranında genç olur aynadaki görüntüm Ne kadar keskin olmalı ki gençleştirsin beni gerçekten?
Dünya Hanım Dünyaya
ve nihayet hazırım gelmeye
geldiğimi yüksek sesle sormaya Ve gelip
yavaşça sen gelmiyorsun gidiyorsun şimdiden
Geri dönün ey sahtekarlar! geniş kenarlı şapka siperli kasket karmakarışık saçınızın önünde şapkamı indiririm Geri dönün gelin daha da vahşileşmiş batıdaki yağmurlaşmış ya da kumlaşmış mezarlarınızdan Geri dönün ey tuzakçıların tuzakçıları! Bir kez daha gelin Getirin hileli kartları Koldan çıkarılan asları Eğilmiş rulet ve oynak cıvalı zarlarınızı getirin- Oynamayalım hiçbirşeye »şerefine« hiçbirşey anlamına gelirdi çocukluğumda böylece anladım ki »bir hiçtir şeref« Siz sahtekarlar hiçbirşeyden vazgeçmemek için şerefinizden vazgeçtiniz O zaman doğru oynadınız- filmlerinizin kanlı happy end’ine kadar Bir kez daha bahşedin tüm bunları ey öncekiler! Ne kadar çok özledim üçkağıtçılık ve küçük çıkarlarınızın cahilliğini ve karşı konabilen adam adama aldatmaları! Klima görmemiş üçkağıtçı büyük dedeler şaşırırdınız bugün ne biçim masalara bağlanıp sahtekarlığa zorlandığımızı görseydiniz ve ne gibi ağır silahlı oyuncuların bize karşı oynadığı kağıttan kağıda kural değiştirdikleri oyunları Haklı olarak gebertsinler diye bizi »Ancak karşı koyan adamdır« yazar duvarda
Med Kapıma giden merdivenleri çıkarım nemli siste kanalda su yükselir Tırmanırım dolambaçlı okul yolumu fırtınalı yağmurda köpürür nehrin altında arklar Tırmanırım şehrin kuzeyindeki ormanlı tepeye sağanakta ovanın dalgaları çimen koparır yamaçtan Tırmanırım tepenin kara kirişlerine durdurulamaz üstüme gelir ve aşar beni deniz Tutunurum suda yüzen bir ağacın dallarına yükselip alçalır ağaç med ile Yorgun bir kuş gagasında yapraklar Büzülmüş bir dalda Kuş eti doyurur Kemikler denize düşer Kanlı zeytin yaprakları dalgalanır ve uzaklaşır tüyler yüzer ve balıklar uçar Susadım ben
Dönüşüm Kızlarım
ya da bir gecede hızla dönüşür teyzelerim ve yaşlı kuzinlerime Korkarak çiğnerken görürüm onları takma dişlerini ve nıkrıslı parmaklarıyla tükürülmüş yüzlerini kurularken Valizlerle bohçalarla varırlar Theresienstadt’a pencereden düşüp gözlüklerini ararlar el yordamıyla Hazırolda durmaya çalışırlar gerinirken yatakta canlıya sayılsınlar diye ayıklanırken hastalar Öptüğümde onları sabahları morarmış görürüm vücutlarını altışar altışar istiflenip dışkı ve çıkarılmış balgam Bahçe hortumuyla temizlenmiş hazır sevkedilmeye gaz odasından krematoryuma
Kenar Dehşetin kenarı olduğunu sanırdım daima önünde durup seyredilebilen aşağıda kıvranırken ya da kabarcıklar oluşturur ya da gülümser ya da gözümüzün önünde kokuşup çürürken dehşet Bir kenar ki korkulması gereken bir adım daha atmamak ve eğilmemek ve en iyisi bir iki adım geri çekilmek gerektiği bilinen insanın yaslanabileceği bir siper gibi yükseltilmiş olsa da güvenmemeli ona Çürük olabilir yıkılıp unufak olabilir Sabit bir kenar olduğunu düşünmedim asla ama uyarı işareti olduğunu sanırdım bir tür »Burdan öteye geçmeyin« ya da »Gelmeyin buraya dek« kendisinin ne denli tehlikeli ve yanıltıcı olabildiğini kabuslarımda bile gösteren kenarı olduğuna inanırdım dehşetin Bilemem neden böyle düşündüğümü bir teselliydi ama
Maddenin Korunması Her sabah mumyalanırım Keskin esanslarla yıkanır ağzım Rüyalar unutulur saçlar taranır Fırçalanır dişler gözler daha da açılır Aynada tıraş olmadan önce derin nefes alınır Tıraştan sonra gençleştirilir yüz cildi İspirtoyla ve saç püskürgeciyle Cesaret alınır sıcak birşey girer mideye Ve devam ederim çürümeye Sonraki sabaha doğru
Kaybetmişim gibi yapan herşey gizliden toplanıp kendiliğinden odaları döşeli bir ev oluşturur Ekmek kokar şimdiden mutfakta Sıcak yatakta sen gerçekten sen yorganı açıp çıplak taşınmayı kutlamak üzere canlı iki kol uzatırsın bana doğru
Koleksiyoncu Bulduklarım Ama yeniden her tarafa saçacaklar onları öldüğümde ben Eski gereçler taşlaşmış bitki ve hayvanlar renkli kartpostallar kitaplar kırılmış taşbebekler Bulduğum tüm sözcükleri de tamamlanmamış doymamış sözcüklerimi de
Neden Yapıldığı Ölümüm bozuk para ve kağıt paradan yapıldı Okula ve işe giden yollardan yapıldı ölümüm Ölümüm kontrol saati ve görevlerden yapıldı Gazete
sigara ve rakıdan
sevgiden mutluluk ve mutsuzluktan hiddet ve sabırdan Ölümüm anababamdan ve çocuklarımdan yapıldı başarısızlıklarım ve başarılarımdan esaretim
birlikteliğim
inançsızlığımdan ve inancımdan umudum
düşünmem
Ölümüm erkekliğim ve yüreğimden yapıldı Gecelerim ve günlerimden yapıldı ölümüm Ayıklığım ve uykularımdan yapıldı Yaşamımdan ve yaşamınız ve ölümünüzden
Sıkışma Eşyayla doldurulmuş eşyadan yapılmış dünya: Dolabın üstünde bavul bavulun üstünde duvar duvarın üstünde tavan su lekesi ve örümcek telleriyle ve dolabın yanında kitaplar kitapların üstünde resim resmin üzerinde başka bir resim çerçevenin üstünde toz ve onun üstünde Noel’de bir raptiyeyle iliştirilmiş renkli kağıt zincirin bulunduğu yer Duvarda yuvarlak kara bir raptiye deliği ancak küçük ölüleri gömmeye yetmeyecek denli Eşyalar çevrelemiş beni ve bana karşı duran gerçek eşyalara dönüşür her bir yandan ve bana hiçbir yerde ara bırakmayan Yer küçülür eşyalar birleşmeye başlayalı beri ancak büyüdü bunu söylemek isteyen ağızla bunu duymak istemeyen kulaklar arasındaki açıklık Bakarsın böylelikle değişik bir delik oluşur duvardakinden
Navigare necesse est, vivere non est necesse* Başıboş gitmek bu gemiyle hiddetler mıntıkasına Kimin hiddetleri ve hiddetler kime karşı? Canavarlaştırılan hortlaklaştırılanlar yatışsın diye hiçbir zaman yeterince süt dolu kaseler koyamadığım önlerine süt yok
yeterince Hiddetler mıntıkasına belki kendime karşı olan hiddetler medlerde
ve yönetmeye çalışmadığımdan artık bu çan çalan hurda yığını gemiyi _________ * Latince. Gereken yelken açmaktır, yaşam değil. (çn)
Yaşam Nedir? Yaşam
sıcaklığı Yaşam
ağzımdır Yaşam
ülkelerimizdeki haksızlığa Suyun sıcaklığı yetmez Şaplatmalıyım da Yeterli değil bağrında olması ağzımın Öpmeliyim de Haksızlığa karşı hiddet yeterli değil Anlamalı özünü ve de birşey yapmalı buna karşı ki yaşam yaşam olsun ondan sonra
Çoktan geçirdim öğrenme çağımı Hemen tüm insanların hemen tüm insanlara hemen herşeyi yaptıklarını görmeyi ve duymayı öğrendim Ve hemen herşey yapılan kendilerine hemen tüm insanların neredeyse boğulmuş seslerle şöyle dediğini: »Gün gelecek ki O gün biz de hemen herkese bize yaptıkları hemen herşeyi yapacağız« Bunu kendi ağızlarından duydum kelimesi kelimesine neredeyse Ve bunun istedikleri hemen herşeyi ya da istediklerinden bildiklerinin hemen herşeyi olduğu sürece bu hemen hepsinin hemen hemen düşlediği gün daima yalnızca hemen hemen gelecek hiçbir zaman gerçekten Gerçekten bunu öğrendim ve öyle öğrendim ki feleğim şaştı diyeceğim neredeyse Neredeyse şimdi geçirdim öğrenme çağımı
_____________ Egemen Olan Kim?
İçimdeki Özgürlük Üzerine Eğildiğimde efendimin parlayan siyah çizmelerini öpmek için: Eğil dedi daha eğil! Eğildiğimde daha çok hissettim içimde bükülmek istemeyen omurga kemiğimin direncini çok güzel bir biçimde Sevinç içinde emeklemeye devam ettim içimdeki saygınlık ve gücümü hissettirdiğinden minnettarım efendimize
Mezbahaya götürülen sığırlar gibi yürüdü yıllarca birlikler Ancak meleyenler orda Geçerler şehri boydan boya İlerler
Koyun sürüsü olmaktan
Nedenler »Hiç birşeyin yararı yok Canlarının istediğini yaparlar zaten Bir kez daha yakmak istemem parmaklarımı Bir sen eksiktin diye Gülerler nasılsa Kimsenin sağol dediği yok İyi de neden her zaman ben? Kimsenin anladığı yok artık doğru dürüst Yalnızca bozulur daha fazla şey Ve her kötünün iyi bir yanı da var belki Nerden baktığına bağlı herşey Kime inanacaksın ki zaten? Birşey yapanlar da Fazlaca birşey yapmış sayılmazlar Ustalarına bırakmalı Bu işi aslında Ne denli zarar vereceği bilinmediğinden insana Çabaya değmez, hiçkimse layık değil zaten« Tüm bunlar ölüm nedenleridir yazılacak mezar taşlarımıza nedenler bunlar olacaksa kazılmayacak mezarlarımız artık
Planlanmış Oyuncak* 1 Bomba yerine oyuncak atmak çocuk bayramında Şüphesiz
dedi pazar araştırmacıları ve büyük etki bıraktı tüm dünyaya 2 Keşke oyuncakları on dört gün önce atsaydı uçaklar şimdiyse bombaları On dört gün daha oynayabilirdi iki çocuğum sayenizde ______
* Amerikan uçakları, kısa bir süre önce bombalayarak çocukları öldürdükleri köylere, "Vietnam Çocuk Bayramı" dolayısıyla oyuncak attılar.
Sıralama* Beş yüz altmış yedi yaşlı adam çocuk ve kadın vuruldu My Lai ya da Song My adlı bir köyde ve bir başka köyde »Yanan kulübelerden kaçan herşey avlandı atış talimiymişçesine!« Ve kızlar önce yakalandı sırayla tecavüz edilip süngülendi sonra da Ve bir sahil köyünden bin yüz kadın ve çocuk küçük yelkenlilere doldurularak çekildi denize ta ki yelkenliler devrilene dek sonra halatları kesip yüzenleriyse hallettiler otomatik silahlarıyla Ve on Vietnamlıyla eş değer olduğu hesabını yaptılar Saygon’da bir genelevde çalınan bir saatin Ve karşılığında bir iki üç diye vurdular helikopterden bir korkuluğu onaran Vietnamlı sivilleri Mekong deltasında ( »epeydir bir hareketlilik olmadığından«) açıkladılar köylülerin canlı hedef tahtası olarak kullanılabileceğini ve konuşturmak için iki esiri attılar konuşmayan birini helikopterden Ve My Lai olayı duyulmaya başladığında bile 12 Kasım 69 tarihinde iki yüz kırk kadın ve çocuğu öldürdüler yine. Bin-Du-Ong köyünde. Hepsi de tek tük olaylar bunların ______
* 1969 güz sonlarında öğrenilen My Lai katliamından sonra The Times, The Guardian ve The Observer'in haberlerinden derlenmiştir.
Geçerse Eğer İkinci Dünya Savaşının en basit sonucu bir Almanla karşılaşıldığında sorulan soru: O orada mıydı o zaman yıllar önce kimi öldürdü Auschwitz ya da Rusya’da? Vietnam savaşının en basit sonucu karşılaşılınca bir Amerikalıyla şu olacak sorulan: O orada mıydı o zaman yıllar önce Saygon ya da Da Nang’da kimi öldürdü?
Peşimize düştüklerinde o zamanlar sizden biriydim Siz başkalarının peşine düştüğünüzde nasıl sizden olayım ben? Özleminizdi, sizi katleden öteki halklar gibi olmak Oldunuz şimdi onlar gibi Daha fazla yaşadınız size vahşeti yaşatanlardan İçinizde mi yaşar şimdi vahşeti onların? »Çarıklarınızı çıkarın« diye emrettiniz dövülenlere Çarıkları kumdan olanları günah keçisi gibi çöllere, ölümün büyük camisine sürdünüz Ancak üstlenmediler yüklemek istediğiniz günahları Bombalarınız ve tanklarınızın izinden daha kalıcıdır kumdaki çıplak ayak izleri
»Keşke biryana bıraksalar artık eski taleplerini!« Siyonist argüman Aptal olma der rüzgar Dönmeye devam eder dünya Değişir herşey Unutmalı olup biteni Unutabilseydin keşke tarlanı der zehirlenmiş hasat ve unutabilseydin beyaz evini der enkaz ve büyük testiyi unutabilseydin der parçaları Ve zeytin ağacını unutabilseydin der kütük ve portakal ağaçlarını der yakılan bahçe ve unutabilseydin iki kızkardeşini de der mezarlara giden yol ve unutabilseydin çığlıkları der kulaklar o zaman vazgeçerdin kendini tehlikeye atmaktan o zaman çok uzaklara gidebilirdin ağaçtan toplanmış ve bağımsızlaşan ağacından bir geminin gövdesindeki hurma gibi o zaman özgür olabilirdin rüzgarda bir kum tanesi gibi nihayet yitirdiğin yurdundan bağımsız Dönmeye devam eder dünya Unutmalı olup biteni Aptal olma der seni kovalayanlar yönünden esen rüzgar
Yorgun düştüm yenilgilerden ve her yenilgiden sonra gelip de: »Aslında zaferdi«yi kanıtlayan dostlardan daha da yorgun düştüm Yenilgilerden yenilgilere yenik düşecek denli yorgun düşmemek için böyle konuşurlar aslında fakat böyle olur böylesi konuşmaların götüreceği zafer de Bilirim: Yeninin zaferi daima (Bunun da biri olduğu) bir dizi yenilginin son halkası olarak gelir Bu teselli olabilirdi ancak kanar uzuvlar »Kendi canına kıydı« derlerdi öldüğümde tıpkı bunu gerçekten yapsaydım »Onu öldürenler onlardı« denebileceği gibi Ve davamızın olmazlığının bu yenilginin kanıtlandığına dair ki gazete palavralarını görmekten yorulduysam ve yeni mücadeleler için güç toplayamayacak denli yaşlı olmaktan yorulduysam yorgun değilim mücadele edemeyecek kadar ölümümden dolayı birgün öleceklere karşı
Basın Kulübü Düşüncelerini paylaşan arkadaşlar bul kendine Değer tümüyle aynı olmadıklarını ve uyuşmak için düşünceden ödün vermek değeceğini düşünsen de Dostluk
böylesi ödünlerle Hep haklı olmak daha az güçlü ve daha az yararlıdır hem fikirlikten Bir düşüncen mi vardı bir zamanlar? Şimdiyse etkin var bunun yerine
Geri Dönüş (Attica State Prison, New York, USA) Devlet polisi gelip vurmadan önce dokuz ay boyunca Attica devlet cezaevindeki cezaevi doktorları şöyle derlerdi yalnızca İspanyolca bilen hasta Porto Rikolulara: »Önce İngilizce öğren gene gelirsin sonra« İngilizce öğrenmesi zor ölmüş olanın Ama gelecekler yeniden kesinlikle
Stalin’in Prag Yolculuğu, 1977 Örneğin bu hapishane duvarı: İçerden bak bir de anlarsın hemen kime hizmet ettiğini Sosyalizme mi yoksa eski düzene mi Eğer anlamıyorsan demek ki benimki kadar keskin değil gözlerin o zaman hakkın yok sahip olmaya gözlere kendi hatalarını görmeye ilişkin son hakkın dışında Ama o duvar bir parçası mı yapımızın yoksa mirasımızın mı bir parçası olup da kurtarılmışsa yalnızca yeni amacımıza yaradığı için önemli değil: Yararlıdır ancak kusursuz değil İçten kemiren haşaratın işinden ya da taktik açıdan gerekli olan ancak yine de özgürlüğü veren düşmanlara en azından yeniden tutuklayana dek aflardan parçalanabilir Bu duvardan daha sağlam ancak suskun kardeşi yani enseden atılan kurşun vardı nasıl elde edilmişse de daima doğru kalan itiraftan sonra gelen aynen onun gibi çünkü güzel davaya hizmet ederdi o da geleceğin stratejisine yaşam için ölüme Enseden atılan kurşunun adını koymak değerlendirilir bazılarınca taktik hata olarak Ama neydi yoldaşlar o? Bir mücadele biçimi iç düşmana karşı. Hem de kökten çözümleyici ve bizim cephanemizden bir silah Fakat karıştırmaya çalışarak kafaları boş laflarla ondan bahsettiğinden beri düşman daha fazla duvar gerekmekte giderek Kitleleri korumak için en azından onu kullanıncaya dek yeniden Ancak anıt mezar ve kazık da olmadan göğsümde gömülü olduğum cılız geçiş süreci
Ağzını Açma Özgürlüğü Bunların ağzını kapatmak gerek! diye bağırdığında başkaları orada da vardır ağzını açma özgürlüğü Tam tersi Sözüm ona kapalı oldukları söylenen ağızlardan çıkanların listesini yapmak gerek yalnızca Birincisi çığlıklar ikincisi başta ve en sonda belki protestolar bile Üçüncüsü dişler ve dördüncüsü kan beşincisi kusmuk ve altıncısı birçok durumda önceden hortumlarla ya da başı sokularak doldurulan sıvılar Tek taraflı bakmamalı çünkü ağzı açma özgürlüğü herkesin eşit hakkıdır örneğin resmi kurumların da Bir tutuklunun kenetlenmiş ağzını açmak Ne konur içine sonra? Bolca su ya da bolca sıvı yağ ya da çizme ökçesi ya da bok ve kanlı bezler ya da sidik ya da talaş ya da toprak ve eninde sonunda çıkan herşey yoluna girerse eğer gönüllü itiraf olur Bazen yaralanır ağız ağzı açma özgürlüğüyse asla hala da geçerli -şöyle ya da böyle- ülkelerimizde
Yüklə 226,67 Kb. Dostları ilə paylaş:
|