Veri elde etme yöntemleri

1) Yazılı kaynaklardan veri elde etme

2) Gözlem yoluyla veri elde edilmesi

3) Deneysel yolla veri elde edilmesi

4) Anket yoluyla veri elde edilmesi

3.1 YAZILI KAYNAKLARDAN VERİ ELDE ETME

Veri toplamanın araştırma sonucunu etkileyen en önemli faktörlerden biri olduğu bilindiğine göre, hangi verinin nerede olduğunun da araştırmacı tarafından bilinmesi gerekir. Mesela öğrencilerin okul kütüphanelerinden ne ölçüde yararlandıklarını araştırmak için veri toplamanın bir yolu görüşme yöntemi olabileceği gibi, kütüphanede kitap ödünç vermede tutulan kayıtlarda olabilir. Araştırmacı bu gibi durumlarda veri toplamak amacıyla yazılı kaynaklara başvurabilir.

Bir araştırma sürecinin başarıyla sonuçlanabilmesi her şeyden önce araştırma ile ilgili yayınların genişliğine ve derinliğine incelenmesine bağlıdır. Araştırmacı özel projesini mevcut ve daha geniş bir plan içine uydurabilmek için, yapacağı araştırmayı daha önce yapılan araştırmalarla bağdaştırabilmelidir. İlgili yazılı kaynakların incelenmesindeki gerçek amaçlardan biri de budur. Araştırmacı araştırdığı konuyla ilgili bir problemle karşılaştığında ilk olarak yazılı kaynaklara başvuracaktır. Bu nedenle yazılı kaynaklar veri elde etmenin ilk aşamasıdır. Araştırmacı, özellikle kaynak araştırmasında kitap, makale, kanun, tüzük, yönetmelik, arşiv belgeleri vb. yazılı kaynaklara başvurma ihtiyacı duyar. Bu kaynaklardan bilgileri toplayarak onlardan konusu ile ilgili yeni sonuçlar çıkarır veya araştırmasını bunlarla destekler.
Yazılı kaynaklardan bilgi toplamanın iki amacı vardır.
1)Sorunun özgeçmişine ve yeni hali hazır durumuna dair bilgileri toplayarak problemin durumunu açığa kavuşturmak, araştırmanın çerçevesini belirlemek.

2)Hazır bilgileri problemin çözümünde veri olarak kullanmak.

Başvurulacak Yazılı Kaynaklar

Yazılı kaynaklardan veri elde etme tekniğinin ilk aşaması dokümanlara ulaşma ya da diğer adıyla literatür toplamadır. Literatür toplama var olan kayıt ve belgeleri inceleyerek veri toplama işidir. Bu aşamada taranması gereken kaynaklar şu başlıklar altında toplanabilir:

1) Standart nitelikteki kitap, tez ve bültenler: Bu gibi kaynaklar araştırıcının araştıracağı konu üzerinde görüş açısını ve temel bilgisini derinleştirerek çalışmanın gerçeğe ve teoriye dayanan yanlarını tespit etmeye yararlar.
2) Periyodik Yayınlar (yıllıklar ve bilimsel gelişmeler üzerine dizi yayınlar): Genel bilgi edindikten sonra problemin daha derinden analiz edilebilmesi için problemin o yıl içindeki durumuna ışık tutarlar.
3) İndeks ve Özet Niteliğindeki Periyodik Yayınlar: Problemle ilgili önemli araştırma yayınlarının elde edilmesinde güvenilir kaynak niteliğindedirler. Genellikle yazar, makale adı ve konulara göre düzenlenen indekslerde, aranan bir makaleyi bulmak daha kolaydır. Bu nedenle araştırmacılara öncelikle konularıyla ilgili hazırlanmış bir makale indeksi bulunup bulunmadığını araştırmaları önerilir.
4) Orijinal Nitelikteki Araştırma Yayınları: Henüz indekslere ve özet dergilere alınmamış orijinallikteki yayınları içeren kaynaklardır.
5) Almanaklar: Yıllık olarak yayınlanan istatistik kitaplarıdır ve uzay uçuşlarının listesinden dünya ülkeleri ile ilgili her türlü istatistiki bilgilere kadar akla gelebilecek her türlü konuya dair bilgi içerirler.
6) Guiness Rekorlar Kitabı: Her yıl yeni baskısı yapılan ve astronomiden mimariye, biyolojiden spora kadar her sahada rekor kıran kişi ve olaylara dair bilgileri içerir

.

7) Who is Who? : ABD, Kanada, İngiltere, Fransa gibi gelişmiş dünya ülkelerinde ayrı ayrı yayınlanan ve ülkelerin ünlüleri hakkında biyografik bilgilere yer veren kitaplardır.

8) Bibliyografyalar: Araştırmanın en sonunda literatürün listelendiği kısımdır. Araştırmacıların yazılı veri elde etmek için başvurabileceği bibliyografyalar iki kısımda toplanır:

a) Milli Bibliyografyalar: Bir ülke çapında gerçekleştirilen tüm yayınların listesini içerir.

b) Özel Bibliyografyalar: Belli konuların ya da yazarların listelerini içerecek şekilde hazırlanırlar. Bunlar konu, şahıs, üniversite – kurum yayınları ve bibliyografyaların bibliyografyasıdır.
9) Yayın Evleri Katalogları:
10) Gazete Arşivleri:
11) Bazı Konsoloslukların Kültür Merkezleri Tarafından Zaman Zaman Yayınlanan Bülten ve Kataloglar:
12) Yasalar
13) Bakanlıkların Yayınları ve Katalogları
14) Başbakanlık ve Bakanlıklara Bağlı Kuruluşların Yayın ve Bültenleri

Bilimsel Yayında Aranan Özellikler

1) Doğruluk: Bir bilimsel yayın her şeyden önce doğruluğu yansıtabilecek nitelikte olmalıdır. Yanlış olan ve gerçeğe uymayan bir yayın, bir tez birçok kişiyi yanlış yola yöneltir ve yazarını da güç duruma düşürür. Yayımlanan araştırma sonuçlarının çok dikkatli ve titizlikle kontrolden geçirilmesi şarttır.
2) Objektif Olma: Bir bilimsel yayın objektif sonuçlara dayanarak hazırlanmalıdır. Sübjektif görüşlerle bir problemin çözümlenmesi gerçekleştirilemez. Bazı bilimsel yayınlarda sübjektif görüşlere yer verilerek bir yargıya varıldığı görülürse de genellikle bu gibi yayınlar yüksek bir bilimsel değer taşımaz.
3) Tarafsızlık: Bir tezin, bir bilimsel yayının önemli niteliklerinden biride tarafsız bir görüş içinde hazırlanmış olmasıdır. Yazar araştırmasından elde ettiği sonuçlara göre eserinde tarafsız bir yargıya varmaya çalışmalıdır. Taraf tutularak hazırlanan bir yayın gerçekleri yansıtmaktan daima uzak kalır. Bilim bütün insanlık içindir. Araştırma sonuçlarını bir grubun ya da sınırlı bir toplumun yararına değerlendirerek hazırlanan bir tez, bilimsel bir yayın bütün insanlığa karşı işlenmiş bir suç sayılır.
4) Kontrol Edilebilme: Araştırma kurumlarında bilimsel değerde birçok araştırma yapılmaktadır. Bazı durumlarda yapılan bir araştırma başkası tarafından tekrarlanarak sonuçların kontrol edilmesi istenir. Bunun için araştırmada kullanılan materyalin niteliği, nereden ve nasıl elde edildiği, uygulanan metodun özelliği ve araştırma ile ilgili öteki bütün işlemler üzerinde yeter ölçüde bilgi vermelidir.
5) Açıklık: Bir bilimsel yayın daima açık ve sade bir dille yazılmalıdır. Yayının kapalı anlaşılması güç olması çalışma planındaki eksikliklere ya da yazarın kompozisyonundaki yetersizliğine bağlanır. Problemi açıkça belirtemeyen yayınlar daima karanlıkta kalırlar. Yazarın anlaşılması güç bazı kavram ve terimleri gerekiyorsa açıklaması öğütlenir.