Din amili
Əlbəttə, dini etiqadlar hər yerdə müstəmləkəçiliyin təcavüzlərinə mane olmur. Təhrif olunmuş, hansısa qüvvələrin əlinin məhsulu olan din təbii olaraq böyük güclərə qarşı çıxmır. İslam müstəmləkəçi dövlətlərin İslam ölkələrinə hərtərəfli və təcavüzkarcasına hücumuna qarşı çıxan bir dinin ən bariz və kamil nümunəsi idi. Müstəmləkəçilər öz araşdırmalarında bunu anladılar.
Çox eşitmisiniz, təkrarlamaq istəmirəm; Hindistanda, ərəb ölkələrində, İranda bunu təcrübə etdilər. Harada xalqın dini duyğusu oyanmışdısa, müstəmləkə planları maneə ilə üzləşdi. Bir nümunə İranda tənbəki hadisəsi idi, bir nümunə Məşrutə hərəkatının əvvəlləri. Bir nümunəsi Hindistanda ingilislərə qarşı baş verən qanlı hadisələr idi, bir nümunəsi on doqquzuncu əsrin ortalarında müsəlman əfqanlarla ingilislər arasındakı toqquşmalar, bir nümunəsi Seyid Camalın Misirdə ingilisləri qorxudan fəaliyyəti. Belə nümunələr çoxdur.
Dostları ilə paylaş: |
