«İstər
haqq, istərsə nahaq iddiaları onun yanında qaldırmaq tağuta
müraciət etmək kimidir, o qazının hökmü ilə hər nə əldə etsə əslində
haramdır, baxmayaraq ki, aldığı şey onun öz haqqıdır. Ona görə ki,
onu tağutun hökmü ilə almışdır və bir halda ki, Allah ondan uzaq
olmağı əmr edibdir. Allah-Təala:
m ﺘ P P펠.晦a . ﺘ ⓃP . ট ˵�PΟo䁆ﺘ ﺘ�P⪷mo a . ﺘ P a Pa
Soruşdum ki, neyləməlidirlər.
1
Ömər ibn Hənzələ Əcəli kufi, Şeyx Tusi İmam Sadiq və İmam Baqirin (ə)
səhabələrindən olmuşdur. O, məşhur ravilərdən olub Zürarə, Hişam ibn Salim, Əbdullah
ibn Bəxir, Əbdullah ibn Məskan və Səfvan ibn Yəhya, ondan rəvayətlər nəql etmişlər, bu
isə onun mötəbərliyini göstərir.
VİLAYƏTİ-FƏQİH
69
Buyurdu:
«Bizim rəvayətlərimizi nəql edən halal və haram
üzərində mütaliə edən, əhkam və qanunları bilən şəxsi araşdırıb sizin
içinizdə tapmalıdırlar».
1
Bu rəvayətdən və imamın ayəyə istinad etməsindən məlum olduğu
kimi sualın əhatə dairəsi geniş olduğundan imam da cavabı geniş bəyan
etmişdir. Dedim ki, mülki və cəza iddialarını həll etmək üçün həm
məhkəmə orqanlarına və həm də icra orqanlarına müraciət edilir. Ona
görə qazılara müraciət edilir ki, haqlı müəyyən olsun və icra orqanlarına
ona görə müraciət edilir ki, cəza və mülki hökmlər icra edilsin, buna
əsasən rəvayətdə imamdan sual edilir ki, qazılar hökümət adamlarına
müraciət etsinlərmi?
Nahaq qüdrətlərə müraciət etməyin təhrimi (haram edilməsi)
Həzrət öz cavabında nahaq hökümətlərə iddiaların həll edilməsi üçün
müraciət etməyi təhrim (qadağan) edir və əmr edir ki, müsəlmanlar öz
işləri üçün zülmkar hökümətə və qazılara müraciət etməməlidirlər,
baxmayaraq ki, haqlı olub haqlarını tələb etmək üçün müraciət edirlər.
Əgər bir müsəlmanın oğlunu öldürüb ya evini qarət ediblərsə, yenə
zülmkar hakimə müraciət etməməlidir. Habelə, tələbkar zülmkar hakimin
xadimi olan qazının yanında iddia qaldırmamalıdır. Bu kimi vəziyyətlərdə
onlara müraciət etsə, əslində «tağuta» müraciət edibdir. Əgər bu batil
sistemlərin vasitəsilə öz haqqlarına çatsalar, haram yolla çatmış kimi
olurlar və haqları yoxdur ki, ona yiyələnsinlər.
o mo팀 o
om
o . P 팀Ⓝ㔠a o⪷팀 Ⓝ
Hətta bir sıra fəqihlər «eyni-şəxsi»
2
haqda demişlər ki, əgər məsələn
geyim paltarlarını aparsalar və zülmkar hakimin vasitəsilə onu
qaytarsanıızsa ona yiyələnə bilməzsiniz.
3
Biz bu hökmü qəbul etməsək də
ən azı ümum mövzularda (eyni-küllidə) şübhə etməməliyik. Məsələn,
əgər bir şəxs tələbkar olub tələbini almaq üçün Allah müəyyən etməmiş
məsula müraciət etsə və onun vasitəsilə tələbini alsa, ona yiyələnə bilməz.
Şəriət qaydaları da bunu tələb edir.
1
«Üsuli-Kafi» cild 1, səh. 86; «Vəsailüş-şiə» çild 18.
2
Əgər bir şəxs iddia etsə ki, başqası ona bir pul borcludur, lakin o, müəyyən olmasa,
tələb edilən şeyə «eyni-küllü» deyilir, amma iddia etsə ki, müəyyən bir pul ya şey
borcludursa, o şeyə ya pula «eyni-şəxsi» deyilir.
3
Mühəqqiqi Səbzvari «Kifayətlü-Əhkam»da ona ehtimal üzrə inanmışıdır.
|
