VİLAYƏTİ-FƏQİH 76
əleyhissəlamdır.
1
Lakin aydındır ki, məqsəd ümmətin alimləridir və
hədisin özü göstərir ki, məqsəd İmamlar (ə) deyildir, ona görə ki,
imamların barəsində olan mənqəbətlər bunu göstərmir. «Peyğəmbərlər
özlərindən hədislər yadigar qoymuşlar və onu əldə edən şəxs üçün çox
faydalıdır» kimi cümlələr imamlar üçün tərif ola bilməz. Bu kimi
cümlələr məqsədin ümmət alimləri olduğunu göstərir. Habelə,
Əbulbuxtərinin « o﮵ 팀 ﺘ 팀
o⪷ 7ﺘ » cümləsinin ardınca « ﺘ팀Ⓝ 晦⪷ ﺘ ﻈ팀oⓃ
팀 팀Ⓝ㔠 ⪷ » cümləsi gəlmişdir. Zahirən bunu demək istəyir ki, alimlər
Peyğəmbərin yadigarıdırlar, lakin diqqət etmək lazımıdr ki, onlar
Peyğəmbər yadigarı olmaq üçün elmi kimdən öyrənməlidirlər. «İmamlar
Peyğəmbərin vərəsələridir və camaat elmi imamlardan öyrənməlidirlər»,
deməyimiz zahirən nadürüstdür. Hər kəs İmamlar (ə)-ın haqında olan
hədislərə baxsa və onların Həzrət Peyğəmbərin yanında nə kimi məqam
və dərəcəyə malik olduqlarına diqqət yetirsə, başa düşəcəkdir ki, bu
rəvayətdə imamlar deyil, ümmət alimləri nəzərdə tutulur. Necə ki,
alimlərin mərhəmətində bu rəvayətə oxşar rəvayət çoxdur. Məsələn
﮵Ϭﺘ
m o﮵ 팀㔠m ⓃP P o⪷
. ট o﮵ 팀ﺘ Ϭoটm ⓃP P o⪷
«Mənim ümmətimin alimləri qabaqkı peyğəmbərlər kimidirlər. Ya mənim ümmətimin alimləri Bəni-İsrail peyğəmbərləri kimidirlər». 2
2- Mümkündür deyilsin ki, « o﮵ 팀 ﺘ 팀
o⪷ 7ﺘ» - sözü ilə təklikdə
sübut edəcəyimiz mətləbi (Vilayəti-Fəqih) sübut edə bilmərik. Ona görə
ki, Peyğəmbərlər ancaq peyğəmbərlik baxımından diqqət yetirməlidirlər
və onlar elmi məbdəyi-əladan, Vəhy, ilaham ya başqa yolla öyrənirlər və
bu xüsusiyyətə malik olmaq isə insanlara və möminlərə rəhbər olmağı
tələb etmir. Əgər Allah-Təala onlara imamlıq və vilayət məqamını
verməsə, onlara ancaq peyğəmbər ola bilərlər. Əgər təbliğ etməyə də
məmur olublarsa, əldə etdiklərini insanlara çatdırmalıdırlar. «Rəsul» ilə
«Nəbi» fərqləndirilmişdir. Yəni «Rəsul» təbliğat almağa məmurdur.
«Nəbi» isə ancaq mətləbi Allahdan alır.
3
Və «Peyğəmbərlik» rəhbərliklə
mahiyyət etibarı ilə fərqli olduğuna görə və « o﮵ 팀 ﺘ 팀
o⪷ 7ﺘ » [əlüləmau
vərəsətül-ənbiya] ibarətində peyğəmbərlərin ancaq «Vəsfi-ünvanisi»
4
1
«Bülğətül- fəqih» cild 3, səh. 226.
2
«Biharül-ənvar» çild 2, səh. 22.
3
«Üsuli-Kafi» cild 1, səh. 245-246.
4
«Vəsfi-ünvani» o deməkdir ki, hədisin məzmunu ancaq «peyğəmbərliyə» aid olsun.
Yəni alimlər peyğəmbərlərin yadigarıdır və peyğəmbərlər isə din maarifini Allahdan
