İktisap şekli ne olursa olsun (ivazsız olarak iktisap edilenler hariç) 70 inci maddenin birinci fıkrasının (1), (2), (4) ve (7) numaralı bentlerinde yazılı mal (gerçek usulde vergiye tâbi çiftçilerin zirai istihsalde kullandıkları gayrimenkuller dahil) ve hakların, iktisap tarihinden başlayarak beş yıl içinde (1) (2) elden çıkarılmasından doğan kazançlar (Kooperatiflerin ortaklarına bu sıfatları dolayısıyla tahsis ettikleri gayrimenkulleri tahsis tarihinde ortak tarafından satın alınmış sayılır.).
GAYRİMENKUL SATIŞLARI
70 inci maddenin birinci fıkrasının (1), (2), (4) ve (7) numaralı bentlerinde yazılı MAL VE HAKLAR AŞAĞIDAKİ GİBİDİR:
Arazi, bina, maden suları, memba suları, madenler, taş ocakları, kum ve çakıl istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları, tuzlalar ve bunların mütemmim cüzileri ve teferruatı;
Gemi ve gemi payları (Motorlu olup olmadıklarına ve tonilatolarına bakılmaz) ile bilumum motorlu tahmil ve tahliye vasıtaları.
GAYRİMENKUL SATIŞLARI
Değer artış kazancı kapsamına giren gayrimenkuller 01.01.2007 tarihinden önce iktisap edilmiş ise elde tutam süresi 4 yıldır.Bu Tarihten sonra iktisap edilenlerde ise 5 yıldır.
Kazancın tespitinde mal ve hakların elden çıkarılmasında iktisap bedeli, elden çıkarılan mal ve hakların, elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere Devlet İstatistik Enstitüsünce belirlenen ÜFE endeksindeki artış oranında artırılarak tespit edilir. Ancak, bu endekslemenin yapılabilmesi için artış oranının % 10 veya üzerinde olması şarttır.
Diğer taraftan, bir takvim yılında elde edilen değer artışı kazancının, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlananlar hariç, 6.000 Yeni Türk Lirası (2008: 6.800 YTL -) gelir vergisinden müstesnadır. İstisna kazançların tümüne uygulanacaktır.
GAYRİMENKUL SATIŞLARI
Alım satım faaliyeti bir organizasyon dahilinde veya sürekli olarak gerçekleştirilir ise bu takdirde ticari kazanç hükümlerine göre gerçek usulde vergilendirilmesi gerekmektedir.
VERİLECEK BEYANNAMELER
1-Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi,
2-Dar mükellefler, yıllık gelir vergisi beyannamesi vermediği taktirde bazı kazanç ve iratları için MÜNFERİT BEYANNAME.
BEYAN EDİLMEYECEK KAZANÇLAR (TAM MÜKELLEF)
1- GVK’nun Geçici 67 nci maddesi kapsamına giren ve beyan edilmeyecek kazanç ve iratlar,
2- Gerçek Usulde Vergilendirilmeyen zirai kazançlar,
3- Kazanç ve İratların istisna hadleri içinde kalan kısmı,
4-Tek işverenden alınan ve tevkif suretiyle vergilendirilen ücretler,
5- Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından;
On yıl süreyle prim, aidat veya katkı payı ödemeden ayrılanlara yapılan ödemeler,
On yıl süreyle katkı payı ödemiş olmakla birlikte bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazanmadan ayrılanlar ile diğer sandık ve sigortalardan on yıl süreyle prim veya aidat ödeyenlere ve vefat, malüliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemeler,
Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, malüliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemeler
BEYAN EDİLMEYECEK KAZANÇLAR (DAR MÜKELLEF)
Tamamı Türkiye'de tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan;
4-Gerçek Usulde Vergilendirilen Serbest Meslek Kazançları,
5-Tasfiye halinde bulunanlar dahil olmak üzere kollektif şirket ortakları ile komandit şirketin komandite ortakları.
BEYAN EDİLMESİ ZORUNLU KAZANÇLAR (DAR MÜKELLEF)
1- Basit Usulde Vergilendirilen Ticari Kazançlar,
2- Gerçek Usulde Vergilendirilen Ticari Kazançlar,
3- Gerçek Usulde Vergilendirilen Zirai Kazançlar,
4-Tevkifata tabi tutulmayan menkulve gayrimenkul sermaye iratları,
5-GVK’nun 101. maddesi uyarınca münferit beyanname ile beyan edilmesi gereken kazanç ve iratlar.
TAM MÜKELLEFLERDE İHTİYARİ BEYAN
Birden fazla işverenden ücret alınmakla beraber, birden sonraki işverenden alınan ücretlerinin toplamı, 19.800 YTL’yi aşmayan mükelleflerin, tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretleri,
VERGİYE TABİ GELİR TOPLAMININ 19.800 YTL’yi aşmaması koşuluyla, Türkiye'de tevkifata tabi tutulmuş olan; menkul sermaye iratları ve gayrimenkul sermaye iratları, (Konut kira geliri ile vergi tevkifatına tabi tutulmuş gayrimenkul sermaye iradının birlikte elde edilmesi halinde, 19.800 YTL’ lik haddin hesabında; konut kira geliri için istisna tutarı düşüldükten sonra kalan tutar ile tevkifata tabi tutulmuş gayrimenkul sermaye iradının brüt tutarının toplamı dikkate alınmaktadır.) 19.800 YTL’lik haddin hesabında tevkif yoluyla vergilendirilen ücretler dikkate alınmamaktadır.
