Xalqaro kelishuvlar (bitimlar) korxonalarga nima beradi?

Xitoy modeli. 
Xitoy jamiyati jahon davlatlari ichida sotsialistik tuzum yo‘nalishidan 
kechmagan va kommunistik partiya rahbarligini saqlab qolgan davlat hisoblanadi. 
Ikkinchi jahon urushidan keyin Xitoyda o
4
z vazifasi va usullari bilan farqlanadigan 
iqtisodiy islohotlar o‘tkazilgan. Birlamchi boMib sotsialistik iqtisodiyotni qurish bo4ib, 
u 1949-yili boshlangan. Ushbu islohot natijasida Xitoy va chet el burjuaziyasining mulki 
natsionallashtirildi. 
1956-1958-yillarda «katta sakrash» siyosatini o‘tkazish natijasida ishlab chiqarish 
vositalari va mulk umumiylashtirildi. 
1970-y illarga kelib Xitoy iqtisodiy tuzumining asosiy xususiyatlari oydinlasha 
boshladi. Ushbu jarayonda Xitoyda boshqa- rishni qattiq markazlashtirish boshlandi. 
Davlat korxonalarining barcha daromadlarini olib qo‘ygan va xarajatlarini qoplagan.
1978-yilga kelib Xitoyda bozor islohotlari boshlangan. Uning birinchi bosqichi 
1984-yilgacha davom etib, asosiy yo‘nalish qishloq joylarga qaratildi. Unda oilaviy pudrat 
joriy qilingan va dehqon xo
4
jaligi asosiy xo‘jalik birinchiga aylangan. 
Ikkinchi bosqichi 1984-yili boshlangan. Unda shahar iqtisodiyoti va sanoat 
islohatlangan. Bunda korxonalar mustaqilligi kuchaytirildi, korxonalar rejani bajargandan 
keyin bozor uchun ishlab chiqarish imkonivatiga ega boMishdi. Yirik boMmagan xususiy 
va (kollektiv) jamoaviy korxonalar, kosibchilik ta’mirlash shoxobchalari, savdo va xizmat 
sohasida xususiy tadbirkorlikka ruxsat berilgan, xorijiy kapital jalb qilina boshlandi.
Direktiv-rejali iqtisodiyot isloh qilinib, ijtimoiy yo^naltirilgan aralash bozor 
iqtisodiyoti shakllandi. Xitoy natijada yuqori dinamik taraqqiyotni ta’minlab kelmoqda.
232.
Xizmat siri. 
Korxonaning xavfsizligini ta’minlashning yana bir yoMi, 
xizmat sirini 
saqlashda ham 
namoyon boMadi. Korxonani boshqarishda, uning samarali faoliyatini ta’minlashda turli 
vosita va variantlardan foydalanish mumkin. Bu ham ma’Ium shaxsning (rahbaming) ixtirosi 
sifatida baholanadi. Bu usulni ham himoya qilish, uni maxfiy tutish lozim. Ammo bu jrayonni 
muallif qonun hujjatlari bilan rasmiy- lashtirib, uning egasi ekanligini tasdiqlab olishi ham 
mumkin. holda u mazkur huquqni toMiq qo‘lga kiritgan va nomoddiy, ya’ni intellektual mulk 
egasi sifatida namoyon bo'ladi. Bu holatda muallif uchinchi shaxsga ma’lum bo‘lmagan 
texnikaviy, tashkiliy yoki tijorat siri bo‘lgan axborotga, shu jumladan, ishlab chiqarish 
sirlariga (nau-xau) qonunan ega bo
4
lib turgan shaxs basharti bu oshkor etilmagan bo
4
Isa, 
bunday axborotni noqonuniy foydalanishdan muhofaza qilish huquqiga ega.