Xəstəlikləri” fənni Giriş. Dişlərin və ağız boşluğu selikli qişasının anatomo- fizioloji xüsusiyyətləri haqqında qısa məlumat

Ağız boşluğu orqanlarının, üzün və boyunun yumşaq toxumalarının xoşxassəli 
şişləri 
Xoşxassəli şişlər bədxassəli şişlərdən fərqli olaraq yavaş böyüyürlər, ətrafdakı salam 
toxumalardan  tam  dəqiq  ayrılaraq,  bəzən  pərdə  ilə  əhatə  olunurlar.  Bu  şişlərdən 
bəziləri anadangəlmə olub ağrısız inkişaf edirlər, metastaz vermirlər.  
Papilloma çoxqatlı hamarlı epiteldən inkişaf edən xoşxassəli şişdir. Törəmə çox rast 
gəlinən epitelial şişlərdəndir. Papilomanın əmələ gəlməsinə onkogen virus səbəb olur, 
şişə hər yaş dövründə rast gəlinir. Papiloma dəridə, ağız boşluğunun selikli qişasında, 
dodaqlarda, yanaqda, sərt və yumşaq damaqda dildə yerləşir. Papilomanın kliniki şəkli 
nazik ayaqcıq əsasında yumru formada təsvir olunur. Ölçüləri bir neçə millimetrdən 1-
2  sm  qədər  ola  bilər.  Palpasiyada  ağrısız,  sərt-elastik  konsistensiyalıdır.  Törəmə 
tədricən böyüyür. Şiş uzun müddət ağız boşluğunda qalarsa bədxassəli hala keçə bilər. 
Komputer tomoqrammada homogen sərt quruluşlu törəmə aşkar edilir. Papilomanın 

---

müalicəsi  cərrahi  üsulldır.  Şiş  sağlam  toxuma  ərəfəsində  iki  görüşən  aypara  kəsiklə 
götürülərək ətraf toxumalar qarşı-qarşıya tikilir.  
Fibroma birləşdirici toxumadan inkişaf edən xoşxassəli şişdir. Törəməyə ağız boşluğu 
orqanlarında, üz və boyun nahiyəsində rast gəlinir. Ən çox dodaqlarda, yanaqlarda, 
sərt  və  mumşaq  damaqda,  dildə,  diş  ətində  yerləşir.  Şiş  tədricən  böyüyür.  Adətən 
xəstə şişin olmasından şikayətlənir, törəmənin yerləşməsindən asılı olaraq funksional 
narahatlıq ola bilər, çeynəmə prosesində, tam çıxan protezin gəzdirilməsində çətinlik 
yarada bilər.  
Fibroma geniş əsaslı, yumuru formada ətraf toxumalardan bir az hündür yerləşir, onu 
örtən selikli qişa rəngini dəyişmir, sərhədləri dəqiqdir, papasiya ağrısızdır.  
Müalicə.  Şişin  sağlam  toxuma  ərəfəsində  kəsib  götürülməsindən  ibarətdir.  Törəmə 
hərəkətli selikli qişada (yanaqda, dodaqda, dildə) yerləşirsə, onda iki görüşən aypara 
kəsik aparılır. Şiş ətraf toxumadan ayrılır, hmostaz yaradılır, yara qat-qat tikilir. Əgər 
şiş hərəkətsiz selikli qişada, dişətində, sərt damaqda yerləşərsə, kəsik törəmənin əsası 
ətrafında sümük üstlüyü ilə aparılır, raspatorla ayrılır. Bu nahiyələrdə şiş çıxarılandan 
sonra  yaranın  kənarları  bir-birinə  yaxınlaşır.  Belə  hallarda  selikli-sümüküstlü  dilim 
biçilir və qarşılıqlı yerini dəyişməklə yara səthi örtülür. Digər halda yodoform tampon 
altında yara ikincili sağalır.  
Nevrinoma.  (sinonim:  nevrilemmoma,  şvannoma)  periferik  sinir  gövdəsinin 
nevrolemma  toxumasından  baş  verən  xoşxassəli  şişdir.  Üz-çənə  nahiyəsində 
nevrinoma üz sinirindən, dilaltı sinirdən, boyun nahiyəsində azan sinirdən və simpatik 
boyun  kələfindən  inkişaf  edir.  Şiş  tədricən  böyüyür,  nevroloji  simptom  gözlənilmir, 
bəzən ağrı, arabir sancma hissi baş verir. Şiş sərt konsistensiyalı, sığallı səthi, yumuru 
formada müşahidə olunur. makroskopik olaraq yaxşı təzahür olunan kapsula ilə ifadə 
olunan düyündən ibarətdir.  
Differensial diaqnostika fibroma ilə, xroniki limfodenitlə aparılır.