| 4. Xəzər dənizini əhatə edən təbii ekosistemlərin biomüxtəlifliyin qorunmasında rolu.
Bu çalışma 12-14 yaşlı şagirdlər üçün nəzərdə tutulmuşdur və Xəzərin təbii biomüxtəlifliyinin qorunması üçün təbii ekosistemlərin qorunmasının vacib olduğunu əks etdirir.
Əvvəlcə uşaqlara məlumat verin ki, ekosistemdə olan qruplaşmalar tam və qarşılıqlı əlaqəli vəhdət təşkil edir.
Burada faydalı və ya zərərli heyvanlar, quşlar, həşəratlar yoxdur. Hətta tullantılar da yoxdur! Yırtıcılar və onların qurbanları bir-birinə qarşılıqlı olaraq uyğunlaşmışlar. Bu və ya digər səbəblərdən baş verən iqlim dəyişiklikləri bu əlaqələrin davamlığına təsir edir. Xırda, azsaylı və insanın nöqteyi nəzərindən zərərli növlər çox vaxt müəyyən vaxta qədər nəzərə çarpmır, lakin vaxt ötdükcə növ tərkibinin yoxsullaşmasına və ekosistemin dağılmasına deqradasiyasına gətirib çıxarır.
Uşaqlara söyləyin:
Biosenoz (bios – həyat, koinos-ümumi)- ətraf mühitin eyni şəraitində məskunlaşmış bitki, heyvan, göbələklər və mikroorqanizmlərin qarşılıqlı əlaqədə olan təşkil edilmiş qruplaşmasıdır.
|
Uşaqlardan soruşun:
1.Quruda olan ekosistemlərdə mühiti yaradan proseslərdə hansı növ orqanizmlər iştirak edir?
2.Hansı növ orqanizmlər su-bataqlıq ekosistemlərinin məhsuldarlığının artmasında iştirak edirlər?
3. Su bataqlıq və quru ekosistemlərinin vəziyyətinin yaxşılaşması Xəzər ekosisteminin vəziyyətindən nə cür asılıdır?
4. Çay ekosistemləri Xəzərin biomüxtəlifliyinin saxlanmasına necə kömək edir?
5. Uşaqlardan xahiş edin ki, şəkillərdə müxtəlif tipli ekosistemləri tapıb göstərsinlər. Soruşun: onlar necə düşünürlər, iqlim şəraiti istiləşməyə və ya soyumağa doğru dəyişərsə, ekosistemlər necə inkişaf edər?
Mavi rəngli kağızdan Xəzərin su dalmalarını kəsib düzgün cavaba görə uşaqlara paylayın. Damlanın ölçüsü cavabdan asılı olaraq böyük və balaca ola bilər. Uşaqlara deyin ki,
indi onlar Xəzərin mühafizəçiləridir və Xəzər dənizinin canlı orqanizm kimi fəaliyyət haqqında bildikləri gələcəkdə onu unikal təbii sistem kimi qoruyub saxlamağa kömək edər.
Dostları ilə paylaş: | 
