Xususiyatlari va adabiyo t o qitishda undan foydalanish

K attalar orasida uzoq vaqt
yashadim . Ularni yaqin dan ко 'rdim, bildim. Va bundan, tan oli-
shim kerakki, ular haqidagi fikrim yaxsh i tom onga o 'zg a rm a d i
», 
~ degan xulosasiga e ’tibor qiling (alohida modul). A sarda kat­
talar va bolalarning bu tarzda qarama-qarshi qo'yilayotganligi 
sababi haqida o 'y la b k o 'rin g - topshirig'i bolalarni aqlan ancha 
zo'riqtiradi. Avvalo, «kichkina rassom »ning kattalar haqidagi fikri
17У

---

qanaqa ekanini bolalar m atnga murojaat qilib, bir esga olishadi. 
S o 'n g ular o'rtasidagi m unosabatlarga. qarama-qarshiliklarning 
sabablariga e ’tibor qaratiladi. Uning nazarida, kattalar bolalarni 
tushunmaydilar. Ularning o 'z belgilab olgan yo'llari bor va bolalar 
xohlaydilarmi y o 'q m i, bundan q a t’iy nazar, shu y o ‘ldan borishlari- 
ni talab qiladilar. Kattalar hayotiy tajribalari, bilimi va aqli 
yetovida bolaga nisbatan uzoqroqqa qaraydilar, kichiklarning 
fe ’l-atvori, qiziqishlari. intellektual imkoniyatlarini h a m is h a h a m
hisobga olib o'tirm ay, o 'z m antiqlaridan kelib ehiqib, talab 
q o ‘yadilar. Holbuki, bolakaylar - xayolot kishilari. Oradagi 
qaram a-qarshiliklarning sa- babi ham shunda.
Har bir topshiriqqa asardagi yaxlit bir hodisa tasviri modul 
qilib olinadi. Ajratilgan modul m azm unidan kelib ehiqib: «
Men
shu ta riq a yo lg 'izlik d a vashardim, dilim ni anglaydigan biror
h am d a rd im yo ‘q e d i...» ,
- shaklidagi anduhli xulosaga m unosabat 
bildiring. Hikoyachi yolg'izligining sabablari haqida o 'ylab 
ko'ring» topshirig'i beriladi. Uni bajarish uchun ham bolalar 
fikrlashga majbur boMishadi. Kattalardek mulohaza yuritadigan 
«kichkina shahzoda» qarashlarini o 'z id a y qabul qiladigan hamdardi 
yo'qligi tufayli o'z in i y o lg 'iz sezadi. C hindan ham, kishining 
atrofida hamfikr, dildosh odam lar bo'lm asa. u o ‘zini y o lg 'iz his 
qiladi. Uning bu holatini, vaziyatidan kelib ehiqib, kattalar ham. 
kichiklar ham tushunishi, anduhli xulosasiga qo'shilishi mumkin. 
Buning uchun ular bolani to 'la his qilishlari lozim.
«Kichik shahzodaning hikoyachidan aynan qo'zichoq chizib 
berishni so'raganligi sababi haqida m ulohaza yuriting. Sizning- 
eha, q o 'z ic h o q d a qanday ramziy m a 'n o bor?» savoliga jav o b be­
rish uchun bolalar matnga m urojaat qiladilar. Bu savolga asardagi 
shu epizod modullik qiladi. Kichik shahzoda iltimosining sababi 
va q o'zichoqdagi ramziy m a 'n o ular o'rtasidagi suhbatda anglashi- 
lishi zarur. Agar bolalar buni ilg'ay olmasalar, o'qituvchi shu top- 
shiriqni uy vazifasi sifatida q o'yishi ham mumkin. Ular o 'y lash d a 
davom etsinlar.
«Shahzodaning b o 'g 'm a ilon va fil suratini ko'rib: