XX asrning 45-80-yillarida O'zbekiston sanoati rivojlanishining bir tomonlama xarakteri.
KPSS MK va SSSR Ministrlar Sovetining 1954 yil 9 fevraldagi «1954-1958 yillarda O‘zbekiston SSRda paxtachilikni yanada rivojlantirish to‘g‘risida»gi qarorida sug‘oriladigan er maydonlarini 600 ming gektarga, jumladan, g‘o‘za ekiladigan maydonlarni 300 ming gektarga kengaytirish; irrigatsiya-meliorativ qurilish ishlarini yaxshilash, 1954 yildan boshlab har yili 150 ming gektar qo‘riq va bo‘z erlarni ekin uchun o‘zlashtirish nazarda tutilgan edi.
KPSS MK va SSSR Ministrlar Sovetining 1956 yil 6 avgustdagi «Paxta etishtirishni ko‘paytirish uchun O‘zbekiston SSR va Qozog‘iston SSRdagi Mirzacho‘lning bo‘z erlarini sug‘orish va o‘zlashtirish to‘g‘risida»gi qaroriga ko‘ra esa, 1956 - 1962 yillarda Mirzacho‘lning 300 ming gektar bo‘z erlarini sug‘orish va o‘zlashtirish, shuning 200 ming gektarini O‘zbekistonda va ayniqsa, Mirzacho‘l zonasida katta ko‘lamda irrigatsiya-melioratsiya ishlari olib borildi. 1956 - 1959 yillarda bu erda 35,5 ming gektar er sug‘orilib, 460 km.li sug‘orish tarmoqlari, 630 km.li ochiq kollektorlar yotqizildi.
XX asrning 45-80-yillarida O'zbekiston sanoati rivojlanishining bir tomonlama xarakteri.
Paxtachilik sohasidagi reja ortidan quvish va raportbozlik ijtimoiy-siyosiy hayotda qo‘shib yozish va davlatni aldash kabi salbiy hodisalarni keltirib chiqardi. Bu hodisani paxta etishtirishdagi davlat statistikasida ko‘rsatilgan rasmiy ma’lumotni davlatga topshirilgan paxtaning keyin aniqlangan haqiqiy hajmi bilan solishtirib chiqish orqali ko‘rsatib berish mumkin. Masalan, hosil rekord darajada etishtirilgan 1980, 1985 va 1988 yillarda O‘zbekiston partiya va hukumat organlarining hisobotlarida keltirilgan 6 mln. tonnadan ziyod emas, balki amalda 5 579 000 tonna, 5 381 000 tonna va 5 385 000 tonna miqdorda paxta yig‘ib-terib olingan.
SHunday qilib, Markaz tomonidan O‘zbekistonda paxtachilikning asossiz ravishda ekstensiv rivojlantirilishi ijtimoiy, ekologik va agrar inqirozni keltirib chiqarib, u yildan-yilga kuchayib bordi va 80-yillar oxiriga kelib xavfli tus oldi. Lekin, sovet rahbariyati paxta monopoliyasining o‘rnatilishi va bu inqirozning kelib chiqishida O‘zbekistonni ayblashga harakat qildi.
