Яли Камали архивиндяки «Короьлу» дастанынын

Hökumətimizin Azərbaycan adlanması

Son əsrlərdə bəzi Rusiyalı və Avropalı mühərrirlər onları təq­lidən məhəlli müəlliflərin – vaqe olan nəşriyyatında bizim öl­kə­nin adı da tək-tük “Azərbaycan” deyə qollanılmağa başladı. Məş­hur akademik V.V.Bartold son zamanlarda cərh etmişdir⁷. Qa­yət məhdud olan bu nəşriyyata rəğmən ta son yıllara qədər əha­limiz özünü torpaq etibarı ilə Qafqaslı bilmişdir. Qafqas təbiri da­ha müntəşir olmuşdur. Nəhayət, 1919-da Tiflisdə təşkil edilən Seym^* adında kapital ideyasının az vaxtda dağılması mütəaqib gürcü və ermənilər kibi Seymdə bulunan türk üzvlər bizim də tə­sis etdigimiz siyasi heyətə bir ad aramışlar. Fəqət bizdən daha mütərəqqi olan qonşularımız gürcülər ilə ermənilərin doğru ola­raq sırf etnik nöqteyi-nəzərindən öz yeni dövlətlərinə gürcü və er­mə­ni cümhuriyyətləri adını verdikləri halda türk üzvlər höku­mətimizə bir ad vermək üçün qərib mühakimələr yürütmüşlərdir.

Əski çürümüş islamı elmlərdən olan “elmi-kəlam”da bir “kəbirən-səğirən” məsələsi var: Seymdə bulunmuş türk üzvlər də hökümətimizə “Azərbaycan” adını verərək həman-həman “kəbi­rən-səğirən” üsulunda bir mühakimədə bulunmuşlardır:

1. 
   Şimal-Qərbi İranda yaşayan türk xalqının oturduğu yerin adı Azərbaycandır.
   
2. 
   Bizim Şərqi-cənubi Qafqasda yaşayan əhali də qərbi-şimali İrandakı türklərin eynidir.
   
3. 
   Binam əleyh Şərqi-cənubi Qafqasda oturan türklərin məm­ləkətlərinin adı da Azərbaycandır⁸.
   

Qövmiyyat məlumatı bir tərəfə dursun dövlət məfhumunu böy­lə idrakdan aciz olduğunu göstərən bu tərzi-mühakimə əsri­mizin hakim olan sxolastik prinsipləri qarşısında çürük və məna­sız qalır.