Heca vəzni
Zaman keçdikcə türkcənin təkamülü vəznli nəsrdən öz vəznini vücudə gətirdi. Bu gün hecə vəzni dedigimiz vəzn meydana çıxdı. Hecanın ilk təcəllisi atalar sözündə görülüyor. Əksəriyyətlə iki, bəzən dörd bölmədən ibarət olan bir sözü birər küçük mənzumə şəklini ərz edər. Əski sözindən bir çoxunu bizə qədər nəql edən vasitə bundan bin yıl qədər əvvəl Kaşğarin Mahmud bin Hüseyn adında bir zat tərəfindən “Divani lüğat – it-türk” ünvanilə yazılmış lüğət kitabıdır1. Bir fikir edinmək məqsədilə bundakı atalar sözündən bir neçəsini olduğu kibi burayə nəql ediyoruz:
Qul yəği
it böri
(qul yağı, it bori (qurt)
-----------------
Alıtcı aslan
Birinci siçğan
(Bürc verən aslan, bürc alan siçan)
------------------
“Oğlan yilksiz
Oğlan bilksiz”.
(Oğlan iliksiz, oğlan biliksiz)
------------------
Erkəc əti əm bulur
Eckü əti yel bulur
(Erkəcik əti dərman olur, keçinin əti yel olur)
------------------
Tatsız türk bulmaz
Başsız bork bulmaz
(“Tat”sız türk olmaz, başsız börk olmaz)
Dostları ilə paylaş: |