Yapay siNİr ağlari kullanilarak hedef tiPİNİn belirlenmesi
Yüklə 57,76 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tel: 0 312 811 18 00, E-posta: otansu@tai.co
- KALİTE NEDİR
- II. AS (EN SJAC) 9100 NEDİR
- III. AS 9100 VE SÜREÇ DÖNGÜSÜ
- IV. SONUÇ
- KAYNAKLAR
|
TMMOB Makina Mühendisleri Odası V. Ulusal Uçak, Havacılık ve Uzay Mühendisliği Kurultayı Anadolu Üniversitesi Yunusemre Kampüsü Salon Anadolu 22-23 Mayıs 2009 HAVACILIK SEKTÖRÜNDE KALİTE REKABETİ; AS 9100 HAVACILIK KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ Oya TANSU Yönetim Sistemleri Kalite İç Denetim Şefi TUSAŞ TÜRK Havacılık ve Uzay Sanayi, Teknik Hizmetler Başkanlığı, Fethiye Mahallesi, Havacılık Bulvarı No:17, 06980, Kazan, ANKARA
Tel: 0 312 811 18 00, E-posta: otansu@tai.com.trÖzet- AS/EN 9100 Havacılık Kalite Yönetim standardına uyum şirketlerin havacılık sektöründe rekabet edebilmesinin ön koşullarından biridir. 19.yüzyıl sonuna doğru, üretim kavramıyla ortaya çıkan kalite, yıllar içinde bir yönetim sistemi olarak şekil kazanmıştır. Havacılık sektöründe kalite yönetim sistemi ise sektörün kendine özgü koşullarında ilk günden itibaren sistemin önemli aktörlerinden biri olarak yer almıştır. Sivil Havacılık dünyasında üretim yapan kuruluşların uçuşa elverişliliği sağlayan ve destekleyen bir kalite sistemi içinde üretimini gerçekleştirmesi beklenmekte ve öngörülmektedir. Havacılık Kalite Yönetim Sistemi ilk olarak askeri alanda ortaya çıkmış, savaşlarla tetiklenmiş ve yıllar içinde sivil havacılık kurallarının temelini oluşturmuştur. Önce üretmek, sonra kontrol daha sonra kalite teminatı ve son gelinen noktada ise “risk yönetimiyle kalite güvence sağlama” olarak yer bulan havacılık kalite kavramı, havacılık sektörünün en önemli teminat basamaklarından biri olarak görülmektedir. Müşteri memnuniyetinin yanı sıra havacılık kurallarına tam uyum havacılık sözleşmelerinde yer alırken, ürünümüzün teminatı da kalite yönetim sistemi içinde sağlanmaktadır. Sivil havacılık sektöründe rekabetçi olabilmenin ana şartlarından biri olan AS / EN 9100 Havacılık Kalite Yönetim Sistemi içinde tasarım ve üretim gerçekleştirme bu standardı tanımak, uygulamak ve sürdürmek ile mümkün olabilecektir. Bu bildiride havacılık kalite tarihçesi ile birlikte 9100 kalite standardına göz gezdireceğiz.
Kalitenin birden fazla tanımı olmakla birlikte burada kaliteyi yalın bir ifade ile “kalıcı gereksinimleri ya da şartları karşılama derecesi” olarak tanımlayabiliriz. Endüstri devriminden önce (yaklaşık 1880 öncesi) insanoğlu yetenekli kişilerin kabiliyetleri ile kendi ihtiyaçları ve kısıtlı derecede çevresinin ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla üretiyordu. Buradaki tek amaç sadece ihtiyacı karşılamak ile sınırlı kalıyordu. 1800’lü yılların sonunda seri üretim, montaj hatları ve yeteneklerin uzmanlaştırılması çerçevesinde üretim, artan hacimde devam etti. Birinci ve İkinci Dünya Savaşları sırasında üretimi tetikleyen etmen artan talebi istenilen zamanda karşılamak olarak özetlenebilir. Savaşlardan çıktıktan sonra dünya yeni bir kavram ile tanıştı. Edinilen tecrübe ile sadece üretmek değil aynı zamanda kaliteli diğer bir deyişle müşteri gereklerini karşılayan ürünler sağlamak önem kazandı. “Kalite Kontrol” olarak adlandırılan bu yeni kavram 1960 yıllarına kadar sanayide kabul gördü ve yerleşti. Dünyanın yavaş yavaş rekabet kavramı ile tanışmasıyla birlikte kaliteli üretim yaparken aynı zamanda maliyetleri de kontrol etmek amacıyla kaliteyi ürettikten sonra değil, üretirken sağlamak anlayışı ortaya çıktı. Böylelikle “Kalite Teminatı” kavramı 1960 yıllarında kalitenin ilk askeri standardı olan MIL-Q-9858 standardı olarak şekil buldu. Tablo 1’de MIL-Q-9858’ten bu yana ortaya çıkan ana kalite standartlarının kısa tarihçesi verilmiştir. Tablo 1. Kalite Standartları
Kalite Teminatı kavramı, rekabetin fazlalaştığı, küreselleşmenin genişlediği 1990 yıllarında şirketlerin yönetim biçimi olarak benimsediği bir kavram oldu. Bu yıllarda havacılık sektörü kendi kalite standardını henüz oluşturmamış, ISO 9001 standardı temelinde havacılık firmalarının kendilerine özgü ek gerekleriyle desteklenmekte idi. Havacılık sektöründeki oyuncuların artması ve gereklerin çok çeşitlilik göstermesi üzerine, havacılık kalite gereklerini tek bir standartta toplama ihtiyacı ortaya çıktı. Rehber doküman olarak yayınlanan AS 9000 standardı daha sonra AS 9100 Havacılık Kalite Yönetim Sistemi standardı olarak “Society of Automotive Engineers” komitesi tarafından 1999 yılında Amerika’da yayınlanarak yürürlüğe girdi. Aynı standart EN 9100 olarak AECMA (Avrupa Havacılık Endüstrisi Birliği), JIS Q veya SJAC 9100 olarak Japon/Asya birliği tarafından yayınlandı. 2009 yılı başında revize edilen AS 9100 standardı sadece havacılık kalite standardı olarak değil, savunma ve uzay programları için de geçerli ilan edildi. II. AS (EN SJAC) 9100 NEDİR?Havacılık sektöründe güncel ve geçerli son kalite standardı olan AS 9100 Kalite Yönetim Sistemi, aslen ISO 9001 kökenli bir standarttır. Havacılık sektörünün önemli firmalarının ve sivil havacılık devlet otoritelerinin (FAA, EASA gibi) kurallarını harmanlayarak oluşturulmuştur. Şekil 1’de Havacılık Kalite Yönetim standartlarının genel yapılanması verilmektedir. 
Şekil 1. Havacılık Kalite Sistem Modeli[1] Havacılık sektöründe kalite rekabetinin ilk basamağı AS 9100 standardına göre uyumlu olmak ya da bu standarda göre belgelendirmek olarak adlandırılmaktadır. Bu standardın amaçladığı müşteriye istenilen kalitede ürün sağlamak ve sürekli iyileştirme döngüsü ile kalite, hız ve maliyette iyileştirmeler sağlamaktır. Müşteri memnuniyeti ve süreç yaklaşımı AS 9100 Kalite Yönetim sistemini oluşturan temel öğelerdendir. Bu sistem ile müşteri memnuniyeti, otorite gerekleri dahil tüm müşteri gereksinimlerinin bir süreç mantığı dahilinde karşılanmasını hedefler. Bu standart ile;
AS 9100 standardı, ISO 9001 kökenli olmasına rağmen, bu standarttan farklılıklar barındırmaktadır. Bu farklılıklar;
olarak özetlenebilir. Bunların yanı sıra AS 9100 standardına sektöre özel gerekler de eklenmiştir. Sektöre Özgü Gerekler;
olarak özetlenebilir. Havacılık endüstrisinde AS 9000 serisi standartlar kalite, uçuş güvenliği ve güvenirlilik ağırlıklı standartlardır. Havacılık Kalite Sistem standartları olarak yayınlanan bazı standartlar Tablo 2’de verilmiştir; Tablo 2. AS Havacılık Kalite Standartları Listesi
AS 9100 ana standardı havacılık gereklerini bir süreç çevrimi içinde açıklar ve sürekli iyileştirme döngüsüyle süreçlerin iyileştirilmesini hedefler. III. AS 9100 VE SÜREÇ DÖNGÜSÜAS 9100 Havacılık Kalite Yönetim Sistemini bir model üzerinde açıklamaya çalışalım. Bütün amaç bir süreçte hava aracını tasarlamak, üretmek ve ömür döngüsü süresince ürünü desteklemektir. Bütün bu süreç AS 9100 Kalite Yönetim standardının oluşturduğu alt yapı üzerinde çalışmaktadır. Bu alt yapı Şekil 2’de özetlenmektedir. 
Şekil 2. Kalite Yönetim Süreci Modeli[2] Süreç ve sürekli iyileştirme döngüsüyle AS 9100 standardı kalite güvence sistemini;
ana öğeleri altında tanımlamıştır. Bu sistem ile hedeflenen ürünün tasarımından yaşam döngüsünün sonuna kadar her evresinde kaliteyi güvence altına almak hedeflenmiştir. Tüm bu ana öğelerin önemli noktalarını aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz. Bilgi (Veri);
Malzeme;
İnsan;
Ekipman;
Ekipman tanımı takımlar, yazılımlar ve diğer donanımlar kapsamaktadır. İş Yeri Düzeni ve Şartlar; İş yeri düzeni ve şartları havacılık sektöre özel gereklerdendir. Havacılık sektöründe üretim alanlarında;
önemlidir. Tüm bu önlemler sürecin aynı şartlarda tekrarlamasını sağlar. Havacılıkta iş yeri ve düzeni konusunda en önemli kavram Yabancı Madde Hasarıdır (YAMAHA). Yabancı madde ürüne yabancı her şey olarak tanımlanır. Genellikle üç kategorinin (Metaller, taşlar, çeşitli maddeler) birine aittir. YAMAHA ise bir mekanizma ya da sistem tarafından yutulmuş veya bir mekanizmanın içine girmiş olan ya da sistemi/donanımı kullanılmaz veya kullanılması tehlikeli duruma getirerek, ürün hasarına yol açan yabancı bir maddenin neden olduğu hasardır. AS 9100 yabancı madde hasarını önleyecek önlemlerin alınmasını hedefler. İlk Ürün Muayene; havacılık sektörünün en özgü adımlarındandır.
* İnsan – eğitimli * Makine – bakım/kalibre * Yazılım -- doğrulanmış * İmalat planlaması – tüm adımları içeren * Bilgi/veri – onaylanmış * Takım – doğrulanmış
Havacılık sektöründe uygun olmayan malzemenin kontrolü tüm üretim süreci boyunca ve satış sonrasını kapsayacak şekilde organize edilir. Hatalı parça ile ilgili kararlar belli kurallar çerçevesinde verilir. Bu kararların bazıları müşteri ya da sivil havacılık otoritesinin onayına tabi olur. Ciddi bir dokümantasyon ve onay süreci ile desteklenir Konfigürasyon Yönetimi; Konfigürasyon yönetimi tasarım ile başlar, hava aracının üretildikten sonra ömür döngüsünün sona ermesine kadar devam eder. Konfigürasyon kalemlerinin tasarım aşamasında tanımlanması, ham maddeden parçaya, parçadan uçağa kadar tanımlanan kalemleri takip etme, konfigürasyon doğrulama ve geçerli kılma gibi adımları içeren konfigürasyon yönetimi geri ve ileri izlenebilirlik kabiliyeti de sağlar. Tasarım, üretim ve satış sonrası destek fazlarında uçuş güvenliği ve güvenirlilik temel gereksinimlerini sağlayan temel alt yapılardan biridir. IV. SONUÇHavacılık Kalite Yönetim Sistemi standardı öncelikli olarak müşteri gereklerini karşılamak üzere müşteri memnuniyeti kavramı üzerine inşa edilmiştir. Aynı zamanda sivil havacılık güvenlik şartlarının önemini vurgular ve gerek olarak tanımlar. Havacılık sektöründeki büyük müşteriler tüm tedarikçilerinden kalite yönetim sisteminin AS 9100 uyumunu talep etmektedirler. Tedarikçiler bu uyumun sadece kendi tesislerinde gerçekleştirilmesini değil tüm tedarik zincirinde karşılanmasını sağlamakla yükümlüdürler. Mevcut havacılık sektöründe rekabet ederek ayakta kalabilmek, sektörde müşteri ihtiyaç ve beklentilerine uygun ürün ve hizmet sağlanmasıyla gerçekleşebilecektir. Bunun en çok tercih edilen ve yaygın yollarından birisi de kuruluşlarda, tasarım aşamasından başlayarak pazarlama/üretim/teslimat ve satış sonrası hizmetlere kadar ürün döngüsünün tüm aşamalarını kapsayan ve sürekli gelişmeyi hedefleyen AS 9100 kalite yönetim sisteminin uygulanmasıdır. Ülkemizin havacılık sektörünün uluslararası arenaya çıkmasında birinci etmen olan kalite rekabeti AS 9100 standardına uyumla başlamaktadır. Müşteri odaklı bu yönetim sistemi ile havacılık sektörüne özgü uçuş emniyeti ve güvenirliliği sağlanarak şirketin kalite imajını güçlendirilmesi hedeflenir. KAYNAKLAR
- ÖZGEÇMİŞ - OYA TANSU 1961 yılında Bursa’da doğdu. 1983 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Endüstri Mühendisliği bölümünden mezun oldu. 1983-1985 yılları arasında Aselsan firması Uzun Vadeli Yatırımlar bölümünde mühendis olarak çalıştı. 1985 yılında Türk Havacılık ve Uzay Sanayi-TUSAŞ’da Kalite Teminatı bölümünde uzman mühendis olarak göreve başladı. Kalite sistemleri alt yapısının bilgisayar ile desteklenmesi çalışmalarında aktif olarak yer alan Tansu, kalite faaliyetlerini destekleyen ana yazılımların kurulması, işletilmesi ve kullanıcıların eğitilmesinden sorumlu uzman kalite mühendisi olarak görev yapmış, bu çalışmalarının paralelinde iç denetim faaliyetlerini de sürdürmüştür. 1995 yılında sertifikalandırılan TUSAŞ Kalite Yönetim Sistemi kurma çalışmalarında aktif olarak yer aldı, halen Teknik Hizmetler Başkanlığı bünyesinde Yönetim Sistemleri Kalite İç Denetim Şefi olarak görev yapmaktadır. Evli ve bir çocuk annesidir. Yüklə 57,76 Kb. Dostları ilə paylaş:
|