Raporun Kopenhag Kriterleri bölümünde Türk ekonomisinin AB den gelen rekabet baskısına değiniliyor.Raporda önce Türk ekonomisinin rekabet gücünü etkileyen faktörler değerlendiriliyor.Bu bağlamda kaynak yetersizliğine rağmen eğitim konusunda yapılan ilerlemeler olumlu bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Ancak GSYİH nin % 0,6 sı düzeyinde kalan R&D harcamalarındaki
yetersizliğe dikkat çekiliyor.Raporda
sabit sermaye birikiminde de kriz nedeniyle önemli bir azalma olduğuna işaret ediliyor.Altyapının demiryollrı konusunda görülen zafiyete rağmen nipeten gelişmiş olduğu telekomünikasyonda özelleştirmenin gecikmesi nedeniyle yatırımların aksadığı belirtiliyor.Dış Ticaret hacminin GSYIH nin % 50 si civarında stabilize olduğu, ihracatta otomotivin payı artarken tekstilin payında düşme olduğunua d ikkat çekiliyor. İhracatta rekabet gücünün
sabit bir seyir izlediği, ancak TL nin değerlenmesi nedeniyle Pazar kaybına uğranıldığı belirtiliyor.Sonuç olarak Türkiye’nin ekonomik istikrarı sürdürmesi, yapısal reformları hızlandırması, yabancı sermayenin önündeki engelleri kaldırması, eğitime daha fazla önem vermesi halinde AB den gelen rekabet baskısını karşılayabileceği ifade ediliyor.
-Türkiye “Kaplan Ekonomi”Yolunda (Akşam 24 Eylül 2004)
-Kuyumculukta İhracat Atağı
-Altınbaş, 5 Yılda dünyada tam 1000 mağaza açacak (Şelale Kadak:Sabah,3 Ekim 2004)
-DuPontSA Avrupa’da Lider
-Du PontSA’nın tümü Sabancıya Geçti,Avrupa’da Lider Oldu (Hürriyet 9 Ekim 2004)
-Hazine İhracatçı Kullanıcıya Şeker Sübvansiyonunu Kesti
-Güntay Şimşek:Hazine’den vakitsiz Şeker Darbesi (Sabah 4 Ekim 2004)
-166 Ülkeye İhracat Yapılıyoruz
-Türk İhracatçısı Sınır Tanımıyor (Sabah 10 Ekim 2004)
-Coface:Şirket Notunu Yükseltmek Rekabet Gücünü Arttırıyor
-Şirket Notunu Yükselten Dışarıda Rahat İş yapar ( Tufan Özer,Hürriyet,10 Ekim 2004)
-Bira’da Dışa Açılma Başarılı Oldu
-Efes Pilsen Yurtdışında Türkiye’den Çok bira sattı (Vatan 30 Eylül 2004)
-Anadolu Efes,Sırbistan’da İkinci Bira Fabrikasını Aldı (Milliyet 21 Eylül 2004)
-Yurtdışındaki Efes Londraya Açılıyor (Akşam 5 Ekim 2004)
-Şekerlemede Yurtdışı Başarısı
-Ülker Avrupa’da Yılın Şekerleme Şirketi (Hürriyet 22 Eylül 2004)
-Turizm ve Gıdada Rekabet Gücünü Arttırma Potansiyeli Yüksek
-Turizm ve Gıdada marka şansı var ( Milliyet 19 Eylül 2004)
-Otomotivde İhracat Atağı Sürüyor
-Hyundai, İhracatta yeni Modelle Hedef Büyüttü (Milliyet 21 Eylül 2004)
-Manisa’dan Mobilya’da İhracat Atağı
-Manisa’dan dünyaya İngiliz ve Fransız Stili Mobilya Gidiyor (Hürriyet 21 Eylül 2004)
-Rakıda Rekabet Kızışıyor
-Rakiplerin de Katkısıyla Rakıyı Yeniden Kral Yaparız (Sabah, 4 Ekim 2004)
-Ünlülere Sponsorluk Rekabet Gücünü Arttırabiliyor
-Puma Schumacher’le Anlaştı Rekabet Kızıştı
(Akşam 25 Eylül 2004
FAKTÖR PİYASALARINDA REKABET
AB İlerleme Raporunda İşgücünün ve Sermayenin Serbest Dolaşımı
AB İlerleme Raporunda Türk işücünün serbest dolaşımının topluluk işgücü piyasasında karmaşa yaratmaması için“uzun bir geçiş dönemi ve sürekli olabilecek kısıtlayıcı tedbirler getirilebileceği belirtiliyor.Raporda Avrupa’da yaşlanan nüfusa karşı Türkiye’nin işgücü potansiyeline ihtiyaç duyulabileceğine de işaret ediliyor. Bunun için eğitim ve mesleki formasyon konusunda önemli yatırımların gerçekleştirilmesi gereği vurgulanıyor.
AB Türkiye’nin 9000 km yi bulan
sınırlarının iyi korunamaması nedeniyle üçüncü ülkelerden yasadışı işgücü akımı olmasından da endişe ediyor.Diğer taraftan AB yabancıların Türk işgücü piyasasında çalışması konusundaki sınırlamaların da kaldırılmasını talep ediyor.
AB ilerleme raporunda sermayenin serbest dolaşımı konusunda da AB müktesebatına uyum çabalarının devam
ettirilmesini talep ediliyor.AB’nin bu konudaki önceliklerinden birisi sermaye girişi yoluyla kara paranın aklanmasına karşı gerekli önlemlerin alınması, diğeri, de yabancı sermaye girişini engelleyen faktörlerin ortadan kaldırılması. İlerleme raporunda sermaye piyasalarından yararlanma konusunda devletin sahip olduğu ayrıcalıkların giderilmesi gerektiği de vurgulanıyor
-Mevduat Sigortası da 50 Milyarla Sınırlansın (Okan Müderrisoğlu, Sabah,20 Eylül 2004.
Mortgage Sistemi Geliyor
-Mortgage’a Çeyrek var(Akşam 17 Ekim 2004)
FİKRİ VE SINAİ MÜLKİYET
AB İlerleme Raporunda Fikri ve Sınai Mülkiyet
Raporda 2003 ve 2004 yıllarında fikri ve sınai hakların korunması açısından önemli yeni düzenlemeler yapıldığı belirtiliyor. Raporda, Mart 2004 de Fikri ve Sınai Mülkiyet yasasında fikir ve sanat eserlerinin korunması ile ilgili değişikliğin yapılması ve internet sunucularına verilerin korunması ile ilgili sorumluluk getirilmesi, 2004 de endüstriyel model ve çizimlerin kayda alınmasının sağlanmasını öngören La Haye düzenlemelerinin ve marka anlaşmasının kabulü;Kasım 2003 de Türk Patent Enstitüsü hakkında yasal düzenlemede değişiklik yapılarak korumanın güçlendirilmesi, patentlerin korunması konusunda yasanın Haziran
2004 de yürürlüğe girmesi ve bu yasayla hakimlerin yetkilerinin arttırılması; baskı devreler ile ilgili yasal düzenlemenin Nisan 2004 de yürürlüğe girmesi ve büyük illerde yasaların uygulanması ile ilgili özel ekiplerin oluşturulması olumlu gelişmeler olarak
değerlendiriliyor Ancak yaygın bir biçimde ihlallere konu olan bu alanda uygulamada önemli mesafeler kat edilmesi gereği vurgulanıyor.Bu cümleden olarak AB standartlarına uygun biçimde gümrüklerde gerekli kontrollerin gerçekleştirilmesi, taklit ve korsanlığa karşı caydırıcı önlemlerin daha etkin hale getirilmesi, taklit ve
korsanlıkla mücadelede idari birimler ile yasaları uygulayan birimler arasında işbirliğinin güçlendirilmesi, halkın taklit ve korsanlığın doğurabileceği sorunlar konusunda bilinçlendirilmesi, uzmanlaşmış mahkemelerdeki hukukçu yetersizliğinin ve kolluk güçleri konusundaki zafiyetin giderilmesi, taklit ve korsan mallara el konulması sürecindeki idari ve mali engellerin ortadan kaldırılması ve yasal düzenlemelerin uygulamada başarıyı garanti edecek şekilde geliştirilmesi önerilmektedir.
REKABETİN MAKRO EKONOMİK KOŞULLARI
İlerleme Raporunda Rekabetin Makro Ekonomik Koşulları
İlerleme Raporunda rekabetin makro ekonomik koşulları ile ilgili konular kısmen Ekonomik Kriterler bölümünde ele alınıyor.Bu bölümde Türkiye’nin makro ekonomik istikrarın sağlanması konusunda 2001 den bu yana önemli mesafeler aldığı vurgulandıktan sonra bu alanda yapısal reformların sürdürülmesi gereği vurgulanıyor.Bu çerçevede, bütçe açıklarının düşürülmesi, bankaların gözetim ve denetiminin güçlendirilmesi, devlet bankalarının ve işletmelerinin özelleştirme çabalarının arttırılması, hukuk devletinin güçlendirilmesi ve ticari mahkemelerdeki gecikmelerin önlenmesi, bürokrasinin
İlerleme Raporunda rekabetin makro ekonomik koşulları kısmen 11. Bölümde Parasal Birlik başlığı altında ele alınıyor.Rapor bu açıdan üç koşul ortaya koyuyor. Bunlardan birisi Merkez Bankasının tam bağımsızlığının sağlanması, İkincisi devletin finansal piyasalara ayrıcalıklı giriş imkanının ortadan kaldırılması, üçüncüsü de Merkez Bankasının kamu açıklarını finanse etme zorunluluğunun ortadan kaldırılması
olarak belirtiliyor.Raporda MB nin enflasyon hedefini tek başına belirleme yetkisinin olmaması, Başkanın seçimi ve yönetim kurulunun görev süresi sorunları nedeniyle tam bağımsız olmadığı belirtiliyor. Diğer taraftan MB nin TMSF yi finanse etme zorunluluğunun bulunması nedeniyle de kamu açıklarını finanse etme durumunda kaldığı ortaya konuluyor.Nihayet Rapor,Banka ve sigorta şirketlerinin tabi olduğu ek karşılıklar yoluyla kamuyu finanse etmek zorunda kalmasını ve MB nin hazine için yapılan işlemlerde vergi alamamasını da MB nin kamuyu finansman yolları olarak değerlendiriyor
HABER BAŞLIKLARI
-AB Komisyonu Müzakereler İçin Yeşil Işık Yaktı
-Rüyalar Gerçek Oluyor (Posta 7 Ekim 2004)
-Piyasa Onayladı (Akşam,7 Ekim 2004)
-Modyys Türkiye’nin Kredi Notunu Arttırdı
-AB Yolu Göründü Moddy’s Notu 7 Yıl Sonra Arttırdı(Sabah 1 Ekim 2004)
-IMF Türkiye’nin Performansını Beğeniyor
-IMF:Türkiye’ye çok iyi demek
yetmez,”mükemmel”(Hürriyet,1 Ekim 2004)
-AB Türkiye’yi IMF ile Birlikte İzleyecek
-AB IMF’ye Uyacak (Akşam,15 Ekim 2004)
-Eğitim Harcamalarında Atak
-Eğitim Harcamalarının Milli Gelire Oranında OECD Birincisiyiz (Hürriyet,12 Ekim 2004)
KAMU İHALELERİNDE REKABET
AB İlerleme Raporunda Kamu İhaleleri
Raporda kamu ihalelerine malların serbest dolaşımı çerçevesinde yaklaşılıyor ve bu açıdan AB müktesebatına uyum düzeyi sorgulanıyor. Rapora göre kamu ihalelerinde Türk müteahhitler lehine
bir ayrımcılık yapılıyor. Teklif verme süreleri kısa tutuluyor ve bu da yabancı yatırımcılar açısından engelleyici etki yaratıyor.. Diğer taraftan ihalelerin yayınlanma eşikleri
yüksek. Bu durum şeffaflığı azaltıyor. Şeffaflığı azaltan bir başka husus, tercih kriterlerinin açık olmaması.Bazı kamu hizmeti ve kamu yatırımlarının yasaya tabi olmaması da eleştiriliyor.
HABER BAŞLIKLARI
-Antalya B. Şehir Belediyesinde Rekabetçi Şartname ile Büyük
Avantaj Sağlandı: Yavuz Donat: Antalya’da neler oluyor? (Sabah, 4 Ekim 2004)
HAKSIZ REKABET
İlerleme Raporunda Haksız Rekabetle Mücadele
İlerleme raporunda haksız rekabetle mücadele konusu kısmen Tüketicinin Korunması başlığı altında değerlendiriliyor.Tüketicinin korunması konusu, kusurlu mallar, yanıltıcı reklamlar vs yoluyla yaratılan haksız rekabeti doğrudan ilgilendiriyor.Raporda 2003 de Tüketiciyi Koruma Çerçeve Yasası ve ona bağlı olarak çıkarılan 16 teknik düzenlemenin bu alanda bir ilerleme teşkil ettiği belirtiliyor.
Rapor piyasaların denetimi konusunda geliştirilen stratejiyi, uzmanlaşmış mahkemelerin oluşturulmasını,uzlaştırma komisyonlarının eğitilmesi için yapılan çalışmaları, yasayla sağlanan hakların tanıtımı için yapılan çabaları, Reklam Komisyonu’nun yaptığı caydırıcı çalışmaları, Tüketiciyi Koruma amaçlı sivil kuruluşların yoğunlaştırılmasını öneriyor
Bakanlıktan maddi destek görmesini ve mahkemeye baş vurma hakkını elde etmiş olmasını olumlu gelişmeler olarak değerlendiriyor.Raporda yapılan çalışmaların sürdürülmesi yanında özellikle uzmanlaşmış mahkemelerin yaygınlaştırılması ve tüketici kuruluşları ile uzlaştırma kurullarının güçlendirilmesi konusundaki çabaların
AB İlerleme Raporunda Yolsuzlukla Mücadele
AB ilerleme Raporunda Türkiye’nin yolsuzlukla mücadele konusunda son yıllarda önemli çabalar sarf ettiği teslim edilmekle birlikte hem yasal açıdan hem de uygulamada alınacak önemli mesafeler olduğu vurgulanıyor. Raporda Türkiye’nin Birleşmiş Milletler ve Avrupa Konseyi’nin yolsuzlukla ilgili konvansiyonlarını 1994 de kabul ettiği, ayrıca Yolsuzlukla Mücadele Eden Devletler Gurubu’nun üyesi haline geldiği belirtiliyor. Ayrıca Kamu görevlileri
ile ilgili Etik Konseyini kuran yasanın da Mayıs 2004 de kabul edildiğine işaret ediliyor.Raporda, TBMM yolsuzlukla mücadele komisyonunun da kapsamlı bir çalışma yaparak, kamu ihaleleri de dahil olmak üzere yolsuzluğun tüm boyutlarını incelediğini ve bu çerçevede eski hükümet üyeleri hakkında soruşturma başlattığını ve Yüce Divan yolunun açıldığına da yer veriyor. Raporda tüm bu olumlu gelişmelere karşılık,milletvekillerinin
dokunulmazlığını kaldıran düzenlemelerin ertelenmesi negatif bir faktör olarak değerlendiriliyor. Diğer taraftan, yolsuzlukla mücadele konusunda yasal bir düzenleme yapılması ve bağımsız bir organ kurulması ve kamu görevlileri ve seçilmişler için de bir etik kodunun oluşturulması öneriliyor
-ABD’den DTÖ ‘ye Airbus Sübvansiyonu Şikayeti ( Hürriyet 7 Ekim 2004)
-Taklitle Mücadelede Yeni Yöntemler Geliştiriliyor
-Uluslar arası Patent Birliği Bursa’ya Taklit Müzesi Kuruyor (Dünya, 7 Ekim 2004)
-Reklam Kurulu:Ekrandaki Anlık Görüntü Gizli Reklam Sayılmaz
-Ekrandaki Anlık Görüntü Gizli Reklama Girmez (Hürriyet 9 Ekim 2004)
-Reklamcılar Mozaiğe tepkili (Akşam 1 Ekim 2004)
-Gümrüklerde Kaçak Malların Düşük Fiyatla Satışına Karşı Mücadele Başladı
-Tarihi Soruşturma (Akşam 26 Eylül 2004
ULUSLAR ARASI İLİŞKİLERDE SERBESTLEŞME
AB İlerleme Raporunda Uluslar Arası İlişkiler
Raporda uluslar arası ilişkiler malların serbest dolaşımı ve gümrük birliği çerçevesinde değerlendiriliyor.
Raporda malların serbest dolaşımı açısından ticarette teknik engellerin kaldırılması üzerinde hassasiyetle duruluyor. Bu açıdan standartlar alanında yakın zamanda yapılan uyum çalışmaları sonucunda zorunlu standart sayısının azaltılması olumlu bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Ancak standartlara uygunluğun denetimi için gerekli altyapının henüz oluşturulamadığı vurgulanıyor. Türk Akreditasyon Ajansının da henüz AB tarafından tanınmadığına dikkat çekilen raporda bu ajansın gerek teknik gerekse beşeri altyapısının geliştirilmesi öneriliyor. CE işaretli malların teknik denetiminin yapılmaması gerektiği belirtilerek bu konuda eski
alışkanlıkların sürdürüldüğü ifade ediliyor.
Raporda AB ye uyum açısından Türkiye’nin genelleştirilmiş tercihler sistemini kabul etmesi olumlu bir gelişme olarak değerlendiriliyor.Üçüncü ülkelerle ikili ilişkiler de AB ye uyum (serbest ticaret anlaşmaları) bazında Türkiye’den kaynaklanmayan bazı zorluklar olduğu teslim ediliyor. Kıbrıs ile Gümrük Birliği anlaşmasının onaylanması da olumlu bir gelişme olarak değerlendiriliyor.
Gümrük Birliği konusunda ise bazı önemli ilerlemeler olduğu belirtilmekle birlikte Türkiye’nin 2000 yılında yerine getirmeyi taahhüt ettiği bazı hususların çok geç uygulanması eleştiriliyor.Raporda gümrüklerde kısmi de olsa idari ve teknik altyapının önemli ölçüde iyileştirildiği
teslim ediliyor. Elektronik beyan sisteminin ihdası kontrol teçhizatının iyileştirilmesi ve taşıt araçlarının elektronik kontrolüne geçilmesi de olumlu gelişmeler olarak değerlendiriliyor. Ayrıca orijin kontrolü konusunda da ilerlemeler olduğu kabul ediliyor. Nihayet Bulgaristan ile veri paylaşımı da destekleniyor.Buna karşılık serbest bölgelerde özellikle vergilendirme konusunda AB müktesebatından sapmalar olduğu belirtiliyor. Ayrıca gümrüklerde fikri ve sınai hakların korunması konusunda da önemli yetersizlikler olduğu vurgulanıyor.
