Yazi biLGİSİ BÖLÜM 4 test 1

ŞİİR VE DÜZ YAZI BİLGİSİ	BÖLÜM 24
TEST 1
1. Şiirde dize sonlarında yazılışları aynı, anlam ve görevleri farklı ses, hece ve sözcük benzeşmelerine uyak denir. Benzeşme ikiden çok sesle (harfle) olursa — uyak, iki sesle olursa — uyak, tek sesle olursa — uyak adını alır. Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir? A) zengin, tam, yarım B) tunç, tam, zengin C) yarım, tam, cinaslı D) yarım, redif, zengin E) yarım, tam, zengin 2. Tarihin gözleri var surlarda delik delik Servi, endamlı servi, ahirete perdelik Bu iki dizeden, şiirin bütünüyle ilgili olarak aşağıdaki özelliklerden hangisi kesin olarak saptanabilir? A) Nazım biçimi B) Ölçüsü C) Kafiye düzeni D) Kafiye çeşitleri E) Nazım birimi 3. Aşağıdaki dizelerden hangisi tümüyle Tekke edebiyatı ürünlerinin adlarıdır? A) Nutuk, deme, hicviye, varsağı B) Deme, nefes, devriye, semai C) Nefes, ilahi, devriye, semai D) İlahi, devriye, nutuk, koşma E) Nutuk, deme, devriye, nefes 4. Aşağıdaki dizelerin hangisinde tam uyak yoktur? Çobanlar ateş yakmış karşı dağın üstünde Telli pullu bir gelin ay çardağın üstünde İnce beller dönüyor bürümcükler içinde Ela gözler erimiş mor çürükler içinde Sen bana en sadık bir arkadaştın Gönlümde ateştin gözümde yaştın Çıraların sesine ses verdikçe yamaçlar Dallı yemenilerden uçuyor sırma saçlar Vurdukça efelerin yere çıplak dizleri Sarsıntıdan dağların uçuyor benizleri 5. Bir bahçedeyiz şimdi şehitlerle beraber Bizler gibi ölmüş o yiğitlerle beraber Lakin kalacak doğduğumuz toprağa bizden Şimşek gibi bir hatıra nal seslerimizden Yukarıdaki mısralar aşağıdaki şiir türlerinden hangisinin örneği olabilir? A) Pastoral B) Dramatik C) Lirik D) Didaktik E) Epik 6. Yokuşa yukarı keklik sekişli İnişe aşağı tavşan büküşlü Düşmanın görünce şahin bakışlı Kuğuya benziyor boynu kır atın Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Hece ölçüsüyle yazılmıştır. Didaktik bir şiirdir. Kafiye kullanılmıştır. Tezat sanatına yer verilmiştir. Benzetmeye başvurulmuştur.	7. Aşağıdaki dizelerin hangisi bir taşlamadan alınmış olabilir? Bir vakte erdi ki bizim günümüz Yiğit belli değil mert belli değil Kesilir kelleler boşatır kanlar Yığın olur leşler meydan içinde Ok atılır kalasından Hak saklasın belasından Her gelip geçtikçe selam vereyim Nişangah taşına yüzün süreyim Aç mısın yok mudur ekmeğin aşın Odan ne karanlık yok mu atlasın 8. Kaside (I) genellikle övgü amaçlıdır. Beyit sayısı 33 ile 99 (II) arasında değişir. Şairin adının geçtiği beyte taç beyit (III) denir. Kasidenin ilk beytine makta (IV) adı verilir, en güzel beytine ise beytü'l kasid (V) denir. Yukarıda numaralanmış yerlerden hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A)l. B) II. C) III. D) IV. E)V. 9. Hırçın fırtınadan örselenmeden dal Ateş yanar gibi açılan çiçek Yavrusuna bakan kaplandan uysal Kaynağı eğilmiş ceylandan ürkek Yukarıdaki dörtlüğün kafiye düzeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Çapraz kafiye B) Düz kafiye C) Sarma kafiye D) Tunç kafiye E) Cinaslı kafiye 10. Aşağıdakilerden hangi ikisi Divan edebiyatı nazım şekillerinden değildir? A) Gazel - kaside B) Kaside – mesnevi C) Müstezat - kıta D) Tuyuğ – rubai E) Nefes - semai 11. Aşağıdaki beyitlerin hangisinde redif yoktur? Dünyaya geldiğim anda Yürüdüm aynı zamanda Güzel yüzün görülmezdi Bu aşk bende dirilmezdi O beyaz bir kuştu, ak kanatlıydı Yel gibi dağları aşan atlıydı Benim gördüğüm bir kelebek Dolaşıyor çiçek çiçek Tabirin sığmaz kaleme Derdin dermandır yâreme 12. Düşünme boş gelse posta tatarı Siperden akın var yarın dışarı Aşağıdakilerden hangisi, kafiye çeşidi yönünden yukarıdaki beyitle benzerlik gösterir? Aşina çehre azaldıkça duraktan durağa Acı bir hatıra enkazı çöker ortalığa Arka bir dalgalı umman yığını Önde bilmem geçidin nereye çıkıp yardığını Uzaktan gelirken derin akisler Kapadı geçtiğim yolları sisler Siyah uzun saçların beyazlandığı zaman Aşkımızın şahidi olan yollarda gezin Hani o gezmeler kırda denizde Hani o cümbüşler sazlar temmuzda 13. 1884 yılında doğan Halide Edip, Milli edebiyatın ünlü kadın romancısıdır. Oldukça yalın bir dili vardır. İlk romanlarında güçlü kadın tipleri yaratmıştır. Kurtuluş Savaşı'nı, Doğu — Batı kültür farklılıklarını romanlarında işler. Kimi yapıtlarında, Pan-Türkizm çizgisinde olduğu görülür. "Ateşten Gömlek, Vurun Kahpeye" önemli romanlarıdır. Yukarıdaki yazının türü, aşağıdakilerden hangisidir? A) Eleştiri B) Otobiyografi C) Deneme D) Biyografi E) Anı
14. Önemli kişilerin yıkımlarını konu alır. Çatışma, tutkusal gerilim en önemli motiflerdir. Çözümü gerçekleştirecek olay, bu motiflerden doğar. Dil mükemmeldir, akıl ve mantık ön plandadır. Sophokles'in "Kral Oidipus" ve "Elektra" adlı eserlerini bu türe örnek verebiliriz. Üç birlik kuralı değişmez özelliğidir. Parçada sözü edilen tiyatro türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Tragedya B) Komedya C) Dram D) Melodram E) Epik tiyatro 15. Özgürce seçilen bir konuda gelişen, düşünsel boyutlar içeren bir düzyazı türüdür. Bu türde yazar, karşısında bir okuyucu olduğunu hesaba katmaz, bir yazarımıza göre o, "ben" den yola çıkar. Yazar, asla kanıtlamalara gitmez, yorumu okuyucuya bırakır. Suut Kemal Yetkin, Sabahattin Eyüboğlu edebiyatımızda bu türün temsilcileri sayılabilir. Parçada sözü edilen yazı türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Fıkra B) Makale C) Eleştiri D) Deneme E) Röportaj 16. Divan edebiyatındaki mersiyenin karşılığı Halk edebiyatında -— adını alır. Yine Divan edebiyatındaki hicviyenin karşılığına Halk edebiyatında -— denir. Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir? A) Ağıt, koçaklama B) Güzelleme, taşlama C) Ağıt, güzelleme D) Taşlama, destan E) Ağıt, taşlama 17. Ünlü bir şairin şiirine karşı başka bir şair tarafından aynı ölçü ve uyakla yazılmış şiire ne ad verilir? A) Nazire B) İnşa C) Tezkire D) Münşeat E) Mersiye 18. Aşağıdakilerden hangisi, parantez içinde belirtilen şiir türünün bir özelliği değildir? A) Kahramanlık şiiri diye bilinir; bir milletin hayatını yakından ilgilendiren tarihi olayları dile getirir. (Epik şiir) B) Akıldan çok duygulara seslenen, insanda bir güzellik hissi uyandırmaya çalışan şiir türüdür. (Lirik şiir) C) Acıklı ve üzüntü verici olayları konu edinir; manzum olarak yazılan tiyatrolarda söz konusudur. (Didaktik şiir) D) Tabiat, kır hayatı ve çobanlarla ilgilidir; çobanlar ve çobanların hayatındaki ilginç olayları ele alır. (Pastoral şiir) E) Toplum hayatında aksayan yönleri, düzensizlikleri güldürü öğesini de katarak dile getiren şiirlerdir. (Satirik şiir) 19. I. Bir yazarın veya kişinin o güne ait duygula- rını, düşüncelerini, tarihini de belirterek ortaya koyan yazı türüdür. II. Bir yazarın günlük aktüel olaylarla ilgili duygu ve düşüncelerini, okuyucuyla konuşurcasına anlattığı yazılardır. III. Gezilip görülen yerlerin ve onlarla ilgili izlenimlerin anlatılmaya çalışıldığı düzyazı çeşididir. IV. Kahramanları, olağanüstü varlıklar olan, bilinmeyen bir yerde tamamen hayal ürünü olayların anlatıldığı sözlü edebiyat türüdür. Yukarıda numaralanmış cümlelerde, aşağıdaki düzyazı türlerinin hangisinden söz edilmemiştir? Masal Sohbet Gezi Günlük E) Hikâye	20. Aşağıdaki sınıflandırmaların hangisinde yanlışlık yapılmıştır? A) Gazel aruz beyit aa-xa-xa... B) Koşma hece dörtlük abab-cccb... C) Mesnevi aruz beyit aa-bb-cc-dd... D) Rubai hece dörtlük aaxa E) Mani hece dörtlük aaxa 21. Divan edebiyatına Türklerin kazandırdığı dört dizelik bir nazım biçimidir. Uyak düzeni (aaxa) mani ve rubaiyle benzeşir. Rubaiyle konu bakımından da ortaklığı vardır. En tanınmış şairi Kadı Burhanettin'dir. Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden söz edilmektedir? s A) Şarkı B) Tuyuğ C) Kıta D) Murabba E) Mani 22. Aşağıdakilerden hangisi "rubai"nin özelliklerinden biri değildir? A) Dört mısradan oluşur ve kendine özgü kalıpları vardır. B) Kafiye düzeni, aaxa şeklindedir. C) Edebiyatımıza Arap edebiyatından geçmiştir. D) Türk edebiyatında XIV. yüzyıldan itibaren yazılmaya başlanmıştır. E) Felsefi düşünceler, nükteli tasavvufi kavramlar, ele aldığı konular arasında yer alır. 23. Sanatın yalnızca bir süs varlığı olarak ele alındığı Divan edebiyatında aşırı bir yabancılaşma görülür. Sanatın yaşamın bir parçası olarak kabul edildiği halk şiirinde ise bütün örnekler, kuşlar, sevgililer, yerlidir, Anadolu'dur. Çünkü Halk ozanı duyduğunu değil gördüğünü anlatır şiirinde. Halk ozanının şiirinde Divan şairlerinin doğadışı varlıklarını göremeyiz. Sözgelimi, Halk şiirinde atmaca tavuğu yer, pilici kapıp uçar. Divan şiirinde ise güzelin sözleri olan doğan, sevenin gönlünü avlar. Yukarıdaki parça aşağıdaki yazı türlerinin hangisinden alınmış olabilir? A) Fıkra B) Makale C) Biyografi D) Röportaj E) Sohbet 24. Aşağıdaki dizelerden hangisi tümüyle Âşık edebiyatı ürünlerinin adlarıdır? A) Destan, koşma, nutuk, varsağı B) Koşma, varsağı, destan, deme C) Deme, semai, koşma, varsağı D) Destan, varsağı, semai, koşma E) Semai, devriye, nefes, destan 25. Aşağıdakilerden hangisi, gezi yazısının özelliklerinden biri değildir? A) Gezilen yerleri tarih, coğrafya, kültür vb. açılardan yansıtır. B) Amaç, okuyucuyu gezilen yer hakkında bilgilendirmektir. C) Sıradan bir olayı bile bilimsel bir dille yansıtır. D) Gözlemleri aktarırken hayal unsurlarına pek yer vermez. E) İnsanda gezme, görme duygusunu uyandırır.