Yekun hesabat

Mətbu orqanın adı	Tarix
Məqalənin adı
1	Azadlıq	17.08.2007	İlin sonuna kimi inflyasiya artacaq
2	525-ci	17.08.2007	Qubad İbadoğlu: Hökümət antiinflyasiya tədbirlərini gücləndirməlidir
3	Kaspi	17.08.2007	İstehlak səbətinin strukturuna yenidən baxılmalıdır
4	Yeni Müsavat	17.08.2007	İyul ayında ölkədə inflyasiya müşahidə edilib
5	Mərkəz	17.08.2007	İnflyasiya 20 faiz olacaq
6	Зеркало	17.08.2007	Инфляция до конца года составит 20%
7	Эхо	17.08.2007	К концу года инфляция может составить 20%
8	Ayna	17.08.2007	??????????

Layihədən əldə olunan nəticələr və gələcəyə baxış

Layihə çərçivəsində Azərbaycanda ilk dəfə olaraq DSK-ya alternativ şəkildə qiymətlərin statistik müşahidəsi aparılmış və rəsmi göstəricilərlə müqayisəyə gələn inflyasiya səviyyəsi hesablanmışdır. Alternativ qaydada hesablanmış inflyasiya göstəricisi mətbuatın, tədqiqatçıların, iş adamlarının, ev təsərüfatlarının istinad mənbəyinə çevrilmişdir. Hətta Londonda nəşr olunan məşhur “The Economist” Jurnalının 8 mart 2007-ci il tarixli sayında Britaniyanın nüfuzlu araşdırma mərkəzlərindən olan “Economist Intelligence Unit” tərəfindən hazırlanaraq dərc olunmuş “Boom and gloom: Azerbaijan's economy, drunk on oil, is suffering rapid inflation” adlı məqalədə USAİD dəstəyi ilə həyata keçirilmiş layihənin yanvar ayı üzrə İQİ nəticələrinə istinad edib. ( http://www.economist.com/daily/news/displaystory.cfm?story_id=8819945).

Layihənin gedişi və onun nəticələri barədə beynəlxalq maliyyə kredit təşkilatlarından , BVF və AİB-in hesabatlarında məlumatlar yer alıb.

Layihənin nəticələrinə istinadların çoxalması onun əsasında hesablanmış alternativ inflyasiya göstəricisinin nəinki tanınması, eyni zamanda qəbul edilməsində əhəmiyyətli rol oynayıb ki, bu son illər hökümət üçün psixoloji baryer olan birrəqəmli inflyasiyadan ikirəqəmli inflyasiyaya keçid problemini həll edib. Belə ki, hələ aprel ayında Nazirlər Kabinetinin şöbə müdiri Oqtay Haqverdiyevin keçirdiyi mətbuat konfransında bu ilin mart ayında 40 əsas istehlak məhsulundan ibarət səbətə daxil olan əmtəələrin qiymətləri üzrə apardığı statistik müşahidənin nəticəsini açıqlamış və məlum olmuşdur ki, ölkədə inflyasiya səviyyəsi artıq ikirəqəmlidir və ötən ilin martı ilə müqayisədə bu ilin martında 16 faiz təşkil etmişdır. (http://www.day.az/news/economy/76057.html). Beləliklə məlum olmuşdur ki, ötən 1 il ərzində DSK rəqəmlərinə etibar etməyən hökümət özü də daxili istifadə üçün qiymətlərin statistik müşahidəsini aparırmış və məhz “Alternativ inflyasiya metodologiyasının işlənməsi” layihəsinin ilkin nəticələri məlum olan və qəbul edilərək həm daxili və həm də xarici mətbuatda çoxsaylı istinad mənbəyinə çevriləndən sonra hökümət daxili istifadə üşün apardığı hesablamalarını açıqlamağa məcbur olmuşdur. Bundan dərhal sonra bu ilin 1-ci rübünün sosial-iqtisadi yekunlarına həsr olunan Nazirlər Kabinetinin müşavirəsində ölkədə iki rəqəmli inflyasiya problemı prezident tərəfindən hökümət qarşısında həlli vacib tapşırıq kimi qoyulmuşdur. Beləliklə layihə üzrə qiymətlərin statistik müşahidəsi üzrə alternativ qaydada aparılmış hesablamaların 3-cü ayı bitəndən sonra hökümət özünün inflyasiya hesablamalarına korrektələr etmiş və antiinflyasiya tədbirlərini reallığa uygunlaşdırmağa məcbur olmuşdur.

Layihənin ekspertlərinin dövlət orqanları, beynəlxalq təşkilatlar və müstəqil ekspertlərlə həyata keşirdiyi iki tərəfli görüşlərin nəticəsi olaraq tərəflər arasında etimad yaranmış və əməkdaşlıq qurulmuşdur. Məhz belə münasibətlərin nəticəsi olaraq aprel ayının 13-də keşirilmiş seminarda bütün tərəflərin iştirakı ilə qarşılıqlı müzakirələr və səmərəli fikir mübadiləsi aparılmışdır.

Layihə üzrə Gəncədə keçirilmiş seminar bölgədə ilk dəfə olaraq inflyasiya mövzusunu gündəmə gətirmiş və yerli icra hakimiyyətinin nümayəndələrinin, kommersiya-istehsalat, bank-sığorta təşkilatarının təmsilçilərinin və regional QHT-lərin mütəxəsislərinin iştirakı ilə müzakirəyə çıxarılmış və Gəncə bölgəsində məlumatlılıq səviyyəsini artırmışdır.

Layihə üzrə aparılmış tədqiqatlar və onun əsasında hazırlanmış sorğu kitabı alternativ ideyasını populyarlaşdırmış və qəbul etdirmişdır, hazırda İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin Elmi Tədqiqat İnstitutunda da alternativ yolla inflyasiyanın hesablanması layihəsinin reallaşdırılması barədə müzakirələr başlamışdır.

Layihə çərçivəsində jurnallarda və aparıcı qəzetlərdə dərc olunmuş aylıq analitik məqalələr və dövri şərhlər yalnız mətbuat nümayəndələri üçün deyil, həmçinin də araşdırmaçilar, ekspertlər, tələbə və magistrlər üçün də istinad mənbələri yaratmışdır. Eləcə də dövri olaraq keşirilmiş mətbuat konfransları, təqdiqiqat qrupu üzvlərinin məbuatda dərc olunmuş yazıları, müsahibələri əhalinin inflyasiya və onun sosial –iqtisadi təsirləri barədə məlumatlılıq səviyysəini artırmış və rasional gözləmə imkanlarını geniçləndirmişdir.

Layihə çərçivəsində hazırlanmış və aidiyyatı orqanlara göndərilmiş tövsiyyələr paketinə bır sıra orqanlardan, o sıradan İqtisadi İnkişaf, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiə Nazirliyindən cavab alınmış və artiq təqdim olunmuş bəzi tövsiyyələr qəbul edilmışdır. Belə ki, tövsəyyələr paketində pul –kredit və valyuta-məzənnə siyasətinin əsas istiqamətləri üzrə nəzərdə tutulmuş 7 təklifdən 5-nin (1- buxovlayıcı monetar siyasətə üstünlük verməsi, 2- əsas sterilizasiya aləti olan notların və ümumilikdə dövlət qiymətli kağızlarının həcminin artırılması, 3- yenidən maliyyələşdirmə dərəcəsinə təkrarən baxması və onun dərəcəsinin real inflyasiya səviyyəsi ilə əlaqələndirməsi, 4- valyuta siyasətində liberallaşma istiqamətində dəyişiklik etməsi, ölkədən çıxarılan valyutanın həcminə qoyulan qadağaları yumşaltması, 5- pul kütləsinin artım tempini məqbul həddə (iqtisadi artım tempinə nisbətən aşağı) saxlaması) Milli Bank tərəfindən, qeyri neft istehsal sektoru üzrə təqdim olunmuş təkliflərdən 1- i (Maya dəyərində enerjinin ötürülməsi və paylaşdırılması xərclərinin azlığını nəzərə alaraq iri istehsal müəssisələrinə yüksək voltlu xətlərlə satılan enerjinin qiymətinin ucuzlaşdırılması) İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin təşəbbüsü ilə Tarif Şurası tərəfindən, sosial blok üzrə təqdim olunmuş 9 təklifdən 2-si (1-ünvanlı sosial yardım sisteminin təkmilləşdirilməsi, 2- qanunvericiliklə müəyyən olunmuş digər müavinətlərin məbləğinin yenidən hesablanaraq yaşayış minimumuna müvafiq artırılması) Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiə Nazirliyi tərəfindən həyata keşirilmişdir. Hazırda xüsusilə qeyri neft istehsal sektoru və sosial blok üzrə təqdim olunmuş bır sıra təkliflər hökümətdə müzakirə olunur.

Layihənin əməli nəticələrindən biri də ondan ibarətdir ki, həm mikroiqtisadiyyat və həm də ev təsərrüfatları səviyyəsində alternativ inflyasiya göstəricisinə müraciət imkanı qazanan bu strukturlar hazırda USAİD dəstəyi ilə həayata keçirilən alternativ inflyasiya hesablamalarına istinadən gələcək dövrün xərcləri, gəlirləri üzrə planlaşdırma, proqnozlaşdırma və qiymətləndirmə fəaliyyətini daha real və düzgün həyata keçirə bilirlər. Bu isə biznes strukturları (bank-maliyyə institutlari, siğorta şirkətlər və digər müəssisələr), ev təsərrüfatlarının (ailə büdcəsi) qərarlarının rasionallığının artımını şərtləndirmişdir.