Yenileşme Dönemi sayfa 10



Yüklə 0,5 Mb.
səhifə1/6
tarix15.01.2018
ölçüsü0,5 Mb.
#37944
  1   2   3   4   5   6

2017-2018 11.Sınıf Türk Edebiyatı Kitabı Kitabı Cevapları, Lider Yayınları,

Batı Tesirindeki Türk Edebiyatına Giriş
(Yenileşme Dönemi)
SAYFA 10

Etkinlik: XIX. (19) yüzyılda Osmanlı Devletinin sosyal ve siyasi yapısı hakkında araştırma yapınız. Etkinlik: Osmanlı Devletinde Yenileşme Dönemi ne zaman ve nasıl başlamıştır?

Osmanlı Devletinde Yenileşme (Tanzimat) Dönemi 19. yüzyılda başlamıştır. Tanzimat Fermanı ile yapılan yenilikler devlet yöneticileri tarafından devletin varlığını sürdürmesi amacıyla yapılmıştır. Etkinlik: Tanzimat Fermanı hakkında bilgi edininiz.
Tanzimat fermanı, 17. yüzyıldan beri bir türlü durdurulamayan gerilemenin son asırda bir bozgun havasına bürünmesi dolayısıyla devlete, yeni sorunları çözme imkânı vermek, devleti daha da güçlendirmek amacıyla ilan edilmiştir. Ayrıca yapılacak yeni düzenlemelerle de devletin sorunlarını çözmek, devleti yeniliklere açmak hedeflenmiştir. 

Bu nedenlerden dolayı 3 Kasım 1839 da Tanzimat Fermanı (Gülhane Hattı Hümayunu) ilan edildi. (Tanzimat Fermanının ilanıyla Osmanlı tarihinde yeni bir dönem açılmış (Tanzimat Devri) Bu devir 1876'ya kadar devam etmiştir. Etkinlik: Skolastik ve ilmi düşünce hakkında bilgi 
 Skolastik zihniyet dini duyarlılığın ön planda olduğu zihniyettir. Ancak bu dini duyarlılık dinin özünü kavramaktan uzaktır. Eski yönetim tarzına, eski geleneklere aşırı bağlı olan bu zihniyet, Osmanlıda gelişmelere engel olmuştur. 
Bilim ve tekniğe önem veren, olayları bilimin ışığında değerlendiren, gelişmelere, yeniliklere bilimsel açıdan yaklaşan zihniyettir.
HAZIRLIK ÇALIŞMASI
1.etkinlik: XIX. (19) yüzyılda Osmanlı Devletinin sosyal ve siyasi yapısıyla ilgili görüş ve düşüncelerimizi söyleyiniz..

Yukarıda cevaplandı

2.etkinlik : Yenileşme dönemi hakkında edindiğiniz bilgileri arkadaşlarınızla paylaşınız.

3.etkinlik    Aşağıda verilen metni okuyunuz.

Metne göre Osmanlı toplumunda padişahın konumu nedir?

Metne göre Osmanlı toplumunda padişah her şeyin merkezindedir. He rşey onun etrafında döner ve ona bağlıdır. 



SAYFA 13



1) Metne göre Osmanlı yöneticilerinin Batı'daki düşünce yapısına ve yaşama biçimine ve bilime gelişmelere ilgi duymasının nedenleri, Osmanlı'nın Batılı devletlerden geri kalması, devleti eski gücüne kavuşturma isteği gibi nedenlerdir.

2) Devlet yöneticileri ve aydınlar Osmanlı Devletinin devamlılığını sağlamak için her alanda yenilikler yapmışlardır.

3) Devlet yöneticileri ve aydınlarının yönetim, askeri ve eğitim sistemde değişiklik yapmak istemelerinin sebebi Batı'daki gelişmelere ayak uydurmak ve devletin devamlılığının sağlanmak istenmesidir.





4. Tanzimat Fermanı  17. yüzyıldan beri bir türlü durdurulamayan gerilemenin son asırda bir bozgun havasına bürünmesi dolayısıyla devlete, yeni sorunları çözme imkânı vermek, devleti daha da güçlendirmek amacıyla devlet yöneticileri tarafından  ilan edilmiştir. Ayrıca yapılacak yeni düzenlemelerle de devletin sorunlarını çözmek, devleti yeniliklere açmak hedeflenmiştir.

5. Batının ileri ülkelerindeki kurum ve kuruluşları ve değişik yaşam şekilleri (hastane, eczane, anatomi labaratuvaları, bal mumundan yapılmış insan ve organ maketleri, nebatat bahçeleri, ve büyük seralar, geniş ve taşla döşenmiş sokaklar, üç-yedi katlı evler, büyük saraylar) Yirmi Sekiz Çelebi Mehmet'in ilgisini çekmiştir.  

6. Osmanlı ordusunun savaşlarda yenilme sebepleri, Avrupa ordularından teknik yönden geri kalması, yeniçeri ocağının varlığıdır. 






SAYFA 14





ANLAMA-YORUMLAMA





1) Osmanlı toplumundaki sosyal düzeni temsil eden piramitte görülen yaı uzun yıllar yararlı olduktan sonra 17.yüzyılın ortalarından itibaren niçin bozulmaya başlamıştır? Bu durumla Osmanlı devletinin gerilemesi arasında nasıl bir ilişki söz konusudur.


Cevabı:
Osmanlı Devleti 17.yüzyıla geldiğinde en geniş sınırlarına ulaşmıştı. Bu kadar geniş topraklara sahip olmak siyasal ve ekonomik sorunlarla devleti zor durumda bırakıyordu.

– Savaşların uzaması

– Birçok devlet adamı ve padişahın yetersiz oluşu

– Memurların göreve gelmesinde rüşvet ve kayırma olaylarının olması

– Toprak yönetiminin bozulması

– Tımarlı sipahilere gereken önemin verilmemesi

– Avrupa’daki bilim ve teknik gelişmelere ayak uydurulamaması

– Osmanlı parasını değer kaybetmesi 

2) a)  Skolastik zihniyet dini duyarlılığın ön planda olduğu zihniyettir. Ancak bu dini duyarlılık dinin özünü kavramaktan uzaktır. Eski yönetim tarzına, eski geleneklere aşırı bağlı olan bu zihniyet, Osmanlıda gelişmelere engel olmuştur. 

İlmi zihniyet ise; Bilim ve tekniğe önem veren, olayları bilimin ışığında değerlendiren, gelişmelere, yeniliklere bilimsel açıdan yaklaşan zihniyettir.

b) Skolastik düşünce gerçeklerden uzak, dinin özüyle ilgisi olmayan; ama dine mal edilerek ortaya konan düşüncedir. Hayali, tutucu ve baskıcıdır. İlmi düşünce ise akla önem veren, ilerici ve özgürlükçüdür.

c) Batı’da olduğu gibi Osmanlı Devleti’nde de gelişmenin önündeki en büyük engel yönetim tarzına eski geleneklere ve eski inanışlara olan aşırı bağlılıktı. Batı'nın bilim ve tekniğini dine aykırı bulan ve Osmanlı için önemi karar mercilerine bulunan din adamları, Osmanlının batılılaşma sürecinin sağlıklı bir şekilde tamamlayamamasına neden olmuşlardır. Din adamları toplumu bilinçlendirmek İslam dininin bilime verdiği önemi anlatmak yerine devletin yapmış olduğu yenilikler tümden reddederek halkın hafızasına batılılaşmayı “dinden çıkma" algısıyla yerleştirmişlerdir.

3. Osmanlı toplumunda yenilik hareketlerine önayak olan zihniyet devletin devamlılığı için modernleşme taraftarı, bilime ve akla veren bir zihniyete sahiptir. Bu hareketlere karşı çıkanlar batılılaşmayı "dinden çıkma" olarak gören tutucu, baskıcı bir yapıdadır.

4.  III.Selim döneminde başlayan Avrupalılaşma fikrinni oluşması şöyle bir zihniyet değişiminin yaşandığını göstermektedir :

Türklerin geleneksel devlet anlayışının geçerliliğini kaybettiğini

Modern yönetim, modern ordu ve Tanzimat’a doğru modern bir toplum anlayışının hakim olacağını göstermiştir.

5) Osmanlı devletinde yenilik hareketleri devletin devamlılığını sağlayan kurumlarda yapılmıştır. Yenilikler ilk olarak askeri alanda yapılmıştır. Bu kurumların güçlü olması devletin varlığını sürdürmesi için çok önemlidir







6) Bir devleti güçlü kılan ve onun devamlılığını sağlayan kurumlar askeri, mali, siyasi, eğitim ve sosyal kurumlardır...Yenilikler ilk olarak askeri alanda yapılmıştır.Bu kurumların güçlü olması  devletin varlığını sürdürmesi için çok önemlidir









ÖLÇME DEĞERLENDİRME
1. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun kelimeleri yazınız.





....PADİŞAH

....SKOLASTİK DÜŞÜNCE  



2) Aşağıdaki cümlelerin bildirdiği yargılar doğru ise karşısına “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

 Y, D, Y





3. D
SAYFA 15
1.ÜNİTE ÖLÇME DEĞERLENDİRME 





1) Aşağıdaki cümlelerin bildirdiği yargılar doğru ise karşısına “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
D, D, Y
2) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun kelimeleri yazınız.

  • .....PADİŞAH, ASKERLER, İLİM ADAMLARI, HALK...

  • ...... YİRMİ SEKİZ MEHMET ÇELEBİ....

  • ...17. YÜZYILDAN

3)  C 





4) A





5) C

SAYFA 17
1.TANZİMAT DÖNEMİ EDEBİYATININ OLUŞUMU
>>>Etkinlik: III. Selim’den itibaren yapılmak istenen yenilikler ve bu yeniliklerin özellikleri ile ilgili hazırlanan posterleri sırayla sınıfa sununuz. Posterleri daha sonra sınıfın panosuna asınız.

III. Selim’den itibaren yapılmak istenen yenilikler ve bu yeniliklerin özellikleri ile ilgili hazırlanan posterleri sırayla sınıfa sununuz. Posterleri daha sonra sınıfın panosuna asınız.
3. Selim Dönemi’nde devletin siyasi, askeri ve ekonomik dengeleri bozulmuş durumdaydı. Bu nedenle hükümdarlığı döneminde planlı ve programlı olarak ıslahat hareketlerine girişti. 3. Selim bu doğrultuda yenilikler yaptı.

3. Selim ıslahatları daha kalıcı hale getirmek için kişilere değil devletin malı yapmaya ve yeniliklerin sürekliliğini hedef edinmiştir.Bu dönemde daha çok Fransa’yı örnek alan 3. Selim ordu, ekonomi ve yönetim alanında köklü değişiklikler yapmıştır.
Yeniliklerin tümüne ve bu dönemde kurulan orduya Nizamıcedit adı verilmiştir.

XIX. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİNDE MEYDANA GELEN GELİŞMELER VE YENİLİKLER

ASKERİ ALANDA


Askerlik sürelerinin belirlenmesi ve askerliğin herkes için zorumlu hale gelmesi 


Yeniçeri Ocağına karşı II.Mahut tarafından Eşkinci Ocağının kurulması

Yeniçeri Ocağı yerine Batılı tarzda "Asakir-i Mansure-i Mahmudiye" kurulması

Batılı anlamda askeri okulların açılması (Mekteb-i Harbiye)


DÜŞÜNCE HAYATINDA 


Pozitivist düşünce ön plana çıktı.

SOSYAL VE SİYASİ HAYATTA


yönetim merkezi olan babıali güçlendirildi
-Meclis-i ahkam-ı adliye (mahkeme) kuruldu
-Yeni meclisler komisyonlar kuruldu
-Ceza ve ticaretle ilgili yasalar çıkarıldı, yabancılarında katıldığı karma ticaret mahkemeleri kuruldu.
-Padişahın yetkileri kısıtlandı edebiyat fatihinden alıntıdır yönetim yetkisi meclise verildi.
- Ülke vilayetlere sancaklara kazalara köylere ayrıldı valiler kaymakamlar görevlendirildi.
Posta telgra teşkilatı kuruldu, haberleşmede gelişme sağlandı.

19. yüzyılda sosyal hayatta yapılan yenilikler


-Posta telgra teşkilatı kuruldu, haberleşmede gelişme sağlandı.
-Yeni yollar yapıldı, edebiyat fatihinden alıntıdır ilk demiryollarının yapımına başlandı.
-Belediyeler kuruldu
-İlk nüfus sayımı yapıldı (askere gidecekleri belirlemek için)
-Kıyafet değişikliği yapıldı, devlet memurlarına ceket gömlek fes giyme zorunluluğu getirildi.
-Halk avrupai yaşama özenmeye başladı, evlerde yurtdışından mobilyalar ve ev eşyaları kullanılmaya başlandı, eğlence şekilleri değişti.

EĞİTİM ALANINDA 


1846'da Mekatib-i Umumiye Nezareti kuruldu.1848 de Darülmuallim (öğretmen okulu) açıldı. Harbiye, Bahriye ve Tıbbiye dışındaki okulların kontrolü bu nezarete verildi.
Rüştiyelerin açılmasına hız verildi.
1868'de Fransızca bu cevaplar edebiyat fatihi net'ten alıntıdır tıklayınızeğitim ve batılı anlamda ilk eğitim verecek olan lise ile üniversite arasında bir kurum olan Galatasaray Sultanisi açıldı.
1869'da Fransız eğitim sistemini örnek alan Maarif-i Umumiye Nizamnamesi yayınlandı.
1870'te Dârülmuallimât adında kız öğretmen okulu açıldı.
İlk kez yurt dışına öğrenci gönderildi.
Devlet memuru yetiştirmek amacıyla,Mekteb-i Maarif-i Adliye kuruldu.(II. Mahmut)

>>>Etkinlik: Tanzimatla getirilmek istenen yenilikleri kimlerin, niçin istediklerini araştırınız.

Tanzimat Fermanı, devlet tarafından, devletin devamını sağlamak, eski güze tekrar kavuşmak için getirilmiş, yenilikler bu amaçla yapılmıştır.

>>>Etkinlik: Edebiyatta Tanzimat'ın ne zaman ve niçin başladığını araştırınız.


1860’da ilk özel Türk gazetesi olan “Tercüman-ı Ahval”in çıkışı ile başlamıştır.Tanzimat edebiyatı, Batı'ya yönelmiş bir Türk edebiyatıdır. Bu dönemin şair ve yazarları, edebiyat yolu ile ulusu uyandırıp yükseltmek; gerilik, kötülük ve baskıları yok etmek gayesini taşırlar. Topluma karşı kendilerini sorumlu sayarlar. Toplum hayatımızın hızla değişme ve gelişme akımlarının itici fikir gücü Tanzimat'la başlar. Tanzimat'tan sonra orta sınıf oluşur; bu orta sınıf kendi edebiyatını yaratır ve yeni bir edebiyat ortaya çıkar.. >>>Etkinlik: Tanzimat döneminde hangi edebi türlerdeki eserlerin görülmeye başladığını araştırınız.

Makale, eleştiri, roman, hikaye, tiyatro gibi 
edebi türler görülmeye başlamıştır. HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
Etkinliklerin cevapları yıkarıda verildi...

SAYFA 18

1. Metne göre 


herkesin canınından malından ve namusundan emin olması
vergilerin tayini
askerin belirli bir usül altında göre çağrılması
rüşvetin kaldırılması
yeni kanunların "meclis ahkamı adliye"de düzenlenmesi
bir mahkemenin hükmü olmadıkça kimsenin hapsedilmemesi gibi yenilikler getirilmiştir.


2) 
Metinden hareketle getirilmek istenen yenilikler devlet yöneticileri tarafından devleti içinde bulunduğu kötü durumdan kurtarmak,  devleti eski gücüne kavuşturmak amacıyla yapılmıştır

3. 
Kökten yenilik değildir, ihtiyaca cevap vermeyen alanlarda düzenlemelere gidilmesidir.

SAYFA 20


>>>4.ETKİNLİK

Tanzimat döneminde tanınmış sanatçıların nasıl yetiştiklerini söyleyiniz.
��ÖZLÜ CEVABI İÇİN TIKLA
1)  Metne göre edebiyatta Tanzimat 1860 yılında edebiyat yoluyla halkı bilinçlendirmek,  halka kültür yoluyla "sosyal fayda" sağlamak ; Batı’daki gelişme ve değişimleri yakın takip etmek için başlamıştır. 
3.metin

GAZETECİLİK


1. Metne göre Tanzimat döneminde gazeteciliğe yeni fikirleri yaymada bir araç olduğu, halkın kendi menfaatleri ve halkarını gazete aracılığıyla öğrenmeye başladığı için önem verilmiştir. 
2. Tanzimat döneminde hangi gazeteler çıkarılmıştır ve bu gazetelerin çıkarılmasına kimler öncülük etmiştir? Bu gazetelerin belirgin özellikleri nelerdir?
��CEVABI MADDELER HALİNDE VE ÖZLÜ BİLGİLERLE
ANLAMA-YORUMLAMA
1. Makale, eleştiri, roman, hikaye, tiyatro gibi edebi türler görülmeye başlamıştır.
2. Tanzimat sonrasında yazılan edebi eserlerde halkı bilinlendirmek, eğitimek, aydınlatmak amacıyla sosyal faydaya önem verilmiştir. 
SAYFA 21
1) Aşağıdaki cümlelerin bildirdiği yargılar doğru ise karşısına “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
D, D, Y
2) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun kelimeleri yazınız.


3. D





4. E
>>>ETKİNLİK: Gazete çevresinde kültür ve edebiyat hayatımıza giren öğretici metin türleri hakkında bilgi edininiz.
��ÖZLÜ BİLGİLER, KISA NOTLAR BURADA
>>>ETKİNLİK: Tanzimat dönemi öğretici metinlerinde Toplumsal konulara ve sorunlar, 

Hürriyet, eşitlik, kanun, bilim ve teknikle ilgili Batılı kavramlar ana düşünce ve  konu olarak işlenmiştir.
>>>ETKİNLİK: Gazetenin kültür hayatımızdaki yeri ve değerini araştırınız.

Gazetenin kültür ve edebiyatımızdaki işlevi nedir?



  • Toplumların aydınlanmasında, reaksiyon göstermesinde gazetenin önemli bir rolü vardır.

  • İnsanların haber alma ihtiyacını karşılar.

  • Her türlü yenilik, değişimin topluma ulaşmasını sağlar.

  • Kamusal görevlerin tam anlamıyla ve gerçeğe uygun yerine getirilmesini sağlar.

  • Görüşlerin yayılmasını sağlar.

  • Toplumun bilmesi gereken olaylar, durumlar halktan gizlenmez, gazete bu açıklığı sağlar

  • Toplumu iç ve dış olaylar hakkında bilgilendirir, bilinçlendirir.Toplumun çıkarlarına ters düşecek işler yapanlar teşhir edilir.

  •  Adaletin sağlanmasına katkıda bulunur.

  • Kamuoyu oluşturur.

  • Dil birliği sağlar.

  • Gazetenin kültür-sanat ve edebiyatla ilgili haber vermesi,  edebi ürünlere  halkın kolayca ulaşmasını sağlaması kültürel işevidir.

  • SAYFA 22



  • HAZIRLIK ÇALIŞMALAR



  • 1. Aşağıdaki metni okuyunuz.



  • SAYFA 23



  • Metne göre Tanzimat dönemi edebiyatçılarının belirgin özellikleri nelerdir?



  • Dönem sanatçıları arasında önemli farklar bulunmaktadır.

  • Sanatçıların  üslup ve sanat anlayışı birbirinden farklıdır.

  • Milli bir edebiyatın doğmasına zemin hazırlamışlardır.

  • Namık Kemal ve Ziya Paşa sanat toplum içindir anlayışı; Recaizade ve Abdülhak Hamit ise sanat için sanat anlayışındadır.

  • Edebiyatımızın zenginleşmesine büyük katkıları olmuştur.



  • 2. Etkinlik:

  • Tanzimat Döneminde gazete çevresinde kültür ve edebiyat hayatımıza giren öğretici

  • metin türleri nelerdir? Söyleyiniz.



  • Makale, eleştiri...



  • EK BİLGİ:



  • TANZİMAT DÖNEMİNİN ÖĞRETİCİ METİNLERİ Tanzimat edebiyatında gazetelerle birlikte öğretici metinler yapı değiştirmiş, Batılı öğretici metinler edebiyatımıza kazandırılmıştır. Tanzimat döneminde Şinasi, Namık Kemal’le başlayan gazetecilik çok gelişmiş ve gazete etkili bir iletişim aracı olmuştur. Bu gazetelerde makale, fıkra, deneme, tenkit gibi öğretici metinlere de yer verildiğinden öğretici metinler gelişmiş.
    Reklamlar
    Ayrıca anı, günlük, mektup gibi türler Tanzimat’ la birlikte önem kazanmış ve Batılı bir hüviyete bürünmüştür. Şunu da unutmamak gerekir ki bu dönemin bir çok edebi türünde öğreticilik hakimdir.
    Bu dönem öğretici metinlerin başlıca özellikleri:
    Toplumsal konulara ve sorunlara yer verilmiştir.
    Hürriyet, eşitlik, kanun, bilim ve teknikle ilgili Batılı kavramlar konu olarak işlenmiştir.
    Sanat, toplum içindir. anlayışı benimsenmiştir.
    Öğretici metinler toplum için, toplumun anlayacağı bir dille yazılmıştır.
    Tanzimat Dönemi Edebiyatı öğretici metinlerinde ikilik yani eski-yeni, yerli-Batılı çatışması temada, dilde (Arapça, Farsça kelime ve kavramlarla-yeni kavramlar) ifade biçimlerinde varlığını hissettirmiştir.



  • SAYFA 24



  • 1. Metnin birimleri hangi ana düşünce etrafında bir araya gelmiştir?



  • Gazetenin gerekliliği düşüncesi etrafında bir araya gelmiştir.



  • 2. Metnin ana düşüncesini ifade eden en kısa cümleyi tespit ediniz.



  • Ana düşüncesi "gazete çıkarmak gereklidir." 



  • 3. 10. sınıf Dil ve Anlatım dersinin 2 ve 8. ünitelerinden edindiğiniz bilgilerden hareketle metnin anlatım türünü belirleyerek bu türün özelliklerini söyleyiniz.



  • Metnin anlatım türü açıklayıcı anlatımdır.

  • Özellikleri: 

  • Doğrudan bilgi aktarmaya yönelik anlatım biçimidir.
    • Amacıhttp://www.bakimliyiz.com/images/smilies/smilev.gif bir konuda bilgi vermekhttp://www.bakimliyiz.com/images/smilies/smilev.gifdinleyenleri veya okuyanları o konuda aydınlatmaktır.
    • Tanımlamalardanhttp://www.bakimliyiz.com/images/smilies/smilev.gif karşılaştırmalardanhttp://www.bakimliyiz.com/images/smilies/smilev.gif benzetmelerden ve örneklemelerden yararlanılarak konu somutlaştırılır.
    • Ele alınan konunun ne olduğu ayrıntılarıyla netlik kazanır.
    • Bilgi vermeyihttp://www.bakimliyiz.com/images/smilies/smilev.gif aydınlatmayıhttp://www.bakimliyiz.com/images/smilies/smilev.gif öğretmeyi amaçlayan her tür yazıda kullanılan bir anlatım türüdür.
    • Ansiklopedilerdehttp://www.bakimliyiz.com/images/smilies/smilev.gif ders kitaplarındahttp://www.bakimliyiz.com/images/smilies/smilev.gif düşünce yazılarındahttp://www.bakimliyiz.com/images/smilies/smilev.gif bilimsel eserlerde kullanılır. Bu eserlerden alınmış paragraflarda açıklayıcı anlatım kullanılmış olur.



  • 4. Metinden terim, kavram ve gündelik hayatla ilgili ifadelere örnekler veriniz. Bunların metne nasıl bir katkı sağladığını söyleyiniz.



  •  terim: mazbata

  • kavram: "kanuni vazife, medeni millet, hakim millet, politika" 

  • gündelik hayatla ilgili ifadeler:  "kanuni vazifelerle yükümlü olmak, fikir ileri sürmek, dilekçe sunmak..."



  • 5. Metinden yazıldığı dönem açısından yeni olan kavram, ifade, söz ve söz gruplarına örnekler veriniz.



  • Yüklə 0,5 Mb.

    Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin