Yenileşme Dönemi sayfa 10
Metinden nesir dilinin özelliklerini yansıtan ifadelere örnekler veriniz
Yüklə 0,5 Mb.
|
11. Metinden nesir dilinin özelliklerini yansıtan ifadelere örnekler veriniz. Metinden nesir dilinin özelliklerini yansıtan ifadelere örnekler↓ - Eşini gaib eyleyen bir kuş gibi kar Geçen eyyam-ı nevbaharı arar - Kapladı bir derin sükuta yeri karlar Ki hamilşane dem-be-dem ağlar - Bir beyaz rişe-i cenah-ı melek gibi kar Seni solgun hadikalarda arar - Na'şın üstünde şimdi ey mürde Başladı parça parça pervaze karlar Ki semadan düşer düşer ağlar - Küçücük, ser-sefid baykuşlar gibi kar Sizi dallarda, lanelerde arar - Yuvalarda -yetim-i bi-efgan! Son kalan ma-i tüyleri kovalar karlar Ki havada uçar uçar ağlar - Destinde ey sema-yı şita til de tildedir Berg-i semen, cenah-ı kebilter, sehab-ter ... Dök ey sema -revan-ı tabiat gunildedir; Hak-i siyahın üstüne safi şükûfeler! - Her şahsar şimdi -ne yaprak, ne bir çiçek! Bir tüde-i zılal ü siyah-reng ü na-ümid ... Ey dest-i asman-ı şita, durma, durma çek Her şahsarın üstüne bir sütre-i sefid! - Bir bad-ı hamüşun per-i safında uyuklar tarzında durur bir aralık, sonra uçarlar. - Soldan sağa, sağdan sola lerzan ü girizan, Gah uçmada tüyler gibi, gah olmada rizan. - Ezhar-ı baharın yerine berf-i sefidi, Elhan-ı tuyurun yerine samt-ı ümidi. 12. Metindeki söz sanatlarını bulunuz. Söz sanatlarının metindeki işlevini söyleyiniz. Birinci beyitte karlar emellere ve hayallere benzetilerek teşbih; karın koşması ifadesiyle de teşhis sanatı yapılmıştır. İkinci beyitte karın uyuklaması ifadesiyle teşhis, rüzgarın kanadı ifadesiyle istiare sanatı yapılmıştır. 13. Metinde doğal çevre hangi ayrıntılarıyla anlatılmıştır? Şair doğal çevreyi olduğu gibi değil, kendi anlayış ve zevkinin süzgecinden geçirerek anlatmıştır. Kar, şa ire göre sadece bir doğa olayı değildir. Şair, ka rın saflığını, temizliğini ve bütün çirkinlikleri örten beyazlığını yüceltir. 14. Metinde konuşan kişiyle yansıttığı doğal görünüş arasında nasıl bir ilişki vardır? Açıklayınız. Metinde konuşan kişi yansıttığı doğal görünüşle kendi ruh hâlini anlatmıştır. 15. Metinden yola çıkarak Cenap Şehabettin’in sanat anlayışı hakkında çıkarımlarda bulununuz. Sayfa 94-95 Cevapları SAYFA 94 ANLAMA VE YORUMLAMA 1. Etkinlik: Servet-i Fünûn Dönemine ait “Tevfik Fikret’in “Cânân-ı Girizana” ve günümüz edebiyatına ait Attila İlhan’ın “Ben Sana Mecburum” şiirleriyle ilgili yaptığınız karşılaştırma sonuçlarını arkadaşlarınızla paylaşınız. 2. Etkinlik: “Ferdâ” ile “Elhân-ı Şitâ” adlı metinlerin temaları evrensel bir nitelik taşımakta mıdır? Niçin? Evrenseldir. 3. Etkinlik: İncelediğiniz metinlerdeki şiir dilinin söyleyiş ve ahenk bakımından doğal dile benzeyen ve ayrılan yönlerini belirleyiniz. Ayrılan yönleri ahenkli, sanatlı olmasıdır. 4. Etkinlik: İncelediğiniz metinlerde anlatılanlar nesir diliyle de ifade edilebilir mi? Niçin? Anlatılanlar düz yazı ile ifade edilemez. Şiirin düz yazı ile ifade edilmesi onun ahenk ve ritim unsurlarının kaybolmasına neden olur. 5. Etkinlik: İncelediğiniz metinlerin yazıldıkları dönemin sosyal ve kültürel hayatından hareketle bu metinlerin oluşmasına imkân sağlayan hâkim zihniyetin özelliklerini söyleyiniz. II.Abdülhamit'in istibdat adı verilen baskıcı yönetimi nedeniyle Servetifünun sanatçıları bireysel temaları işlemişlerdir. Bu yüzden Elhân-ı Şitâ şiiri döneminin siyasi gerçekliği ile ilişkili değildir, bireysel bir duygunun dile getirilişidir. www.edebiyatfatihi.net 6. Etkinlik: Aşağıda verilen metni okuyunuz. SAYFA 95 a) Okuduğunuz şiirle “Ferdâ” ve “Elhân-ı Şitâ” adlı şiirleri tema, yapı, dil ve anlatım açısından karşılaştırınız. Ulaştığınız sonuçları sözlü olarak ifade ediniz. Tema: Terkib-i Bend'in teması döneme eleştiri, Ferda'nın teması gençlere düşen görevler, Elhan-ı Şita'nın teması ise "kar"dır. Yapı: Terkib-i Bend bentlerin vasıta ile bağlandığı terkib-i bend yapısına, Elhan-ı Şita şiiri mısraların kümelenişi itibariyle karışık düzenli serbest bir yapıya sahiptir. Şiirin şekli içerik ile birlikte kurgulanmıştır. edebiyatfatihi.net Dil ve Anlatım: Üç şiirde Arapça ve Farsça kelime ve tamlamalarla yüklü bir dil kullanılmıştır. Elhan-ı Şita diğerlerine göre daha sanatlı ve imgelidir. b) Yaptığınız karşılaştırmadan hareketle Servet-i Fünûn Dönemi şiirinin hangi bakımlardan Tanzimat Dönemi şiirinden farklılıklar gösterdiğini belirleyiniz. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME 1. Aşağıdaki cümlelerin bildirdiği yargılar doğru ise karşılarına “D”, yanlış ise “Y” yazınız. • Servet-i Fünûn Dönemi şiiri biçim bakımından Tanzimat Dönemi şiirinin bir devamı niteliğindedir. (Y) • Servet-i Fünûn Dönemi şiirlerinde parça güzelliği yerine bütün güzelliği esas alınmıştır. (D) • Servet-i Fünûn Dönemi şiirleri bireysel duygular yerine toplumsal duyguları yansıtmıştır. (Y) 2. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun kelimeleri yazınız.• Servet-i Fünûn Dönemi şiirinde ....sembolizm....., ....parnasizm..... akımlarından etkilenilmiştir. • Servet-i Fünûn Dönemi şiirinde ..sone.., ..triyole., ..terzerima..nazım biçimleri Batı’dan alınmıştır. • Servet-i Fünûn Dönemi şiirinde nazım .....nesre(düzyazıya)..... yaklaştırılmıştır. 3. Aşağıdakilerden hangisi Servet-i Fünûn Dönemi şiirinin özelliklerinden biri değildir? A) Güçlü bir musikinin hâkim olması B) Doğal görünüşlerin resim çizer gibi sözcüklerle ifade edilmesi C) Sanat için sanat anlayışının benimsenmesi D) Kulak için uyak görüşünün benimsenmesi E) Toplumsal temalara ağırlık verilmesi 4. Aşağıda verilen yazar-eser eşleştirmelerini yapınız. Cenap Şehabettin ⇒ Tamat Tevfik Fikret ⇒ Rübab-ı Şikeste Hüseyin Siret Özsever ⇒ Bağbozumu Ali Ekrem Bolayır⇒ Ruh-ı Kemal Etkinlik: Mensur şiirin kaynağı hakkında bilgi edininiz (99. sayfadaki 2. Etkinlik içindir.). Sanatlı düz yazı anlamına gelen mensur şiirlerin kaynağı Fransa'dır. Mensur şiir 19.yüzyılda Fransa'da ortaya çıkıp oradan da Türk edebiyatına geçen bir türdür. Etkinlik:
3.b. Mensur Şiir HAZIRLIK ÇALIŞMASI 1. Etkinlik: 1. Okuduğunuz metinlerden hareketle mensur şiir hakkında çıkarımlarda bulununuz. ⇲Cevap: Şiirin cümle yapısını ve ahengini koruyarak şairane bir eda ile vezne ve kafiyeye bağlı olmadan anlatan edebî bir türdür. Fransa'da ortaya çıkmıştır. Servetifünun döneminde edebiyatımızda görülür.
⇲Cevap: Şiirde dize, beyit, bend gibi nazım birimlerinden oluşur. Mensur şiirin temel birimi cümledir. Şiirde ölçü, kafiye, redif gibi sınırlayıcı ögeler kullanılırken bunlar mensur şiirde kullanılmaz. Şiirde farklı nazım biçimleri varken mensur şiirde nazım biçimi yoktur.
⇲Cevap: Şiir bir olayı dile getirebilir, aşk, kahramanlık vb. konular şiir şeklinde yazılabilir. Bunun birçok örneği vardır.
⇲Cevap: Metinlerde ahenk, kullanılan bazı ekler ve benzer seslerle sağlanmıştır. 2. Metinleri oluşturan birimler nelerdir? Bu birimler hangi temalar etrafında bir araya gelmiştir? ⇲Cevap: Metinleri oluşturan birimler cümlelerdir. Bu birimler ilk metinde "tabiat" ikinci metinde "ayrılık" teması etrafından bir araya gelmiştir. 3. Metinlerden kendi anlamı dışında kullanımış kelime, kelime grubu ve cümlelere örnekler veriniz. 4. Metinlerdeki imgeleri bularak bu imgelerin niçin kullanıldığını söyleyiniz. ⇲Cevap: İlk metinde "yoğun bir yas örtüsü, hazin karanlık, gözyaşı perdesi altındaki gözler, tabiatın matemi, gökyüzünün gözyaşlarını saçması..." gibi imgeler; ikinci metinde ise "ruhun ayrılık acısıyla dolu olması, ruhun susuz ve hasretle dolu olması, senin ayrılığının emeli" vb. imgeler kullanılmıştır. 5. Metinlerin dil ve anlatım özellikleri hakkında çıkarımlarda bulununuz. ⇲Cevap: Metinlerin dili Arapça ve Farsça sözcük ve tamlamalar yüklü ağır ve süslü ve sanatlı bir dildir. 6. Metinlerde dile getirilen duygu ve düşünceler gerçeğe uygun mudur? Niçin? ⇲Cevap: Gerçeklik kurmaca gerçeklik şeklinde dile getiriilmiştir. 7. Metinlerin sizde uyandırdığı duygu ve düşünceleri sözlü olarak ifade ediniz. ⇲Cevap: Hüzün, ayrılık, karamsarlık vb... 8. İncelediğiniz metinlerden hareketle Halit Ziya Uşaklıgil ve Mehmet Rauf’un fikrî ve edebî yönü hakkında çıkarımlarda bulununuz. ⇲Cevap: Halit Ziya fikri ve edebi yönü için tıklayın Mehmet Rauf fikri ve edebi yönü için tıklayın 11.Sınıf Türk Edebiyatı Kitabı Cevapları,Sayfa 99 ANLAMA VE YORUMLAMA 2. Etkinlik: Mensur şiirin kaynağı ile ilgili edindiğiniz bilgileri arkadaşlarınızla paylaşınız. ⇲Cevap: Sanatlı düz yazı anlamına gelen mensur şiirlerin kaynağı Fransa'dır.Mensur şiir 19.yüzyılda Fransa'da ortaya çıkıp oradan da Türk edebiyatına geçen bir türdür. 3. Etkinlik: a) Sınıfa getirdiğiniz mensur şiir, şiir ve düz yazı metnini karşılaştırarak bu metinlerin farklı ve benzer yönlerini belirleyiniz. 
b) Karşılaştırdığınız metinlerden hangisi yazarlarının duygularını daha rahat ifade etmeye imkân vermektedir? ⇲Cevap: Mensur şiir ve düzyazı yazarları kafiye, redif, ölçü gibi sınırlandırıcı ögeler olmadığı için duygularını daha rahat ifade edebilirler. edebiyatfatihi.net 4. Etkinlik: İncelediğiniz mensur şiirlerden yazıldıkları dönemin hâkim zihniyetini belirleyiniz. ⇲Cevap: Dönemin siyasi baskıları sonucunda bu dönem sanatçıları eserlerinde sanat için sanat anlayışıyla bireysel temaları işlemişlerdir. Servet-i Fünun sanatçılarının mensur şiirleri de dönemin şiirleri gibi aşırı duygusallıklarını, alınganlıklarını ve karamsarlıklarını yansıtır. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME 1. Aşağıdaki cümlelerin bildirdiği yargılar doğru ise karşılarına “D”, yanlış ise “Y” yazınız. • Mensur şiirin ilk örneklerine Almanya’da rastlanır. (Y ) • Edebiyatımıza mensur şiir çeviri yoluyla girmiştir. (D) • Edebiyatımızda ilk mensur şiiri Halit Ziya Uşaklıgil yazmıştır. ( D) 2. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun kelimeleri yazınız. • Düz yazı şeklindeki şiirlere ..mensur şiir... denir. • Namık Kemal’in ....İntibah .. adlı romanı mensur şiirin gelişimine katkı sağlamıştır. • Abdülhak Hamit Tarhan’ın “Makber Mukaddimesi” adlı eseri mensur şiir türüne zemin hazırlamıştır. 3. Aşağıda verilen yazar-eser eşleştirmelerini yapınız. Halit Ziya Uşaklıgil → Mezardan Sesler Mehmet Rauf → Siyah İnciler Yakup Kadri → Erenlerin Bağından Etkinlik: Servet-i Fünûn Dönemi hikâyesinin edebiyatımızdaki yeri ve değeri hakkında araştırma yapınız ⇲Cevap: Kısa cevabı burada Etkinlik: Üç gruba ayrılınız. Sınıfınıza bir masal (birinci grup), bir halk hikâyesi (ikinci grup), bir de modern hikâye (üçüncü grup) getiriniz (103. sayfadaki 3. Etkinlik içindir.). Etkinlik: Madam Bovary (Bovari) adlı romanı okuyunuz (108. sayfadaki “Anlama ve Yorumlama” bölümünün 3. sorusu içindir.) Yüklə 0,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|