Yillik sonuç raporu

T.C.

TARIM ve KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI

Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü

GAP Toprak-Su Kaynakları ve Tarımsal Araştırma

Enstitüsü Müdürlüğü

Şanlıurfa


GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİNDE BİTKİSEL ÜRÜN SİGORTASININ UYGULANABİLİRLİĞİ

(ŞANLIURFA, DİYARBAKIR VE ADIYAMAN ÖRNEĞİ)

PROJE NO: TAGEM-BB-080208J2

Şeyda İPEKÇİOĞLU

Ziraat Yüksek Mühendisi

Tali MONİS Yasemin VURARAK Prof.Dr. Bahri KARLI Ziraat Mühendisi Ziraat Yük. Mühendisi Ziraat Yük. Mühendisi
Ahmet ÇIKMAN Prof.Dr. Gamze SANER İ.Halil ÇETİNER

Ziraat Yük. Mühendisi Ziraat Yük. Mühendisi Ziraat Yük. Mühendisi

2011

ŞANLIURFA

Önsöz
Tarım Sektörü bugüne kadar olduğu gibi günümüzde de, gelişmişlik düzeyleri ne olursa olsun, tüm ülkelerin ekonomik hayatında büyük bir öneme sahiptir. İnsanların beslenmesi için gerekli olan temel gıda maddelerini ve aynı zamanda sanayi sektörü için gerekli hammaddeleri üreten bir sektör olarak stratejik ve vazgeçilmezdir. Ayrıca gerek kendi bünyesinde ve gerekse de diğer sektörlerde istihdam yaratmaktadır. Önemi saymakla bitirilemeyecek olan tarım sektörü tamamen doğal koşullara bağlı olduğundan, diğer sektörlere oranla daha fazla risk ve belirsizliklerle karşı karşıyadır. Başka bir deyişle tarım üstü açık bir fabrikadır. Bu nedenle tarım mutlaka desteklenmesi gerekmektedir.

Özellikle tarımı gelişmiş ülkeler tarımsal destekleme uygulamalarında dolu, don, sel, fırtına, kuraklık gibi doğal afetlere karşı yapılan tarım sigortası primlerinin bir kısmını sigorta prim desteği olarak destekleme kapsamına yıllar önce almışlardır. Türkiye’de tarım sigortalarının geliştirilmesi, birden çok riske karşı ürünlerin sigortalanması, hasar tespit organizasyonunun kurulması gibi konularda başarılı çalışmalar yapılarak , 2005 yılında bitkisel ürünlerin yanı sıra çiftlik hayvanlarının da dahil olduğu 5363 sayılı “Tarım Sigortaları Kanunu”-çıkartılması sağlanmıştır.

Türkiye’de 2005 yılında çıkarılan tarım sigortaları kanunu ile, çiftçinin ödeyeceği doğal afet sigortaları priminin %50'si devlet tarafından karşılanmaktadır. Bu çalışmada çiftçilerin bu durumdan haberdar olma düzeyleri, bitkisel ürün sigortası yaptırma isteklilikleri (bitkisel ürün sigortalarına bakış açısı) ve yenilikleri benimsemedeki tutum ve davranışlarının ortaya konulmuştur.

Araştırmada ele alınan sosyo-ekonomik faktörler; işletme sahibi ve yakınlarına ilişkin nüfus ve işgücü, işletme sahibinin eğitim durumu, tarımsal faaliyet durumu, yenilikleri benimseme ve uygulama durumu, kitle haberleşme araçlarını kullanım düzeyi, örgütlenme bilinci ve sosyal statüdür. Sigorta yaptırma ve yaptırmama nedenleri; bitkisel ürün sigortasını en fazla hangi ürünlerde yaptırdıkları, memnuniyet dereceleri, tekrar yaptırma isteklilikleri, devlet destekli tarım sigortalarına bakış açıları, en çok hangi doğal afete karşı sigorta yaptırmak istedikleri ve yaptırdıkları incelenmiştir.

Harran Üniversitesi ve Ege Üniversitesi Tarım Ekonomisi Bölümü’nün katkılarıyla yürütülen çalışmada, Türkiye’de bitkisel ürün sigortalarının gelişmesi ve sigorta prim desteklerinden üreticilerin faydalanması için alınması gereken önlemlerin belirlenmesinde ve problemlerin çözümünde yol gösterici olmaktır.
Dr. Hüseyin ARSLAN

Enstitü Müdürü V.

İÇİNDEKİLER

	Sayfa No
ÖNSÖZ……………………………………………………………………………………………..	ii
İÇİNDEKİLER…………………………………………………………………………………......	iii
ÇİZELGELER LİSTESİ…………………………………………………………………………...	iv
ŞEKİLLER LİSTESİ……………………………………………………………………………….	v
ÖZ…………………………………………………………………………………………………..	vi
ABSTRACT………………………………………………………………………………………..	vii
1.GİRİŞ…………………………………………………………………………………………….	1
2. LİTERATÜR ÖZETİ……………………………………………………………………………	2
3. MATERYALVE METOD……………………………………………………………………….	5
3.1. Materyal………………………………………………………………………………….	5
3.1.1. Araştırma Yerinin Genel Tanımı…………………………………………………….	5
3.1.2. Araştırma Yerinin İklim Özellikleri…………………………………………………..	5
3.1.3.Araştırma Yerinin Toprak Özellikleri…………………………………………………	6
3.1.4.Araştırma Yerinin Tarımsal Yapı ve Üretim Özellikleri…………………………….	6
3.2. Metot………………………………………………………………………………………	7
3.3. Tarımsal Destekleme Uygulamalarında Tarım Sigortalarının Yeri ve Önemi……	9
3.3.1.Tarımda Risk Yönetimi Programları ve Tarım Sigortaları………………………….	9
3.3.2. Dünyada ve Türkiye’de Tarımsal Doğal Riskler ve Yönetimi……………………..	11
3.3.3. ABD ve AB Ülkelerinde Tarım Sigortaları Programları……………………………	12
3.3.3.1. ABD’de Tarım Sigortaları Uygulamaları………………………………………….	13
3.3.3.2. AB Ülkelerindeki Tarım Sigortaları Uygulamaları……………………………….	14
3.3.4. Türkiye’de Tarım Sigortaları Uygulamaları…………………………………………	16
4. BULGULAR VE TARTIŞMA…………………………………………………………………	19
4.1. Seçilmiş bölgelerde Tarım İşletmelerinde Risk yönetimi ve İşletmecilerin Sigortaya Karşı Tutumları……………………………………………………………………….	19
4.1.1.Nüfus…………………………………………………………………………………..	19
. Arazi Varlığı, Üretim Deseni ve Sulama Durumu………………………………….	20
4.1.3. İşletmecinin Özellikleri……………………………………………………………….	20
4.1.3.1. İkametgah Durumu…………………………………………………………………	20
4.1.3.2. İşletmecinin Eğitim Durumu………………………………………………………..	21
4.1.3.3. İşletmecinin Sosyal Güvenlik Kurumu ve Kuruluşlara Üye Olma Durumu……	21
4.1.4. Yenilikleri Kabullenme Durumu……………………………………………………..	22
4.1.4.1. Yaptığı İşten Memnun Olma Durumu……………………………………………	23
4.1.4.2. Şans Oyunlarının Algılanması ve Katılımı………………………………………..	23
Üretimin Sürekliliği…………………………………………………………………...	24
Fiyat ve Verimdeki Dalgalanmalar…………………………………………………	24
Sigorta………………………………………………………………………………..	25
Sonuç ve Öneriler………………………………………………………………………….	32
6. ÖZET…………………………………………………………………………………………….	34
7.SUMMARY…………………………………………………………………………………….	35
8.LİTERATÜR LİSTESİ…………………………………………………………………………	36
9.ÖZGEÇMİŞ…………………………………………………………………………………….	39
10.BİBLİYOGRAFİK BİLGİ FORMU…………………………………………………………….	76
11.LEAFLET………………………………………………………………………………………