«Yol qurilish iqtisodi va ishni tashkil qilish» fanidan 5580600 «Тransport inshootlaridan foydalanish» va
Yol mulklari boyicha yillik yeyilish me’yorlari
Yüklə 0,5 Mb.
|
| Yol mulklari boyicha yillik yeyilish me’yorlari
Yeyiluvchi asosiy fondlarning turlari va guruhlari Kod Yillik me’yor Yogoch va yogoch tayanchli kopriklardan tashqari bolgan barcha turdagi va konstruksiyadagi kopriklar 2033
1,0 Yogoch va yogoch tayanchli metall kopriklar 2034 5,0 Betondan, toshdan, choyandan bolgan (trubalar) quvurlar va temir beton novlar (lotoklar) 2036
1,0 Umum foydalanish avtomobil yollarining yer polotnosi 2057
1,0 Umum foydalanish yollarining qoplamalari: -sementobeton -asfaltobeton -qoraheben va qora shagal -beton yoki tosh asosga qoyilgan mozaikali yoki 2058
2060 2,5
5,0 41
2061 2,0 Avtomobil yollarining qayta tiklash yol tashkilotlari ishlab chiqarish faoliyatining muhim predmeti hisoblanadi. Yollarni qayta tiklash boyicha bajarilgan ishlarga bolgan xarajat, ularni qabul qilib olingandan song ikki yonalish boyicha hisobdan chiqariladi. Тa’mirlangan yollar yeyilishining kamayishiga: №02-1 «Yollar va yol inshootlarining yeyilishi» subschetining debitiga va №85-1 «Yollar va yol inshootlaridagi fondlar» subschetining kreditiga. Yollar va yol inshootlarining inventar qiymatlarining ortishiga: №01-1 «Yollar va yol inshootlari» subschetining debitiga va №85-1 «Yollar va yol inshootlaridagi fondlar» subschetining kreditiga. Bu schetlarning ja’mlari ham davriy ravishda «Balansning avtomobil yollari tasarrufi» moddasida tegishli tarzda aks ettiriladi. Mablaglarning kop qismi yollarni kengaytirilgan qayta ishlab chiqarishga ta’mirlash uchun sarflanishi va shunga mos ravishda ta’mirlash qiymatlarining ortib borishi shunday holatni yuzaga keltiradiki, natijada ba’zi yollarni ta’mirlashga mablaglar yetishmovchiligi tufayli ta’mirlashlar orasidagi davrlarning chozilib ketishiga va tabiiy yemirilish oqibatida yollarning transport tasarruf sifatlarining pasayib ketishiga olib keladi. Eng umumlashgan korinishda bu holat kop yol tashkilotlarida «Yollar va yol inshootlarining yeyilishi» moddasida aks etadigan summasining yildan yilga ortib borishida oz aksini topadi. Yollarning eskirishi natijasida transport tasarruf korsatkichlarining yomonlashuvi vaqti kelib shunday darajaga yetadiki, bunda yollar xarajatlanuvchi tarkib ishining loyiha boyicha kozda tutilgan korsatkichlarini va bu degan soz, yollar qurilishiga sarflangan kapital mablaglarning loyihada aniqlangan samaradorligini ta’minlay olmay qoladilar. Тa’mirlash loyihalarida, bu ishlarni bajarish uchun tuzilgan smetalarda, avtomobil yollarini ta’mirlash xarajatlari me’yorlarida umumiy xarajatlar summasida oddiy va kengaytirilgan qayta ishlab chiqarish xarajatlari ajratib korsatilmaydi. Shunga qaramay birinchi turdagi xarajatlarni me’yorlash mumkin, chunki uning miqdori va davriyligi yol qoplamasining turi, tarkibi, yoldagi harakat rejimiga muvofiq ravishda aniqlansa, ikkinchi turdagi xarajatlar miqdori avtomobil yollari doimiy elementlarining zamonaviy harakat talablariga javob bera olmasligi (harakatlanish qismining kengligi, qiyaliklar, 42
gabarit olchamlari) kabi korsatkichlarga bogliq boladi. Bunday nomutanosibliklarni yoqotish uchun bajarilishi kerak boladigan ishlar hajmi, ularni amalga oshirilish muddatlari har bir yol uchun mutlaqo individual bolib, tabiiy yeyilish oqibatlarini yoqotish boyicha bajariladigan ishlar hajmi va muddatlaridan kora koproq boshqa omillarga bogliq boladi. Amaldagi harakat intensivligi yolga berilgan texnik kategoriyaning yuqori chegarasidan ortib ketgan hollarda, yolni yuqoriroq texnik kategoriyaga otkazish uchun uni qayta qurish masalasini qoyishga rasmiy ravishda asos paydo boladi, ya’ni uni rekonstruksiya qilishga. Uning konkret bajarilishi muddati esa sarflanishi kerak bolgan kapital mablaglarning samaradorligi hisob kitoblari bilan asoslanishi kerak. Yol xojaliklarining, byudjet moliyalashtirishidan tashqari, ya’ni xojalik hisobida bolgan asosiy fondlarni qayta tiklash amortizatsiya ajratmalari hisobiga amalga oshiriladi. Asosiy fondlarni oddiy qayta ishlab chiqarish (tiklash) uchun mablaglar ishlab chiqarish xarajatlari tarkibiga bilgilangan me’yorlar va hajmda asosiy fondlarning yeyilishini aks ettiruvchi amortizatsiya ajratmalarini kiritish yoli bilan hosil etiladi (yigilib boriladi). Amorizatsiya ajratmalarining umumiy uyushmasi u yoki bu inventar ob’ekt uchun butun xizmat muddati mobaynida toliq yemirilish sodir bolgach, uni tasarrufidan chiqarilganda almashtirish uchun, hamda xizmat muddati davomida kapital ta’mirlashlar uchun va ba’zan tasarruf jarayonida ularni ba’zan tasarruf jarayonida ularni modernizatsiya qilish uchun mablaglar yigilib borishini ta’minlashi kerak. Bir yillik amortizatsiya ajratmasining miqdori, amortizatsiya umumiy uyushmasini uning bir yillik xizmatiga togri keladigan miqdorida aniqlanadi. Yüklə 0,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|