Yönerge esaslarina göre tanimlar söZLÜĞÜ

DEQ (RIHTIMDA TESLİM ) (varış limanı ... olarak belirtilmek suretiyle) : Satıcının, belirlenen varış limanındaki rıhtımda (iskelede), ithalat için gerekli gümrükleme işlemlerini yerine getirilmemiş olarak alıcının tasarrufuna bırakmakla malları teslim etmesidir. Satıcı, malların belirlenen varış limanına taşınması ve rıhtıma (iskeleye) boşaltılmasına ilişkin bütün hasar ve masrafları üstlenmelidir. DEQ terimi, malların ithalat için gümrüklenmesi ve bununla ilgili tüm işlemlerin, vergilerin, resim ve diğer harçların ödenmesi yükümlülüğü alıcının üstlenmesini öngörür.

Bu durum, ithalat için gerekli gümrükleme işlemlerini satıcının yerine getirmesini öngören önceki ıncoterm versiyonlarının aksidir.

Fakat taraflar malların ithalinde ödenen masrafları kısmen veya tamamen satıcının yükümlülükleri arasına katmak isterlerse, bu durum satış sözleşmesine bu amaçla eklenecek açık bir ifade ile aydınlığa kavuşturulmalıdır.

Bu terim sadece mallar denizyolu veya içsu veya çok vasıtalı taşıma ile varma limanında gemiden rıhtıma (iskeleye) boşaltılmakla teslim edilecekse kullanılabilir. Bununla beraber taraflar malların rıhtımdan limanın içinde veya dışında başka bir yere aktarılmasına ilişkin hasar ve masrafları satıcının yükümlülükleri arasına katmak isterlerse, DDU veya DDP terimleri kullanılmalıdır.
DEQ (DELIVERED EX QUAY (Duty Paid) (…named port of destination) : It means that the seller delivers when the goods are placed at the disposal of the buyer not cleared for import on the quay (wharf) at the named port of destination. The seller has to bear costs and risks involved in bringing the goods to the named port of destination and discharging the goods on the quay(wharf). The DEQ term requires the buyer to clear the goods for import and to pay all for formalities, duties, taxes and other charges upon import.

This is a reversal from previous incoterms versions which required the seller to arrange for import clearance.

If the parties wish to include in the seller’ s obligations all or part of the costs payable upon import of the goods, this should be made clear by adding explicit wording to this effect in the contract of sale.

This term can be used only when the goods are to be delivered by sea or inland waterway or multimodal transport on discharging from a vessel on to the quay (wharf) in the port of destination. However, if the parties wish to include in the seller’ s obligations the risks and costs of the handling of the goods from the quay to another place in or outside the port, the DDU or DDP terms should be used.

DES (GEMİDE TESLİM) : Satıcının teslim yükümlülüğünün, malı belirlenen varış limanında, gemi bordasında, ithal gümrüğünden geçirmeden alıcının emrine hazır tutmakla sona erdiği teslim türüdür. Satıcı, malların belirlenen varış limanına getirilmesi için gereken tüm gider ve rizikoları üstlenir. Bu terim sadece deniz veya içsu taşımacılığı için kullanılabilir.

DES (DELIVERED EX SHIP) : It means that the seller delivers when the goods are placed at the disposal of the buyer on board the ship not cleared for import at the named port of destination. The seller has to bear all the costs and risks involved in bringing the goods to the named port of destination before discharging. This term can be used only when the goods are to be delivered by sea or inland waterway or multimodel transport on a vessel in the port of destination.
DEVİR : Düzenleyici ve denetleyici kurumlar hariç kamu idarelerinin, görmekle yükümlü olduğu kamu hizmetlerinde kullanılacağına ve amacına uygun kullanılmaması hâlinde geri alınacağına dair tapu kütüğüne şerh konulması kaydıyla, taşınmazların mülkiyetinin diğer kamu idarelerine bedelsiz olarak devredilmesini ifade eder.
TRANSFER : It refers transferring of possession of immovable properties to an other public administration, except for regulatory and supervisory bodies, free of charge/costlessly on condition that the body shall be used for its public service it responsible for and adding annotation to land register in case the body is not used suitable for its purposes.
DEVLET KALİTE GÜVENCESİ (DKG) : Sözleşmede yer alan kaliteye yönelik şartların yerien getirildiğine ilişkin güveni tesis eden belirli Ulusal Yetkililerin oluşturduğu bir süreçtir.
GOVERNMENT QUALITY ASSURANCE (GQA) : The process by which the appropriate National Authorities establish confidence that the contractual requirements relating to quality are met.
DEVLET KALİTE GÜVENCESİ TALEBİ (DKG Talebi) : Satıcı konumundaki bir NATO Ülkesinin ya da dost ülkenin belirli yetkilisine, Devlet savunma sözleşmesi üzerinde icra edilecek olan DKG’yi talep eden Yetkilendirenin, yapmış olduğu resmî talep.
REQUEST FOR GOVERNMENT QUALITY ASSURANCE (RGQA) :The formal request by a Delegator to the appropriate authority of a NATO or friend country supplying Nation requesting GQA to be performed on a Government defence contract.


DEVLET KALİTE GÜVENCESİ TEMSİLCİSİ (DKGT) : DKG.den sorumlu olup, Alıcı adına hareket eden bir personeldir.
GOVERNMENT QUALITY ASSURANCE REPRESENTATIVE (GQAR) : the personnel with responsibility for Government quality assurance (GQA), acting on behalf of the Buyer.
DFAS-IN : ABD Savunma Bakanlığı Savunma Finans Merkezini ifade eder.
DFAS-IN : Defense Finance Accounting Service- Indianapolis.
DİĞER SİSTEM / TEKNOLOJİLER (DST) : Güvenlik açısından risk taşımayan, genel olarak çift kullanımlı (dual use) olan, en uygun ömür devir maliyeti ile tedarik edilebilen ancak, ekonomik güç ve lojistik destek kolaylığı nedeniyle maliyet etkin olanların yurt içinde geliştirilmesi/üretimi tercih edilen sistem ve teknolojilere “Diğer Sistem ve Teknolojiler” denir.
OTHER SYSTEMS / TECHNOLOGIES : They are systems and technologies that are not risky in terms of security, generally dual use, can be procured with life cycle cost but because of economic potential and logistic support ease of they are cost-effective ‘‘other systems and technologies’’ that is preferred to be developed/produced in domestic.
DİNAMİK ALIM SİSTEMİ : İhale dokümanına uygun ön teklif veren ve sistemin geçerlik süresi içerisinde yeterlik kriterlerini sağlayan bütün isteklilerin sisteme kabul edildiği, piyasada mamul olarak bulunan malların tedarikine yönelik tamamen elektronik ortamda gerçekleştirilen alım sürecini ifade eder.
DYNAMIC PURCHASE SYSTEM : It is a system to which all tenderers, who submit suitable pre-offer to tender document and provide proficiency criteria of system in period of validity, are accepted and it is purchase procedure/period that is carried out completely in electronic environment in order to purchase materials on the market as product.
DOĞRUDAN TEMİN : 4734 sayılı Kanunda ve 2009/14973 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki esaslarda belirtilen hallerde ihtiyaçların, idare tarafından davet edilen istekli/isteklilerle teknik şartların ve fiyatın görüşülerek doğrudan temin edilebildiği usuldür.
DIRECT PROCUREMENT : It is a procedure that requirements can be supplied directly discussing technical conditions and price with invited tenderer/tenderers by the contracting entity, referred to in 4734 numbered Act and on principles of annex of 2009/14973 numbered Council of Ministers Decision.


DOĞRULAMA GEÇERLEME VE ONAYLAMA : Geliştirilmekte olan veya hazır bir sistemin, sahip olması öngörülen özelliklere ne ölçüde sahip olduğu (doğrulama), uygulamada/kullanımda mevcut işlevleri ile beklenen sonuçları/faydayı ne ölçüde sağladığını (geçerleme) ortaya koymak ve tespit olunan ölçülere göre belirli uygunluk seviyesi ile sistemi belgelendirmek (onaylamak) amacıyla icra edilen faaliyetler bütünüdür.
AFFIRMATION VALIDATION AND APPROVAL : They are activities that are performed in order to reveal whether improved or ready system has foreseen features (affirmation), to reveal whether improved or ready system supplies current functions in practice and expected results/advantage (validation) and to certify system by conformity level according to stated features (approval).
DÖVİZ : Bütün yabancı ülke paraları ve bu paralarla ödemelerde bulunmayı sağlayan her nevi çek, ticari senet, havale gibi hesap, belge ve vasıtalardır.
FOREIGN CURRENCY : All foreign currency and all sorts of documents and means as cheques, commercial papers and transfer(order) supplying to pay.
DÖVİZ İSTEK FORMU : “Müsaadeye Tabi Mallar Listesi”nde yer alan malların ithal taleplerinde kullanılacak formdur.
FOREIGN CURRENCY REQUEST FORM : It is a form to be used for import request in ‘‘List of Goods under Allowance’’.
DÖVİZ KURU : Dövizin fiyatı. Bir yabancı para ile ulusal para arasındaki değişim oranı.
EXCHANGE RATE : The charge for exchanging currency of one country for currency of another.
DÖVİZ SATIŞ BORDROSU : Transferin yapıldığını kanıtlayan aracı banka tarafından verilen belgedir.
BILL OF FOREIGN CURRENCY SALE : It is a document that is given by negotiating bank which proves the transfer is made.
DÖVİZ TAHSİS BELGESİ : Tahsisli ithal malları ve anlaşmalı memleketler kontenjan listelerinde yapılacak döviz tahsislerini gösterir, Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığınca verilen belgelerdir.
EXCHANGE ALLOCATION DOCUMENT : They are the documents indicating exchange allocation to be done in lists of allocated import goods and agreement countries quota.
DÖVİZ TAHSİS PLAN LİSTESİ : Alımı programlanan malzemenin öncelik sıralarını belirleyen ve ilgili mali yıl içinde kullanılması öngörülen döviz miktarını gösteren bir listedir. (Gnkur. Bşk.P.P.Bşk.lığınca hazırlanır)
EXCHANGE ALLOCATION PLAN LIST : It is a list that determines priorities of materials of which purchase is programmed and indicates using foreseen currency amount in relevant fiscal year. (it is prepared by General Staff Plans and Policy Department).
DSCA : ABD Savunma Güvenlik İşbirliği Teşkilatıdır.

DSCA : Defense Security Cooperation Agency.
DURUM MUAYENESİ : TSK envanterinde bulunan malların nitelikleri hakkında bilgi edinilmesi veya satın alma faaliyetleri dışında, TSK envanterine girecek olan malların durumlarının tespit edilmesi maksadıyla yürürlükteki ilgili mevzuat doğrultusunda yapılan muayenedir.
STATUS EXAMINATION / INSPECTION : Except gaining knowledge on qualifications of goods in TAF inventory or purchasing activities, it is an inspection done in order to determine status of goods to be entered into inventory in accordance with current related legislation.
DURUM MUAYENESİ NUMUNESİ : TSK envanterinde bulunan malların vasıflarının değişip, değişmediğini veya satınalma faaliyetleri dışında, TSK envanterine girecek olan malların durumlarının tespit edilmesi için yapılan muayenede tutulan numunedir.
STATUS EXAMINATION / INSPECTION SAMPLE : Except determining whether characteristics of goods in Turkish Armed Forces (TAF) inventory are changed or not and except purchasing activities, it is a sample kept on inspection in order to determine status of goods to be entered into TAF inventory.
DUYUSAL MUAYENE : Gıda maddesinin, organoleptik (koku, tat, görünüm) özelliklerinin teknik şartnamede belirtilen katılımcılar tarafından, duyu organları yardımı ile yapılan muayenesidir.
SENSORY TESTING / INSPECTION : It is an inspection of food products done with sense organs by participants of whose organoleptic (smell, taste, appearance) characteristics stated in technical specification.
DÜZELTİCİ İŞLEM : Hatanın ortadan kaldırılması için yapılan işlemdir.
CORRECTIVE ACTION : It is a process done in order to eliminate the error/fault.
- E -
EDA (Avrupa Savunma Ajansı) : Ajansın amaçları; AB’nin kriz yönetimi alanında savunma yeteneklerinin geliştirilmesinde üye ülkelere yardımcı olmak, mevcut olan ve gelecekte gelişmeye devam edecek Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikasını güçlendirmektir. Bu amaç doğrultusunda Ajansın görev ve sorumlulukları;

1. 
   Savunma yeteneklerini geliştirmek,
   
2. 
   Silahlanma işbirliğini geliştirmek ve güçlendirmek,
   
3. 
   Savunma Sanayii ve Teknoloji Altyapısını (DTIB) güçlendirmek ve uluslararası alanda rekabetçi olabilecek Avrupa Savunma ve Teçhizat Pazarını (EDEM) oluşturmak için çalışmak,
   
4. 
   Savunma araştırma ve teknoloji (AR-TE) alanındaki faaliyetlerin etkinliğini artırmak olarak saptanmıştır.
   

EDA (European Defense Agency) : The Council established the EDA "to support the Member States and the Council in their effort to improve European defence capabilities in the field of crisis management and to sustain the European Security and Defence Policy as it stands now and develops in the future”. Within that overall mission are four functions;

1. 
   Development of defence capabilities in the field of crisis management.
   
2. 
   Promotion and enhancement of European armaments cooperation.
   
3. 
   Working to strengthen the Defence Technology and Industrial Base and for the creation of an internationally competitive European Defence Equipment Market.
   
4. 
   Enhancement of the effectiveness of European Defence Research and Technology.
   

EDİM : Yapılmış, gerçekleşmiş iş, amel, fiil. İfa; edim. Borçlanılan şey, borcun konusu; alacaklının borçludan yerine getirmesini talep etme hakkı bulunduğu ve borçlunun yerine getirmekle yükümlü olduğu hareket biçimi.
PERFORMANCE : carried out, performed work, act, performance. Loan thing, debt subject; it is a type of action that creditor has demanding right from debtor and debtor is liable to fulfill.
EFEKTİF : Nakit para; tedavül eden yabancı para; portföydeki gerçek değer.
EFFECTIVE : cash, circulating foreign exchange; real value in portfolio.
Eğitim : Kapsamda belirtilen malzeme/hizmetlerle ilgili personelin bilgi, beceri ve yeteneğini arttıracak faaliyetlerin tümüdür.
TRAINING : Activities that increases acknowledge, skill and ability of personnel who are interested in material/service referred to in scope.

EHL-İ VUKUF : İyi bilgisi olan, bilirkişi.
EXPERT : well grounded, authority.
EKONOMİK HEDEF : Hükümetin, müteakip yıllardaki büyüme hızı, enflasyon oranı ve döviz kuru gibi ekonomik göstergelerde belirlediği hedeftir.
ECONOMIC GOAL : It is a goal determined by government in economic indicator as growth rate in the following years, inflation rate and Exchange rate.
EKSPERTİZ : Eksperler(uzmanlar) tarafından yapılan inceleme; araştırma; bilirkişi raporu; keşif ve muayene.
EXPERTISE : It is an analysis, research, expert report; estimation, inspection performed by experts.
ELEKTRONİK EKSİLTME : Tekliflerin değerlendirilmesinin ardından elektronik ortamda eksiltme şeklinde sunulan yeni fiyatların veya belirli teklif unsurlarına ilişkin yeni değerlerin bir elektronik araç marifetiyle otomatik değerlendirme metotları kullanılarak yeniden değerlendirilmesi ve sıralandırılması şeklinde tekrar eden işlemlerdir.
ELECTRONIC REDUCTION : After offers are evaluated, they are processes of new prices offered as reduction in electronic environment or evaluating and classfying again of new assets concerning certain offer elements by means of electronic tool by using automatic evaluation methods.
ELEKTRONİK İMZA : Başka bir elektronik veriye eklenen veya elektronik veri ile mantıksal bağlantısı bulunan ve kimlik doğrulama amacı ile kullanılan elektronik veridir.
ELECTRONIC SIGNATURE : It is an electronic data that is added to another electronic data or has continuity with electronic data and used for the purpose of identity validation.
EMRE YAZILI SENET : Emre Muharrer Senet. Bono. Bir kimsenin diğer bir kimseye veya onun emir ve havalesine, belirlenen vadede, belirli bir tutarı ödeme taahhüdünü içeren, özel biçim ve hükümlere tabi ticari senettir.
BILL TO ORDER (PROMISSORY NOTE) : bill of debenture payable at sight, bond. A promissory note is a written promise, to pay to a certain person named, or to such person or order (or, what is the same thing, to the order of such person), or to such person or bearer, or simply to bearer, a certain sum of money, absolutely, at a certain time.
EMTİA : Ticaret konusunu oluşturan her türlü taşınır mal.
COMMODITY : All sorts of movable property which compose trade subject.
ENFLASYON : Fiyatlar genel düzeyinin sürekli biçimde ve önemli oranlarda artması ve dolayısıyla paranın satın alma gücünü yitirmesi.
INFLATION : It is the term used to describe a rise of prices constantly and considerably and consequently purchasing power of Money is lost.
ENVANTER : Bir kurum veya kişiye ait alacak ve borçların belirli bir tarihte ayrı ayrı miktar ve değerlerini takdir etmek, döküm cetveli.
INVENTORY : it is a term used to appraise separately amount and value of credits and debts of an institution or a person, cost sheet.
ESKALASYON : İhalelerde sözleşme fiyatının maliyetlerdeki artışa göre güncellenmesi.
ESCALATION : it is a term used to update contract price in tenders according to rise in costs.
ESKALASYON FORMÜLÜ : İhtiyaç halinde tedarik ve yapım işlerinde sözleşme tarihinden teslim tarihine kadar geçen süre içerisinde gerçekleşecek fiyat artışını belirlemek üzere kullanılan formül olup, geçmişte gerçekleştirilen mal ve hizmet alımları ile yapım işleri bedelinin güncelleştirilmesini ifade eder. Eskalasyon formülleri, malzemenin özellikleri ve maliyet girdilerinin maliyet içerisindeki oranına göre değişebilir.
ESCALATION FORMULA : it is a Formula used, if needed, in procurement and construction works to determine the price increase in the period between the contract and and delivery date. It also means an update on the previously paid prices of goods and services in addition to the prices of construction works. Escalation formulas may change according to goods characteristics and rate of cost input in cost.
EŞİK DEĞER : İhale ilan süreleri ve kuralları ile ihalelere sadece yerli isteklilerin katılmasına ve ihalelerde yerli istekliler lehine fiyat avantajı sağlanmasına ilişkin hükümlerin uygulanmasında kullanılmak üzere, 4734 sayılı Kanunun 8’inci maddesinde mal ve hizmet alımları ile yapım işleri için ayrı ayrı belirlenen ve aynı Kanunun 67’nci maddesi uyarınca güncellenen parasal limitleri ifade eder.

THRESHOLD VALUE : the term is used to describe updated monetary limits determined separately for goods and service purchase and construction works in article 8 of 4734 numbered Act and in accordance with article 67 of the same Act in order to be used applying provisions concerning tender advertisement periods and principles and participating to tender only domestic tenderers and supplying price advantage in favour of domestic tenderers in tenders.
ETİKET : Numuneleri tanıtıcı bilgiler içeren ve numunelere iliştirilmiş belgedir.
LABEL : it is a document/note attached to the samples describing introductory information about them.
EVSAF : Nitelikler; vasıflar.
QUALITIES : qualifications, characteristics.
EXW (TİCARİ İŞLETMEDE TESLİM) : Satıcının malları işletmesinde (fabrika,depo v.s.) alıcı emrine hazır tutmakla teslim yükümlülüğünü yerine getirmesi anlamına gelir. Satıcı, aksi kararlaştırılmadıkça malın alıcı tarafından sağlanan bir araca yüklenmesinden ya da malların ihraç gümrüğünden geçirilmesinden sorumlu değildir. Alıcı bu noktadan itibaren varış yerine değin, malın taşınması ile ilgili tüm gider ve risklerin yükümlülüğünü taşır. Bu terim tüm satış şekilleri içinde satıcı için en az yükümlülüğü ihtiva eden bir satış şeklidir. Bu teslim şeklinde sözleşmede belirtilen satış bedeline yalnızca ambalajlanmış mal bedeli dahildir. Yani teslim tarihinden itibaren her türlü nakliye, yükleme, boşaltma ve sigorta masrafları alıcı tarafından ödenmektedir.
EXW (EX WORKS) : ‘‘Ex Works’’ means that the seller delivers when he places the goods at the disposal of the buyer at the seller’ s premises or another named place (i.e. Works, factory, warehouse, etc.) not cleared for export and not loaded on any collecting vehicle. The buyer has to bear all risks and costs of goods to destination. This term thus represents the minimum obligation for the seller. In this form of sale, sale value just includes packaged goods value. Nevertheless, all transportation, loading, unloading and insurance expenses are borne by the buyer from delivery date.
- F -
FABRİKA KABUL MUAYENESİ : Tedarik edilen malzemenin sevk edilmeden önce üretici ve tedarikçi tesislerinder yapılan muayenesidir.
FACTORY ACCEPTANCE TEST (FAT) : It is an inspection of procured material at facilities of manufacturer and supplier before shipment.
FAKTÖRİNG : Vadeli satışlarda satıcının, alacak haklarını devralıp ona finansman sağlamaya yönelik aracılık faaliyeti.
FACTORING : it is a mediating process which takes over the credit rights of the seller and provides him necessary finance.
FAHİŞ : Aşırı, ağır, çok fazla.
EXORBITANT : extreme, dense, a lot.
FAS (Gemi Yanında Masrafsız) : Belirtilen yükleme limanında, mallar gemi yanında yerleştirildikleri zaman, yüklenicinin malları teslim etmesi demektir. Bu durum, bu andan itibaren artık idarenin, mallara ilişkin bütün masrafları, ziyan ve hasar risklerini üstlendiğini ifade eder.
FAS (Free Alongside Ship) : it means that the seller delivers when the goods are placed alongside the vessel at the named port of shipment. This means that the buyer has to bear all costs and risks of loss or damage to the goods from that moment.
FASON İMALAT : Bir mal veya hizmetin, ana firma tarafından, ilişkide bulunduğu yan firmaya, ana firma adına üretimi için sipariş verilmesi ve yan firmanın da istenilen şartlara uygun mal ve hizmet üretmesi.
TOLL MANUFACTURING : a parent company orders any goods or service to side-company in which contact with, to produce in the name of parent company and side-company produces appropriate/acceptable goods and services in accordance with required terms.
FCA (Free Carrier) : “Taşıyıcıya Masrafsız” terimi, yüklenicinin malları ihracat için gümrüklenmiş olarak, belirtilen yerde, idare tarafından tayin edilen taşıyıcıya teslim etmesini ifade eder.
FCA (Free Carrier) : ‘‘free carriers’’ means that the seller delivers the goods, cleared for export, to the carrier nominated by the buyer at the named place.

FEK : Kaldırma; bir hukuksal sınırlamanın kaldırılması; ortadan kaldırma; sona erdirme; bitirme.
RELEASE FROM A PLEDGE / CANCEL : Annulment; to remove a legal restraint; removal, termination; conclude.
FERAGAT : Vazgeçme, hakkından kendi isteği ile vazgeçme.
WAIVE/DISCLAIMER : renouncement, waiving the right.
FERAĞ : Bir hakkı başka birine geçirme, devir, devretme.
ASSIGNATION / GRANT : transfering a right to someone, cession.
FESİH : Bozma, geçersiz hale getirme, hükümden düşürme.
TERMINATION / ANNULMENT : cancellation, invalidation.
F/F (Freight Forwarder) : ABD ve Kanada’dan yapılan tedariklerde, depo/yükleniciden/üreticiden, hava/deniz taşıma limanına kadar ve Türkiye’den tamir, bakım, yenileştirme vb. maksatlarla ABD ve Kanada’ya gönderilen yüklerle ilgili ABD ve Kanada gümrük sınırları içerisinde tüm işlemleri yapan firmadır.
F/F (Freight Forwarder) : It is a firm that carries out all process from warehouse/contractor/manufacturer to air/sea shipment port in procurements from the USA and Canada and about cargo that is shipped to the USA and Canada from Turkey for the purposes of repair, maintenance, modernization and etc.
FİRE : Doğal nedenler yüzünden malda ortaya çıkan ağırlık eksilmesi; azalma.
LOSS / SHRINKAGE : loss of weight on goods due to natural factors, reduction.
FİYAT DEĞİŞİM ORANI : Her yıl için ürün bazında gerçekleşen birim fiyatlardan (aynı ürün için birden fazla tedarik yapılmış ise fiyatların aritmetik ya da ağırlıklı ortalaması alınır.) aynı cins ürün bazında bir önceki yılda gerçekleşen birim fiyatların çıkartılması ile bulunan farkın bir önceki yılda gerçekleşen birim fiyata bölünmesi suretiyle bulunan orandır.
PRICE EXCHANGE RATIO : It is a ratio that for each year, unit prices of the previous year on same quality product based are subtracted from unit prices on same quality product based (in case more than one purchase is made for the same product then calculating the arithmetic mean or weighted mean) and the difference is divided to unit price of the previous year.


FİYAT ENDEKSİ : Malların fiyatlarındaki artma ve düşmeleri, belli bir orana göre kıyaslayarak durumu gösteren veri.
PRICE INDEX : it is a data that indicates increases and decreases of goods prices condition in comparison with certain ratio.
FİZİBİLİTE : Yapılabilirlik. Bir yatırım projesinin uygunluğu için gereken araştırmaların yapılması.
FEASIBILITY : feasibleness. Doing required research for suitability/acceptability of investment projects.
FİZİKSEL MUAYENE : Malın fiziksel özelliklerinin görsel, boyutsal, duyusal olarak kontrolünün (laboratuvar ortamında yapılacak istekler hariç) yapıldığı muayenedir.
PHYSICAL INSPECTION : it is a test that physical characteristics of goods are checked visually and sensorially (except requirements to be performed in laboratory).
FMS (Foreign Military Sales) : Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanlığının Yabancı Askerî Satışlarını ifade eder.
FMS (Foreign Military Sales) : It refers to Foreign Military Sales of the US Department of Defense.
FOB (Belirtilen Limanda Güvertede Teslim) : Yüklenici malın gemiye yüklenmesi için gerekli bütün işlemleri yapacak ve doğabilecek risklere katlanacaktır. İdare ise geminin gelişini yükleniciye zamanında bildirilecektir. Mal gemiye yüklendikten sonra tüm masraf ve rizikolar idareye aittir.
FOB (Free On Board-…named port of shipment) : the term means that the contractor has to carry out all proceedings to load the goods to ship and has to bear all costs and risks of loss of or damage to the goods. The contracting entity has to inform the contractor about ship’ s arrival to the port. After goods is loaded to the vessel, all risks and loss of damages are borne by the contracting entity.
FONKSİYON TESTİ : İhale dokümanı ve sözleşmesinde belirtilmesi durumunda veya ihale dokümanı ve sözleşmesindeki istekler içerisinden ihtiyaç duyulması halinde, mal veya işin kendisinden beklenen performans ve verimliliği sağlayıp sağlamadığının (görevini yerine getirip getiremediği), ana malzemesi üzerine monte edilerek denenmesi veya benzer simülasyon ortamları ile gerçek kullanım koşullarında test edilmesidir.

FUNCTION TEST : It is test carried out on the condition of it2s being stated or needed by requirements written in tender document and contract, and performed by assembling the goods/work on the main material or providing a practice on a simulation or virtual environment in order to evaluate whether the goods/works are functional and productive or not.
FOT (Kamyon Üstünde Teslim) : Malların kara yolu ile sevk edilmesidir. Ambalaj masrafları ile yükleme mahalline kadar yapılan masraflar yükleniciye, ondan sonraki tüm masraflar idareye aittir.
FOT (Free On Truck) : it is carrying/shipment of goods by highway. Packaging expenses and other expenses to loading place are borne by the contractor and all expenses after then are borne by the contracting entity.
- G -
GAYRİMENKUL : Taşınmaz mal, bir yerden bir yere taşınması olanaksız olan mallar.
REAL ESTATE : Landed estate, immovable properties that are impossible to move from one place to another.
GEÇİCİ TEMİNAT : İhaleye teklif veren firmalardan teklifleri ile beraber, tekliflerinden dönmelerini önlemek ve tekliflerini verdikten sonra ortaya çıkabilecek yükümlülüklerini yerine getirmelerini sağlamak amacıyla belli bir oranda alınan teminattır.
PROVISIONAL WARRANT(BOND) : it is a guarantee at certain amount taken with their bids from firms that offer for tender, to prevent them to recant and to supply them to fulfil their responsibilities after they give an offer.
GEÇİCİ TEMİNAT MEKTUBU : İhaleye teklif veren isteklilerden teklifleri ile beraber, tekliflerden dönmelerini önlemek, tekliflerini verdikten sonra ortaya çıkabilecek yükümlülüklerini yerine getirmesini sağlamak amacıyla belli bir oranda alınan, bankalar veya özel finans kurumları tarafından verilen ve şeklini Kamu İhale Kurumunun belirlediği Teminat Mektubudur.
BID BOND / TEMPORARY LETTER OF GUARANTEE : it is a guarantee letter that is given by banks and private finance institutions and of which type is determined by Public Procurement Agency and taken with their bids from tenderers at certain amount to prevent them to recant and to supply them to fulfill their responsibilities after they give an offer.
GELİŞTİRME : Bir araştırma sonucu elde edilen bilimsel nitelikli bilgi veya prototipler ya da mevcut sistemlerin iyileştirilmesini kapsamak üzere, bilimsel bilginin; faydalı sistem, araç, gereç, teçhizat, malzeme ya da metotların meydana getirilmesi yolunda düzenli bir şekilde kullanılması faaliyetleridir.
IMPROVEMENT/DEVELOPMENT : They are activities to use scientific knowledge regularly in order to fulfil useful system, equipments, apparatus, material or methods for the purpose of improving the scientific knowledge or prototypes or current systems acquired as a result of research.
GENEL MALZEME BİLGİLERİ KÜTÜĞÜ : TSK envanterindeki yurt içi ve yurt dışı kaynaklı ikmal maddelerine ait kodlandırma bilgilerinin bilgisayar formatında yüklendiği merkezi kodlandırma kütüğüdür.
GENERAL MATERIAL INFORMATION ENROLLMENT : it is a central codification enrolment that codifying information of domestic and foreign originated supplies in TAF inventory are loaded to computer.
GERÇEKLEŞTİRME GÖREVLİSİ : Harcama talimatı üzerine işin yaptırılması mal veya hizmetin alınması, teslim alma işlemlerinin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevini yürüten kişilerdir.
IMPLEMENTATION OFFICER : They are the persons who are responsible to have the work fulfilled upon expenditure instruction, to get goods or service, to carry out and document acceptance proceedings and to prepare required documents for payment.
GIYAB : Yokluk, bulunmama, yitiklik.
NON-APPEARANCE : absence, default, disappearance.
GİZLİLİK İÇİNDE YÜRÜTÜLMESİ GEREKEN ALIMLAR : Kanuni ve idari düzenlemeler uyarınca hakkında gizlilik kararı verilen veya yürütülmesi özel güvenlik önlemlerini gerektiren veya devlet güvenliğine ilişkin temel menfaatlerin korunmasının gerekli olduğu kapsam maddesindeki alımlardır.
PURCHASES TO BE CARRIED OUT IN SECRECY : in accordance with legal regulations and administrative arrangements, they are purchases on which decreed privacy or required private security measures to fulfil or required defence of principle interests of government security.
GÖSTERİM : Uygulanacak yeni teknolojilerin pratik fizibilitesini göstermek için yapılan araştırma faaliyetidir.
DEMONSTRATION : they are research activities in order to show practical/applied feasibility of new Technologies to be applied.
GÖSTERİMCİ : Bir veya birkaç yeni teknolojinin fizibilitesinin ispatlanmasından elde edilen donanım ve yazılım nesneleridir.
DEMONSTRATOR : they are equipment and software objects obtained from one or a few proved new feasibility of technology.
GÖTÜRÜ BEDEL SÖZLEŞME : Mal ve hizmet alımı işlerinde, ayrıntılı özellikleri ve miktarı idarece belirlenen işin tamamı için isteklinin teklif ettiği toplam bedel üzerinden yapılan sözleşmedir.
LUMP SUM (PRICE) CONTRACT : in goods and service purchases, it is a contract formed over total price offered by tenderer for the whole work of which detailed features and amount is determined by contracting entity.
GÜVENLİK : Tesislerin sabotajlardan, gizlilik dereceli bilgi ve dokümanları casusluktan, personeli yıkıcı faaliyetlerden korumak için alınan aktif, pasif tüm önlemleridir.
SECURITY : They are active and passive measures to be taken to protect facilities from sabotage, classified information and documents from espionage and personnel from destructive activities.

- H -
HAKEDİŞ : Genel olarak bir kişi veya kuruluşun özellikle kamu kuruluşlarına yapmış olduğu mal veya hizmet teslimleri karşılığında düzenlenen belgeler karşılığında hak ettiği ödeme.

PROGRESS PAYMENT : payment made against documents arranged in return for goods or service delivery by a person or institution to especially public enterprises.
HAKEM LABORATUVAR : İhale dokümanında itiraz muayenesinin yapılacağı laboratuvar olarak belirtilen ve vereceği rapor kesin olan laboratuvardır.
ARBITRAL/UMPIRE LABORATORY : it is a laboratory that is defined in tender document in which objection inspection is to be performed and of which report is to be final.
HAMİLİNE YAZILI KIYMETLİ EVRAK : Senedin metninden veya biçiminden hamili (elinde bulunduranı, taşıyanı) kim ise o kimsenin hak sahibi sayılacağı anlaşılan her türlü senet.
BEARER VALUABLE PAPER : every kind of bill of which bearer/holder is understand from bill’s text or type and bearer is supposed to be holder of a right.
HAMULE : Yük, taşınmak için yüklenen her çeşit eşya. Taşınan mallar.
FREIGHT /LOAD: cargo/bulk, every kind of loaded goods to be carried/shipped. Movables.
HAMULE SENEDİ : Yük senedi; demiryolları ile mal taşıtmada malın göndericisi ile taşıyan demiryolları arasında yapılan taşıma sözleşmesi.
WAY BILL (BILL OF CARRIAGE(LADING)) : carriage/freight note. It is a carriage contract made between consigner of goods and railroads carrier while the goods are sent by railways.
HARCAMA BİRİMİ : Kamu idaresi bütçesinde ödenek tahsis edilen ve harcama yetkisi bulunan birim.
DISBURSEMENT UNIT/DEPARTMENT : it is a department that is allocated allowance in budget of public administration and has authority to spend.

HARCAMA YETKİLİSİ : Bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisidir.
DISBURSEMENT AUTHORITY : a person who is the top executive of each spending department allocated budget.
HAREKÂT GÖSTERİMCİSİ : Harekâtta kullanılan gelişmiş teknolojilerin askeri performanslarının değerlendirilmesidir.
OPERATION DEMONSTRATOR : it is military performance evaluation of advanced technology used in operation.
HAREKÂT İHTİYACI : Askeri bir harekâtta muharebeyi kazanmak için gerekli görülen doktrin, eğitim, teşkilat, liderlik, malzeme, asker sahalarındaki ihtiyaçlardır.
OPERATIONAL REQUIREMENT : they are requirements as doctrin, training, organisation, leadership and material considered necessary to win a war in a military operation in military zone.
HAREKÂT İHTİYAÇLARI PLANI : TSK Müşterek Harekât Konsepti, Harekât Planlama Direktifleri, TSK Kuvvet Yapısı Planı ve TSK Planlama Direktifi doğrultusunda Doktrin, Eğitim, Liderlik, Teşkilat, Malzeme, Asker alanlarındaki ihtiyaçlarına istinaden hazırlanan bir plandır. Harekât ihtiyaçları, TÜMAS’da belirlenen görev fonksiyon sahalarına göre hazırlanır. Harekât İhtiyaçları Planına giren her ana sistem/malzeme için Proje Tanımlama Dokümanı hazırlanır.
OPERATIONAL REQUIREMENTS PLAN : it is a plan with reference to requirements in Doctrin, Training, Leadership, Organisation, Material and Military matters prepared in accordance with requirements of TAF Joint Operations Concept, Operation Planning Directives, TAF Force Structure Plan and TAf Planning Directive. Project Defining Document is prepared for every system/material in Operational Requirements Plan.
HAREKÂT İHTİYAÇLARI PLANLAMA DİREKTİFİ : TSK Müşterek Harekât Konsepti ışığında görev fonksiyonları esas alınarak, kazanılmasına/geliştirilmesine ihtiyaç duyulan yetenekler ve bunlara ilişkin öncelikleri kapsayacak şekilde hazırlanarak Kuvvet Komutanlıklarına yayımlanan bir direktiftir.
OPERATIONAL REQUIREMENTS PLANNING INSTRUCTION : it is an instruction published for Military Departments including capabilities required to be gained/developed and priorities of them with respect to duty functions in the light of TAF Joint Operations Concept.


HARP MALZEMELERİ : Uçak, helikopter, gemi, denizaltı, tank, panzer, roket, füze gibi araç, silah, silah malzeme ve teçhizatı ve sistemleri, mühimmat ile bunların araştırma-geliştirme, eğitim, üretim, modernizasyon ve yazılımı ile bunlarla ilgili sefer stokları, bakım, işletme ve idameye yönelik mal ve hizmetler Devlet güvenliği ve istihbaratı kapsamındaki hizmet, malzeme, teçhizat ve sistemler ile bunlarla birlikte kullanılan veya bunları destekleyen veya birliklerin harbe hazırlık durumunu etkileyen malzemelerdir.
MATERIEL/MUNITIONS : they are vehicles, weapons, weapon materials and equipment and systems, ammunition as aircraft, helicopter, ship, submarine, tank, panzer, rocket, missile; and research, development, training, manufacturing, modernization and software of them; and campaign stocks pertaining to them; and material and service for maintenance, operating and sustainment; and service, equipment and systems in scope of Government security and information and materials used with them or support them or affect preparation for war condition of units/troops.
HATA : Belirlenmiş standartlardan ve karakteristiklerden sapmadır.
DEFECT : It is deflection in specified standards and characteristics.
HAVA KONŞİMENTOSU : Sevkiyatın hava yolu ile yapılması halinde düzenlenen ve ciro edilemeyen konşimentodur.
AIRWAY B/L - AIR MAIL RECEIPT : bill of lading arranged in case shipment is by air way and can not be endorsed.
HAZİNE ARAZİSİ : Hazinenin mülkiyetinde bulunan araziyi ifade eder. (Hazinenin tapu sicilinde tescilli olan arazileri olabileceği gibi, tapuya tescil edilmemiş araziler, dağlar, tepeler, kayalar, göller, nehirler, dereler de hazinenin mülkiyetinde sayılır. Tescili olanlara hazinenin özel mülkiyetinde olan araziler, tescilsiz olanlara hüküm ve tasarrufu altında olan araziler denir.)
TREASURY LAND : It is land that is in the ownership of the treasury. (such as lands that are registered in land registry of treasury and lands that are not registered in deed of real estate such as mountains, hills, rocks, lakes, rivers and streams are deemed to be in property in treasury. Lands that have registration are called as private ownership of treasury and that have not registration are called as land that are under rule and savings.)
HAZİNE BONOSU : Hazinenin kısa-süreli borçlanma amacıyla çıkarttığı borç senetleridir.
TREASURY BOND : short-term bill of debt issued by the Treasury.

HEDEFLENEN KUVVET YAPILARI : Kuvvet Komutanlıkları; TSK Kuvvet Planlama Direktifi, Kuvvet Harekât Konseptleri ile Harekât Veçheleri ışığında hazırlanan bir plandır.
AIMED/TARGETED FORCE STRUCTURE : it is a plan prepared in the lights of Military Departments, TAF Force Planning Instruction, Force Operation Concepts and Operation Aspects.
HİBE : Bağışlama, bağış.
GRANT : giving, charity.
HİTAM : Son, bitim, nihayet. Bitme, tükenme.
EXPIRATION : end, conclusion, completion, coming to an end.
HİZMET : Bakım ve onarım, taşıma, haberleşme, sigorta, araştırma ve geliştirme, muhasebe, piyasa araştırması ve anket, danışmanlık, mimarlık ve mühendislik, etüt ve proje, harita ve kadastro, imar uygulama, her ölçekte imar planı, tanıtım, basım ve yayım, temizlik, yemek hazırlama ve dağıtım, toplantı, organizasyon, sergileme, koruma ve güvenlik, mesleki eğitim, fotoğraf, film, fikrî ve güzel sanat, bilgisayar sistemlerine yönelik hizmetler ile yazılım hizmetleri, taşınır ve taşınmaz mal ve hakların kiralanması ve benzeri diğer hizmetlerdir.
SERVICE : they are services as maintenance and repair, transportation, communication, insurance, research and development, accounting, market analysis and questionnaire, consultancy, architecture and engineering, etude and Project, map and cadastral, public Works application, construction plan on every scale, advertisement, printing and publishing, cleaning, catering and service, meeting, organization, exhibition, guard and security, vocational training, photograph, film, intellectual and fine art, computer systems services and software, renting movable and immovable properties and rights, and similar services.
HİZMET SUNUCUSU : Hizmet alımı ihalesine teklif veren gerçek veya tüzel kişiler veya bunların oluşturdukları ortak girişimlerdir.
SERVICE PROVIDER : real or legal persons or joint ventures, who bid for service procurement tender.
HÜSNÜNİYET : İyiniyet.
BONA FIDES/GOODWILL : good faith, goodwill.
- İ -
İBRA : Aklama, borçtan kurtarma; alacaklının borçlusunda bulunan alacağından tamamen veya kısmen vazgeçmesi.
ACQUITTANCE : acquittal, release(redemption); wholly or partially, lender releases of debt from borrower.
İCAR : Kira, kira bedeli.
RENT : hire, rental.
İCÂR : Kiraya verme.
LEASE : letting, renting.
İCAZET : İzin, onay, diploma.
RATIFICATION : permission, approval, certificate.
İCRA : 1) Yapma, yerine getirme, yürütme. 2) Borçlunun alacaklıya karşı yapmak ve ödemekle yükümlü bulunduğu bir şeyi adli kuruluş aracılığıyla yerine getirme.
FULFILLMENT : 1) execute, implement, carrying out. 2) fulfillment via juridical institution of any matter which borrower is liable to perform and pay to lender.
İDARE : İhaleyi yapan kurum ve kuruluşları ifade eder. (MSB ve Bağlı Birlikleri, Genelkurmay Başkanlığı ve Bağlı Birlikleri (Askerî Ataşelikler/Silâhlı Kuvvetler Ataşelikleri ve İrtibat Subaylıkları dâhil) ile Kuvvet Komutanlıkları ve Bağlı Birlikleri).
CONTRACTING ENTITY : Organizations and institutions that issue invitations for tender. (MND and Subordinates, Turkish General Staff and Subordinate Units(Military Attaches/Armed Forces Attaches and Liaison Officer) and Force Commands and Subordinates).
İDARİ ŞARTNAME : Tedarik edilecek malzeme veya hizmetin ne olduğunu, teklif verme şeklini, kimlerin teklif verebileceğini ve sözleşme görüşmelerine esas idari, mali ve hukukî hususları ayrıntılı biçimde belirleyen temel bir belgedir.
ADMINISTRATIVE SPECIFICATION : it is a principal document that determines what is material or service to be procured, type of bid, who can bid and detailed administrative, financial and legal matters of contract meetings.

İFA : Borçlanılan şeyin yerine getirilmesi.
CARRYING OUT/PERFORMANCE : to perform a duty/ an order or to pay a debt.
İFRAZ : Tapu kütüğünde tek parsel olarak kayıtlı bulunan bir taşınmaz malın düzenlenen haritalara göre birden çok parçaya ayrılarak tapu kütüğüne tescil edilmesi işlemini ifade eder.
PARCELLING : It is registration process of immovable property that is registered to land register as one parcel, according to maps, by separating it into several pieces.
İHALE : 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununda yazılı usul ve şartlarla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin istekliler arasından seçilecek birisi üzerine bırakıldığını gösteren ve ihale yetkilisinin onayını müteakip sözleşmenin imzalanması ile tamamlanan işlemlerdir.
TENDER : it is process that shows material or service purchase and construction works is awarded to one chosen from tenderers in accordance with procedures and principles written in 4734 numbered Public Procurement Law and the process is completed following approval of tender authority and after contract is signed.
İHALE DOKÜMANI : İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinde; isteklilere talimatları da içeren idari şartnameler ile yaptırılacak işin projesini de kapsayan teknik şartnameler, sözleşme tasarısı ve gerekli diğer belgelerdir.
TENDER DOCUMENT : for material or service purchase and construction works subject to the tender, it is a document composing of technical specification, draft contract and other documents that contain work Project to be done with administrative specifications including instructions to tenderers.
İHALE İLANI : İhalenin, bütün isteklilere duyurulması amacıyla, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 13’üncü maddesinde belirtilen kurallara uygun olarak duyurulması usulüdür.
TENDER ADVERTISEMENT NOTICE : in order to announce tender to all tenderers, it is an announce method in accordance with rules referred to in article 13 of 4734 numbered Public Procurement Law.

İHALE ONAY BELGESİ : Devlet adına bir taahhüde girişilebilmesi için ihale yetkilisi tarafından verilen yetki belgesidir. Onay belgesinde; ihale konusu işin tanımı, niteliği, miktarı, proje numarası, yaklaşık maliyeti, kullanılabilir ödenek tutarı, avans ve fiyat farkı verilebilecekse şartları, ihalede uygulanacak usul, yapılacaksa ilanın şekli ve adedi belirtilir. Ayrıca ön yeterlik/ihale dokümanı satış bedeli ile varsa bütçe tertibi belirtilerek gösterilir.
TENDER APPROVAL CERTIFICATE : in order to attempt undertaking on behalf of Government, it is an authorization certificate given by tender authority. In tender approval certificate, description, qualification, amount, Project number, approximate cost, available allowance amount, advance and conditions of price difference, method used for tender, type and number of advertisement of work subject to the tender. Additionally, sale price and if any budget allocation of pre qualification/tender document is stated and indicated.
İHALE SORUSU : İhaleyi yapan idarenin ihale yetkililerinin kat’i ihaleye yetkili olmadıkları işlerde, üst ihale yetkilisinin ihale üzerindeki tasdik veya reddi hakkındaki son emrini almak için, karar verilmesine yardımcı olacak bilgileri içeren belgedir.
TENDER QUESTION : for works, when tender authorities of contracting authority are not entitled to certain tender; it is a document including supporter information to make decision in order to receive the final orders of top tender authority about approve or rejection of tender.
İHALE SÜRECİ : İhale yetkilisince ihale onayı verildiği tarihten itibaren başlayan ve sözleşmenin taraflarca usulüne uygun imzalanmasıyla tamamlanan süreç.
TENDER PROCESS : it is a process starting from date of tender approve by tender authority and completed signing of contract by parties regularly.
İHALE YETKİLİSİ : İdarenin, ihale ve harcama yapma yetki ve sorumluluğuna sahip kişi veya kurulları ile usulüne uygun olarak yetki devri yapılmış görevlilerini ifade eder.
TENDER AUTHORITY : person or committee who are given authorization and who has responsibility to tender and spend as well as officers of contracting entity who are in charge according to the delegation ofpowers.
İHTARNAME : Hatırlama belgesi, bir kimseye bir hususu yerine getirmesi veya getirmemesi için yapılan yazılı hatırlatma.
DUNNING LETTER / PROTEST : recall document, written recall made to someone to fulfil or not to fulfil a matter.


İHTİYAÇ : Bir birliğin teşkili, donatımı, harekâtı ve her türlü faaliyeti için gerekli olan, ancak temin edilmemiş bulunan her çeşit ikmal maddesi ve hizmettir. Teşkilat Malzeme Kadrolarda (TMK) belirtilir veya Konsepte Dayalı İhtiyaçlar Sistemi (KDİS) çerçevesinde tespit edilir.
REQUIREMENT : every kind of supplies and service required for organization, equipment and operation and for every kind of activities of a trop but not ensured/supplied. Requirements are stated in Table of Organisation and Equipment or determined in accordance with Concept Based Requirements System.
İHTİYAÇ BİLDİRİMİ : Tedarik işleminin temel dayanağı olan unsurlardan olup üzerinde alım işlemi yapılacak malzeme veya hizmetin;

1. 
   Ne olduğunu,
   
2. 
   Ne kadar ihtiyaç olduğunu,
   
3. 
   Ne zamana kadar istendiğini,
   

ç. Nasıl bir alım öngördüğünü,

4. 
   Ne şekilde sevkinin istendiğini,
   
5. 
   Nereye sevk edileceğini vs. belirleyen bir kavramdır.
   

REQUIREMENT NOTIFICATION : it is a basic support element of procurement proceeding and determines the following features of material or service to be procured:

1. 
   what is the material or service
   
2. 
   amount of requirement
   
3. 
   until when it is required
   
4. 
   type of purchase
   
5. 
   mode of shipment
   
6. 
   to where it is shipped and etc.
   

İHTİYAÇ SAHİBİ MAKAM (İSM) : İhtiyacın sahibi olan ve bu ihtiyacı projelendiren Kuv.K.lıkları, J.Gn.K.lığı, Harp Akademileri K.lığı, MSB Müsteşarlığı, Sahil Güvenlik K.lığı ve Gnkur. Bağlı Birlik K.lıklarıdır.
REQUIREMENT OWNER : they are Military Departments, Gendarmerie General Coommand, Turkish War Colleges Command, MND Undersecretariat, Coast Guard Command and Trop Commands subordinates of General Staff, which are in need and conceptualize the Project of the requirement.

İKMAL MADDESİ : Bir şartname veya teknik dokümanda belirtilen fiziksel ve performans özelliklerini sağlayan ve bir stok numarası tahsis edilen malzemelere denir. Bu kavram; özel bir malzemeyi değil, malzemeyi tarif eden özellikler bütününü içerir.
SUPPLIES : they are materials, which are stated in an administrative specification or technical document, supply physical and performance characteristics and for which a stock number is assigned. This term does not include a certain/special material but features of material.
İMALATA YETERLİLİK BELGESİ : TSE veya TSEK Markası kullanma hakkı verilen veya talep edilmesi halinde, malların imal edildikleri yerlerin tesis, personel, makine -teçhizat ile kalite kontrol imkânları ve uygulamaları yönünden yeterliliğini belirlemek amacıyla, ancak ürünün kalitesini temsil etmemek kaydıyla, firma adına düzenlenen ve geçerlilik süresi bir yıl olan belgedir.
CERTIFICATE OF MANUFACTURING COMPETENCE : in order to determine competence of facility, personnel, machine-equipment, capabilities and practices of quality control of facilities at where goods is manufactured, in case TSE or TSEK Mark using right is given or demanded, it is a document that arranged on behalf of firm and period of validity is for a year, on condition that it does not represent goods quality.
İMAR PLANI : İmar uygulaması yapılan yerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulamaya esas olacak diğer bilgileri ayrıntılarıyla gösteren üzerine kadastral durumu da işlenmiş plan, uygulama imar planını, mevcut imar planı sınırları dışında olup bu planla bütünleşmeyen bir konumdaki alanlar üzerinde hazırlanan ve sosyal ve teknik alt yapı gereksinimleri kendi bünyesinde sağlanmış olan plan mevzi imar planını ifade eder.
CONSTRUCTION/ZONING PLAN : It refers to plan, application construction plan that is indicated detailed city block of place on which construction application is made, density and arrangement of them, ways and application-based information, on which cadastral situation is worked and it refers to plan, site construction plan which is out of current construction plan borders and prepared on areas that is not integrated with this plan and provided social and technical infrastructure needs within the scope of its body.
İRTİFAK HAKKI : Sahibine hakkın konusu taşınmaz mal üzerinde kullanma ve yararlanma yetkisi veren sınırlı ayni hakların genel adını ifade eder.
APPURTENANCES : It refers to general names of limited property right giving authority of use and utility on immovable property to owner.


İSTEKLİ : Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesine teklif veren tedarikçi, hizmet sunucusu veya yapım müteahhidini ifade eder.
TENDERER : supplier, service provider or building contractor, who bids for material or service purchase and construction works tender.
İSTEKLİ OLABİLECEK : İhale konusu alanda faaliyet gösteren ve ihale veya ön yeterlik dokümanı satın almış gerçek veya tüzel kişiyi ya da bunların oluşturdukları ortak girişimdir.
THOSE WHO CAN BE TENDERERS : It is real or legal persons or joint venture who is active in tender subject and bought prequalification document.
İŞ DENEYİM BELGESİ : İsteklinin ihale konusu iş, hizmet veya alımla ilgili veya benzer nitelikteki iş, hizmet veya alımlarla ilgili mesleki deneyimini ortaya koyan ve taahhüdün yapıldığı idare tarafından düzenlenen belgeleri ifade eder.
BUSINESS EXPERIENCE CERTIFICATE : they are documents that prove professional experiences of tenderer about work, service or purchase subject to the tender or about similar qualified work, service or purchase and prepared by contracting entity with which contract is made.
İŞ GRUBU : Anahtar teslimi götürü bedel sözleşme ile yapılacak işlerde, ara veya kesin ödemelere ilişkin iş kalemlerinin toplamından oluşan ve sözleşme bedelinin belli (ilerleme) yüzdeleri ile gösterilen ödemeye esas birimlerdir.
WORKING GROUP : they are units that composing of total work item concerning interim or firm payment and stated by certain (feed) percentage of contract price for Works contracted with turnkey lump sum price.
İŞ ORTAKLIĞI : Üyelerinin, hak ve sorumluluklarıyla işin tümünü birlikte yapmak üzere, oluşturdukları ve her türlü ihaleye teklif verebilen ortaklık.
JOINT VENTURE : it is a partnership that members compose to do all work with its rights and responsibilities together and can bid all kinds of tender.
İŞLEM MAKAMLARI : TSK’nın ihtiyaçlarının belirlenmesinden tedarik faaliyetlerinin tamamlanmasına kadar, her bir proje için ilgili kanun, yönetmelik ve yönergeler dahilinde sorumlulukları olan makamlardır.
PROCEDURE/PROCESS AUTHORITY : they are authorities who have responsibilities from determining of TAF requirements to complete purchase activities in accordance with law, regulations and directions for each Project.


İŞLETME VE İDAME LOJİSTİĞİ : Malzemenin depolanması, dağıtımı, ulaştırılması, bakımı, kullanılması ve envanterden çıkarılması ile ilgilenen birimdir.. Sistem yönetimi, malzeme yönetimi, teknik yönetim, katalog yönetimi, fon yönetimi, tedarik ve kontrat yönetimi, ikmal, bakım, onarım, modernizasyon ve yenileştirme, ulaştırma faaliyetleri, hizmetler, sıhhi tahliye ve tedavi, istihkam, inşaat-emlak, lojistik eğitim faaliyetleri, güvenilirlik ve hata rapor sisteminin çalıştırılması, çevrenin korunması, kirliliğinin önlenmesi ve atık maddelerin ekonomiye kazandırılması konularını kapsar.
IN SERVICE AND MAINTENANCE LOGISTIC : it is a unit carrying on storage, distribution, transportation, maintenance, use and removing from inventory of material. It includes the subjects as the following, system management, material management, technical management, catalogue management, fund management, procurement and contract management, supply, maintenance, repair, modernization and recondition, transport activities, services, sanitary evacuation and cure, bulwark, construction-estate, logistic training activities, credibility and working error report system, environment protection, pollution prevention and save waste materials to economy.
İŞTİRAK HALİNDE MÜLKİYET : Elbirliği ortaklığı. Yasadan veya sözleşmeden ötürü birbirlerine bir ortaklık bağı ile bağlı bulunan kimselerin bu ortaklıkları nedeniyle bir şeyin mülkiyetine el birliği ile sahip olmaları ve her birinin hakkının o şeyin tamamını kapsadığı mülkiyet biçimi.
COLLECTIVE OWNERSHIP : work together. Persons who have partnership due to law or contract and own an estate due to partnership and a type of free hold including rights of each of them.
İTİRAZ MUAYENESİ : Kabul muayenesinin reddolması durumunda; yüklenicilerin sonucu kabul etmeyip, itiraz etmeleri halinde verilen ret raporuna göre yapılan muayenedir.
OBJECTION INSPECTION : in case acceptance inspection is rejected, contractors do not accept and object to result and thus it is an inspection carried out in accordance with given rejection report.
- J -
JENERİK TEKNOLOJİLER : Değişik uygulamalarda kullanılabilen teknolojilerdir.
GENERIC TECHNOLOGY : they are technologies, which can be used for different applications.
- K -
KABUL MUAYENESİ : TSK ihtiyacı için tedarik edilecek olan ve ilgili yüklenici tarafından geçici olarak birliklere/komutanlıklara teslim edilen malın veya işin, muayene ve kabul komisyonlarınca ihale dokümanında istenilen özelliklere uygun olup olmadığının tespitini gösteren muayenedir.
ACCEPTANCE INSPECTION : it is an inspection that shows determination of goods or service to be procured for the need of TAF and delivered temporarily by the contractor to units/commands, whether they are in accord with features in tender document required by inspection and acceptance committee.
KABZ : Alma, elde tutma, edinme.
ACCEPTANCE / RECEIPT : take, acceptance, withholding, acquisition.
KADASTRO : Taşınmaz malların sınırlarının arazi ve harita üzerinde belirtilerek hukuki durumlarının ve üzerindeki hakların tespit edilmesi işlemini ifade eder.
CADASTRE : It refers to process to determine legal status and rights on immovable properties by indicating borders of immovable properties on land and map.
KALİBRASYON : 1) Ölçü, ayar. 2) Laboratuvarda kullanılan cihazların doğruluk ve hassasiyetinin kontrolü ve teyididir.
CALIBRATION : 1) measure, gauging. 2) it is control and confirmation of accuracy and sensibility of devices used in laboratories.
KALİTE : Bir ürün veya hizmetin belirlenen veya olabilecek ihtiyaçlarını karşılama kabiliyetine dayanan özelliklerinin toplamıdır.
QUALITY : it is characteristics of a product or service based on capability to meet determined or possible needs.
KALİTE GÜVENCE : Bir ürün veya hizmetin, kalite için belirlenen istekleri karşılamak maksadıyla, yeterli güveni sağlaması için gereken planlı ve sistematik faaliyetlerin bütünüdür.
QUALITY ASSURANCE : planned and systematic activities required to supply enough assurance in order to meet demands determined for quality of a product or service.
KALİTE GÜVENCE TEMSİLCİSİ (KGT) : Sözleşmede belirtilen kalite güvencesi faaliyetlerinin TSK ve/veya dost ve müttefik ülkeler adına yerine getirilmesi için millî kalite makamı tarafından, üretici firmalarda görevlendirilen ve yetki verilen, yapılan üretimleri kalite açısından denetleyen TSK mensubu mühendis (subay / sivil memur / sivil işçi) personeldir.
QUALITY ASSURANCE REPRESENTATIVE : an engineer (officer/civil servant/civil worker), who is TAF member and assigned and authorised by national quality authority at producing company on behalf of TAF and/or friend and allied countries to carry out quality assurance activities determined in contract and who controls manufacturing in terms of quality.
KABUL HEYETİ : Tedarik edilen malzemenin kabule esas testlerde bulunmak üzere tedarik Makam ve İhtiyaç Makamı uzman personelinden oluşan heyettir.
ACCEPTANCE COMMITTEE : It is a committee that is made up of expert personnel of procurement Authority and Requirement Authority in order to participate in acceptance tests of material to be procured.
KALİTE KONTROL : Bir ürün veya hizmette kalite ile ilgili isteklerin gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğini belirlemek için kullanılan kontrol teknikleri ile muayene ve test faaliyetleridir.
QUALITY CONTROL : control technics, inspections and tests used to determine whether quality demands of a product or service are realized or not.
KALİTE PLANI : Belirli bir ürün, proje veya sözleşmeyle ilgili özel kalite uygulamalarını, kaynakları ve faaliyetlerin sırasını veren dokümanlardır.
QUALITY PLAN : they are documents that show private quality applications, resources and activities rows of specific product, project or contract.
KALİTE PROGRAMI : Düşünce aşamasından, doğrulama, geliştirme, üretim ve teslimat aşamasına kadar, ürün veya hizmetin kalitesine etki eden maliyet ve etkinliğin de göz önünde tutulduğu tüm faaliyetleri yapmak için planlanan, geliştirilen ve uygulanan programdır.
QUALITY PROGRAMME : from consideration stage to affirmation, development, manufacturing and delivery stages, it is a programme planned, developed and applied in order to perform all activities considering cost and effectiveness affect product or service quality.

KALİTE UYGUNLUK BELGESİ (TSEK) : Türk Standardı bulunmayan konularda, İmalata Yeterlilik Belgesi almaya hak kazanmış firmaların söz konusu ürünlerinin ilgili uluslararası veya diğer ülkelerin standartlarına veya Türk Standartları Enstitüsü tarafından kabul edilen teknik özelliklere uygunluğunu belirten ve akdedilen sözleşme ile TSEK Markası kullanma hakkı verilen, firma adına düzenlenen ve üzerinde TSEK markası kullanılacak malların ticari markası, cinsi, sınıfı, tipi ve türünü belirten, geçerlilik süresi bir yıl olan belgedir.
QUALITY CONFORMITY CERTIFICATE : it is a document valid for a year and stating that the products of firms entitled to get Certificate Manufacturing Competence on subjects missing Turkish Standard are in conformity with international or standards of other countries or technical features accepted by Turkish Standards Institution and it is a document prepared for firm that has right to use TSEK Mark with contract signed and stating trade mark, type, class, form and kind of goods to be used TSEK mark on.
KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ : Kalite politikası ve kalite hedeflerini oluşturmak ve bu hedeflere ulaşmak için kurulan sistemdir.
QUALITY MANAGEMENT SYSTEM : it is a system set to compose quality politics and quality objective and to reach the aims.
KALİTE YÖNETİMİ : Kaliteyle ilgili olarak, bir kuruluşu yöneten ve kontrol eden koordineli faaliyetlerdir.
QUALITY MANAGEMENT : It is coordinated activities that direct and control institution in terms of quality.
KAMU GELİRLERİ : Vergiler, harçlar, resimler, şerefiyeler, para ve vergi cezaları, mülk ve vergi cezaları, mülk ve teşebbüs gelirleri, kamu borçlanmaları ve diğer gelirlerin tümü.
PUBLIC REVENUES : taxes, duties, levies, special assement, Money and tax penalty, property and tax penalties, estate, enterprise incomes, public borrowings and all other incomes.
KAMU GİDERLERİ : Kamu hizmetlerinin yapılması sırasında kamu kurumlarının yaptığı harcamalardır.
PUBLIC EXPENDITURES : expenses of public institution while public services is performed.
KAMU ZARARI : Kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.
PUBLIC LOSS : as a result of decision, procedure or act contrary to legislation arising from intention, fault or negligence of public officials, cause to blocking increase or to decrease.
KAMULAŞTIRMA : Devlet veya diğer kamu tüzel kişilerinin, kamu yararının gerektirdiği hallerde, karşılıklarını peşin ödemek şartıyla, özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların tamamına veya bir kısmına el koyması işlemini ifade eder.
COMPULSORY PURCHASE : In cases when public benefit is required, on condition that cash cover is paid, it refers to process that state or other legal persons confiscate the whole or part of immovable goods in private ownership.
KAMU İDARESİ : Tahsis açısından, Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik ekindeki idareler ile kendilerine tahsis yapılması açısından köy tüzel kişiliklerini; devir açısından, aynı yönetmelik ekindeki idarelerden, düzenleyici ve denetleyici kurumlar hariç, diğer idareleri ifade eder.
PUBLIC ADMINISTRATION : It refers to administrations in terms of allocation attached to Regulations of Immovables’ Register of Public Administration and village legal persons in terms of allocation to themselves; in terms of transfer it refers to other administrations, except for regulatory and supervisory institutions, attached to same regulation.
KARİNE : Bilinen bir olgudan/olgulardan bilinmeyen bir olgunun (sonucun) çıkartılmasıdır.
PRESUMPTION : it is deriving unknown fact (result) from known fact/s.
KAVRAMSAL TASARIM : Harekât ihtiyacının çözümlenmesi, sistemden istenen yeteneklerin ve kısıtların belirlenmesi, ihtiyacı karşılayacak alternatif çözümlerin geliştirilmesi, çözüm alternatiflerinin değerlendirilmesi yoluyla sistem mimarisinin belirlenmesi faaliyetleridir.
CONCEPTUAL DESIGN : they are activities as resolving operational requirement, determining capacity and constraint required from system, developing alternative solution to meet needs, determining system architecture through evaluation of alternatives.
KAYYUM : Yasada belli durumlarda, gerçek hak sahibinin ehliyetsizliği, haklarını kullanamaması vb sebeplerin varlığı halinde, onun yerine (kanuni temsilci olarak) bir malı yönetmek veya bir işi görmek üzere atanan kimse. (mal/temsil kayyumu)

TRUSTEE : in case there is inability of real right holder, he can not exercise a right and because of similar reasons, assigned person to conduct goods (as a legal representative) or to do work.(goods/acting trustee).
KESİN PROJE : Belli bir yapının onaylanmış ön projesine göre; mümkün olan arazi ve zemin araştırmaları yapılmış olan, yapı elemanlarının ölçülendirilip boyutlandırıldığı, inşaat sistem ve gereçleri ile teknik özelliklerinin belirtildiği projedir.
FINAL PROJECT : according to certified preliminary project of a certain construction, it is a project that states building system, equipment and technical features of which possible land and ground research are made, constructional components are designed and sized.
KESİN TEMİNAT MEKTUBU : Yüklenicinin yükümlülüğünü yerine getireceğine dair bankalar veya özel finans kurumları tarafından verilen ve şeklini Kamu İhale Kurumunun belirlediği teminat mektubuna denir. Yüklenicinin yurt dışında yerleşik olması halinde, kesin teminat mektubu yurt dışı bankalardan sağlayacağı kontrgarantiye dayanılarak Türkiye’de yerleşik yetkili bankalar veya özel finans kurumları tarafından düzenlenir.
PERFORMANCE BOND / FINAL LETTER OF GUARANTEE : it is a letter of guarantee given by banks or private finance houses committing that contractor shall fulfil liabilities and of which type is determined by Public Procurement Agency. In case the contractor is settled abroad, performance bond is prepared by the authorised banks or private finance houses settled in Türkiye supplying counterguarantee from foreign banks.
KESİNLEŞMİŞ TALEP : Kapsamı önceden kalem bazında detaylandırılmış talep.
DEFINED ORDER : It is requirement/order of which scope is detailed as item previously.
KISA SÖZLEŞME : Mal veya hizmet alımında ihaleyi yapan idare ile yüklenici arasında imzalanan ve alım konusu mal veya hizmetin miktarı ile teslim ve ifa şartlarını gösteren ve mal veya hizmetin bedeli ile ödeme şartlarını içeren yazılı sözleşme.
SHORT CONTRACT : it is written contract signed between contracting entity made contract to purchase goods or service and contractor and that determines amount, delivery and fulfilment conditions of goods or service to be procured and includes price and terms of payment of goods or service.

KISMÎ TANIMLAYICI MALZEME TANIMLAMASI : Bir malzemeyi tanımlamak üzere, Malzeme Tanımlama Kılavuzlarından tespit edilen zorunlu sorulardan sadece uygun bulunanların cevaplandırıldığı tanımlama tipidir.