Yük bir ihtimalle bugünkü Kırklar Mey-dam'nın işgal ettiği alanı da kapsayan eskisinden daha geniş bir yapı topluluğunun İnşa

HACR²⁰⁶

HACRÎ

Ebû Muhammed Abdullah b. Muhammed b. Alîel-Hacrî (ö. 591/1195) Hadîs ve kıraat âlimi.

Zilhicce 505te²⁰⁷ Endülüs'­te Meriye'de (Almeria) doğdu. İbn Ubey-dullah diye de bilinmektedir. Arap kabile­lerinden Hacr b. Zîruayn'a nisbetle Hacrî ve Ruaynî, doğduğu ve ikamet ettiği yer­lere nisbetle de Meriyyî, Sebtî nisbeleriy-le anılır. Kurtuba (Cordoba) ve İşbîliye (Se-villa) başta olmak üzere muhtelif şehirler­de birçok hocadan ders aldı. Şatıîh-i Müs­lim'i Ebû Abdullah İbn Zügaybe'den, Ne-sâî'nin es-Stinen'ini fakih ve hadis hafızı Ebû Ca'fer Ahmed b. Abdurrahman el-Bit-rûcî'den okudu. İşbîliye hatibi diye anılan kıraat âlimi ve muhaddis Ebü'l-Hasan Şü-reyh b. Muhammed er-Ruaynfden ve Ah­med b. Abdullah b. Salih'ten hadis ve kı-râat-i seb'a tahsil etti. Ayrıca Ebü'l-Ha­san İbn Mugis, Ebû Bekir İbnü'l-Arabi'­den ve daha pek çok hocadan faydalan­dı. 534 (1139-40) yılında kalabalık bir mec­liste Şatıîtı-i Buhârîyi Şüreyh b. Muhammed'e okudu.

Hacrfden hadis ve kıraat okuyanlar ara­sında Ebü'l-Hattâb İbn Dihye el-Kelbî, Mu­hammed b. Hasan İbnü'1-Gâzî, Muham­med b. Muhammed el-Yahsubî, Muham­med b. Ubeydullah el-Mürsî, İbnü's-Saf-fârel-Kurtubî ve Abdurrahman b. Kasım es-Serrâc gibi isimler bulunmaktadır.

Zehebfnin "hadis hafızı, hüccet, allâ-me. şeyhü'l-Mağrib, şeyhü'l-İslâm" diye tavsif ettiği Hacrî hadis öğrenim ve öğ­retiminde titiz davranan ve rivayetlerine güvenilen bir âlimdi. Meriye'de hatiplik yaptı, ancak kendisine teklif edilen kadı­lık görevini kabul etmedi. Meriye düşman istilâsına uğrayınca Mürsiye'ye (Murcia) gitti. Buradan da önce Fas'a, ardından Sebte'ye (Ceuta) geçerek ömrünün büyük bir kısmını bu şehirde hadis ve kıraat okutmakla geçirdi. Hükümdarın kendisini Merakeş'e davet etmesi üzerine bir müd­det orada kaldıysa da tekrar Sebte'ye döndü.

Kıraat ve fıkıhla da meşgul olmakla be­raber âlî isnadlara sahip bulunması sebebiyle özellikle hadis alanında temayüz eden, zühd ve takvası ile halk nazarında büyük itibar kazanan Hacrî. 591 yılı Mu­harrem ayı sonlarında veya Safer ayı ba­şında (Ocak 1195) Sebte'de vefat etti.

Kaynaklarda çeşitli kerametleri zikre­dilen Hacrfnin öldüğü sırada büyük bir ku­raklığın hüküm sürdüğü, cenazesi kabre konunca halkın yağmur yağdırması için onunla tevessül ederek Allah'a dua etti­ği, o gece başlayan yağmurun bir hafta sürdüğü belirtilmektedir.