Yurt kaygisi

İSMAİL CENGİZ

 

  

 

 

 

 

 

 

İÇİNDEKİLER

 

   Önsöz: Yurt Kaygısı.................................................................................................................2

   Giriş: Insanlar Kaybolmaya Başladılar....................................................................................3

 

   BÖLÜM I

 

   MUHAMMED SALİH VE ÖZBEKİSTAN GERÇEĞİ.............................................5 - 33

 

   Muhammed Salih'in Hayatı......................................................................................................5

   Askerlik hayatı.........................................................................................................................5

   Sovyetler'e Karşı Ilk Milli Tepki.............................................................................................5

   İlk Şiir Kitabı...........................................................................................................................6

   Gorbaçov'a mektup..................................................................................................................6

   Politikaya İlk Adım..................................................................................................................7

   Yazarlar Birliği Genel Sekreterliği..........................................................................................7

   Özbek Türkçe'si Resmi Dil Olmalı..........................................................................................8

   KP. Üyeliğine Red...................................................................................................................8

   Birlik Halk Hareketi'nin Kurulması.........................................................................................9

   Birlik'e Destek Mitingi...........................................................................................................10

   Birlik Hareketi'nin Sonu.........................................................................................................10

   Salih Milletvekili Seçiliyor....................................................................................................10

   Erk Partisi'nin Kuruluşu.........................................................................................................11

   Özbekistan Bağımsızlık Deklarasyonu..................................................................................11

   Özbekistan'ın Egemenliği İlan Ediliyor.................................................................................11

   Devlet Başkanlığı Seçimi.......................................................................................................12

   Ve Devlet Terörü Başlıyor.....................................................................................................12

   Öğrencilerin Öldürülmesi......................................................................................................12

   Tutuklamalar Başlıyor............................................................................................................13

   Hükümet Yeniden Örgütleniyor.............................................................................................13

   ABD ve AGİK'in Girişimleri.................................................................................................13

   Muhalefette Tedirginlik Artıyor.............................................................................................14

   Muhalefetin Ortak Toplantısı.................................................................................................16

   Kerimov'un M. Salih ile Görüşmesi.......................................................................................16

   Muhalefet Referandum İstiyor...............................................................................................16

   Politik Terör...........................................................................................................................17

   Terörü Protesto Toplantısı.....................................................................................................17

   Salih'in İstifası ve Tutuklanması............................................................................................17

   1993: Baskılar Doruğa Ulaşıyor............................................................................................18

   Salih ve Arkadaşları Tutuklanıyor.........................................................................................18

   Ve Salih Ülkesini Terk Ediyor...............................................................................................19

   Kerimov'un Komplosu...........................................................................................................19

   ABD Kerimov'u Protesto Ediyor...........................................................................................20

   Clinton'un Resmi Notası........................................................................................................20

   İnsan Hakları Grubunun Protestosu.......................................................................................20

   Özbekistan'da Hayvani Bir Baskı Var...................................................................................20

   Özbek Büyükelçisi ABD'ye İltica Ediyor..............................................................................21

   Erk Gazetesi Yeniden Yayınlanıyor......................................................................................21

   Kerimov, Türk Elçisinden Salih'i Talep Ediyor.....................................................................21

   ABD'li Prof. Taşkent Havaalanından Kovuluyor..................................................................22

   ABD, Özbekistan'ı Protesto Ediyor.......................................................................................22

   Terör Yeniden Hortluyor.......................................................................................................22

   Salih'in Evleri Müsadere Ediliyor..........................................................................................22

   30 Bin Muhalif İşten Atıldı....................................................................................................22

   Salih'in Dostları da İşten Atıldı..............................................................................................23

   Rejim Artık Kudurmuştu.......................................................................................................23

   T. Ü. Gazetecilik Fakültesi Kapatılıyor.................................................................................24

   Türkçü Yazar Mehmedali Mahmud Tutuklanıyor.................................................................24

   Kerimov, Türkiye'deki Elçisini Geri Çekiyor........................................................................24

   Diplomatik Nezaket Kuralları Bile Çiğneniyor.....................................................................25

   İstenmeyen Adam İlan Edilen İlk Türk Vatandaşları............................................................25

   Özbekistan Müftüsü Ülkeden Kaçıyor...................................................................................26

   Şahısların Evlerine El Konuluyor..........................................................................................27

   Yurt Dışına Kaçan Muhalifler Talep Ediliyor.......................................................................27

   Rejim Kudurmaya Devam Ediyor..........................................................................................27

   Eğitim Bakan Yrd. Görevinden Alınıyor...............................................................................28

   İslam Dinine Hücumlar Yoğunlaştı.......................................................................................28

   Gençler Örgütleniyor.............................................................................................................28

   Gençler "Özlük" Gazetesini Yayınladılar..............................................................................29

   Alma-Ata'da İnsan Haklarına Leke........................................................................................29

   İki Erk Üyesi Alma-Ata'dan Kaçırılıyor................................................................................29

   Muhammed Salih Nazarbay'a Mektup Yazıyor.....................................................................29

   Hükümet Çatırdıyor...............................................................................................................30

   Kerimov'un Ani Türkiye Ziyareti..........................................................................................31

   Suikast Timi İstanbul'a Gönderiliyor.....................................................................................31

   Uluslararası Af Örgütü'nden Özbekistan'a Sert Uyarı...........................................................31

   Başbakan Yrd. Karabayev Görevden Alınıyor......................................................................32

   Kazakistan'dan Özbek Muhalefetine Destek..........................................................................32

   Öğrencilerin Çoğu Türkiye'ye Gönderilmiyor.......................................................................32

   Kerimov'un Vefasızlığı..........................................................................................................32

   Ve Muhammed Salih Türkiye'yi Terk Ediyor........................................................................33

 

   BÖLÜM II

 

   AYDINLARIN GÖRÜŞLERINDEN DERLEMELER.............................................34 - 42

 

   Prof. A. Andıcan: "Diktatör Kerimov, Demokrasi Düşmanıdır"...........................................34

   Dr. B. Hayit: "Kerimov İçin Demokrasi Yok Farzedilmeklte"..............................................34

   Turcanzade: "Kerimov, Hile ve Desiselere Başvuran Azılı Komünisttir".............................35

   ARD TV: "Özbekistan Hapishaneye Dönüşmüştür".............................................................36

   Nilüfer Yalçın: "Kerimov, Totaliter Yönetimi Ayakta Tutuyor"...........................................36

   Prof. Aydın Yalçın: "Kerimov'un Ne Yaptığı Belli Değil"...................................................36

   H. Uluengin: "Özbekistan'dan Azerbaycan'a Bakarken".......................................................37

   M. N. Özfatura: "Kerimov Gidicidir"....................................................................................38

   Gazeteci Aslan Tekin: "Kerimov'un Muhalefet Fobisi"........................................................38

   Orhan Tokatlı: Türk-Özbek İlişkilerinde Serinlik.................................................................39

   Dr. C. Cavanaugh: "Özbekistan'da Gerçek Muhalefet Yok".................................................39

   Newsweek: "Kerimov Muhaliflerin Başını Ağrıtıyor"..........................................................39

   Abidin Bozdağ: "Batı Muhalif Güçlere Destek Olmalı"........................................................40

   Prof. Baskın Oran: "İktidarlara Fazla Angaje Olmamak Gerekir"........................................40

   Sedat Sertoğlu: "Onurlu Mücadele".......................................................................................41

   Günaydın Gazetesi: "Çetin'in Dış Politikada Son Zaferi".....................................................41

 

 

   BÖLÜM III

 

   MUHAMMED SALİH'İN ŞİİR DÜNYASI.. ............................................................43 - 50

 

   Ben Hiç Kimseye Boyun Eğmem..........................................................................................46

   Öldürülemez...........................................................................................................................47

   Farklı Olarak..........................................................................................................................47

   Usüllerden Biri.......................................................................................................................47

   İt-Köpek.................................................................................................................................48

   Sözleri Yaratıp.......................................................................................................................48

   Türkistan................................................................................................................................49

   Böyle bir Vatanım Var İken...................................................................................................49

   Ekim İhtilali Sloganları..........................................................................................................49

   Garip Ağaç.............................................................................................................................50

   Türkçe'de................................................................................................................................50

 

   BÖLÜM IV

 

   MUHAMMED SALİH'DEN SEÇMELER................................................................51 - 54

 

   "Halk Hem Azad Olmalı Hem Karnı Tok Olmalı"................................................................51

   "Topraklar Köylülere Dağıtılmalı"........................................................................................51

   "Halka İmkan Verilmeli".......................................................................................................51

   "Özgürlük ve Reform Bütündür"...........................................................................................51

   "Tek Adam Zihniyetine Karşıyız..." .....................................................................................51

   "Değerleri Koruyarak Dışa Açılacağız..."..............................................................................52

   "Özbekistan’ın Kendi Modeli Olmalı"...................................................................................52

   "Sadece Türkiye Modeli Yetmez".........................................................................................52

   "Milli Şuura Ihtiyacımız Var"................................................................................................52

   "İbadet Hürriyeti Devletin Teminatıdır"................................................................................52

   "Dini Politikaya Karıştırmamak Lazım "...............................................................................53

   "Dilde, İşde, Fikirde Birlik"...................................................................................................53

   "Türkistan Birliği"..................................................................................................................53

   "Özbekistan, Türkistan’ın Parçasıdır..." ................................................................................53

   "Heykelleri Ancak İnkılap Boranı Uçurabilir"......................................................................53

   "Ruh Yoksa İnsan da Taştan Farksız Olur"...........................................................................53

   "Seyahate Hazırlanan İnsan"..................................................................................................54

 

   Son Söz..................................................................................................................................55

   İçindekiler..............................................................................................................................56

 

^[1] İ. Cengiz, Yeni Hafta Gazetesi, Ağustos 1994

^[2] Yeni Hafta Gazetesi  14.08.1994

^[3] Yeni Hafta Gazetesi  İ. Cengiz, 17-24 Temmuz 1994

^[4] Yeni Hafta Gazetesi  14.08.1994

^[5] Erk sözcüsü Namaz Narmuddin  14.08.1994

^[6] Birlik Kurucusu:Dedehan Hasan 14.08.1994

^[7] Cassandra Cavanaugh RFE/RL No: 31 Temmuz 1992

^[8] Nezavisimiya Gazetesi Ropörtaj 28.05.1994

^[9] Mirsaidav iki yıldır evinde gözaltında, Yurt dışına çıkışı yasak. Kendisi Demokratik Forum’un üyesi

^[10] Komsomoiskaya Pravda, 30 Ocak 1992

^[11] Cassandra Cavanaugh. RFE/RL Dergisi No:31

^[12] Los Angeles Times, 17 Şubat 1992

^[13] C. Cavanaugh, RFE/RL  No:31

^[14] Radio Russia ve Reuters, 9 Mart 1992

^[15] RFE/RL, Temmuz 1992  No: 31

^[16] N. Yalçın, Y. Forum Dergisi, Temmuz 1992  No:278

^[17] Türkistan Dergisi

^[18] A. Yalçın, Y. Forum Dergisi, Temmuz 1992  No:278

^[19] Erk Gazetesi 14 Haziran 1992

^[20] RFE/RL, Özbekçe Servisi, 02.07.1992

^[21] Erk Partisi Basın Bildirisi

^[22] Rus TV Haberleri, 13 Temmuz 1992

^[23] RFE/RL Rusça Serubi, 10 Temmuz 1992

^[24] Time, 15.11.1993

^[25] Washington Post, 16 Eylül 1993

^[26] Fred Hiatt, Washington Post, 16.09.1993

^[27] 6 Mart 1994 tarihli Erk Partisi açıklaması

^[28] Erk Gazetesi No:2 (97) 1 Şubat 1994

^[29] Erk Gazetesi No:3 (98) 16 Mart 1994

^[30] Erk Partisi bildirisi, 6 Mart 1994

^[31] Erk Gazetesi, Mart 1994, No:5 (100)

^[32] Yeni Günaydın Gazetesi, 24 Temmuz 1994

^[33] Yeni Günaydın Gazetesi, 15 Eylül 1994

^[34] A. Andıcan, Türk Yurdu Dergisi, Aralık 1992, 64. Sayı sh. 15

^[35] Baymirza Hayit, Türkistan Dergisi, 1991 No: 13 Sh. 29

^[36] Selam Gazetesi, Haziran 1994

^[37] Nilüfer Yalçın, ‘Atayurt Özbekistan’ Yeni Forum Dergisi, Temmuz 1992 sayı: 278 sh. 5

^[38] Yeni Forum Dergisi, ‘Anayurtta Arayışlar’ Temmuz 1992 sayı: 278 sh. 23-24

^[39] Hürriyet Gazetesi, 07.04.1993

^[40] M. Necati Özfatura, Yeni Dünya Dergisi, Eylül 1994, Sayı: 112 sh. 34

^[41] A. Tekin, Ortadoğu Gazetesi, 23.06.1994

^[42] Milliyet Gazetesi, 8 Haziran 1994

^[43] RFE/RL Araţtýrma Dergisi, 1. Cilt No: 31

^[44] By Caroll Bogert and Steven Levine ‘Where Old Soviet Habits Die Slowly’, ‘Özbekistan’s Presient Makes his          Opponets Squirm’, Newsweek Dergisi, February 8, 1993

^[45] Değerli araştırmacı Bozdağ’ın bahsettiği gibi ERK, küçük tanınmamış bir parti olsaydı, Kerimov tarafından yasaklanmazdı ve seçimlerde %30’un üstünde oy da alamazdı. (yazarın notu)

^[46] A. Bozdağ Aus Politik und Zeitgeschichte,17 Eylül 1993(Geniş bilgi için Bkz. Avrasya Dosyası Dergisi No:1)

^[47] Nokta Dergisi, 17 Mayıs 1992

^[48] S. Sertoğlu, Sabah Gazetesi, 20 Temmuz 1994

^[49] Yeni Günaydın Gazetesi, 27 Temmuz 1994