Malakaviy bitiruv ishi amaliy tilshunoslik, o‘zbek tili va adabiyoti o‘qitish metodikasi kafedrasining 2016 yil ____ maydagi majlisida muhokama qilingan va YaDAK himoyasiga tavsiya etilgan (Bayonnoma № ___)
Malakaviy bitiruv ishi YaDAKning 2016 yil ____ iyundagi yig‘ilishida himoya qilingan va ____ foiz bilan baholangan (Bayonnoma ____)
KIRISH 4
I BOB. YUSUF ALAYHISSALOM HAQIDAGI QISSANING DINIY MANBALARI 11
1.1. Durbek va uning “Yusuf va Zulayho” dostoni xususida 11
2.1. Jomiy va Durbekning “Yusuf va Zulayho” dostonlarida Yusuf komil inson sifatida 40
2.2. “Yusuf va Zulayho” dostonlarida Zulayho timsolining qiyosiy tahlili. 47
XULOSA 54
Abduraxmon Jomiyning “Yusuf va Zulayho” dostonida ishqi ilohiy masalalari etakchilik qilsa, Durbek qalamiga mansub “Yusuf va Zulayho”
dostonida esa xaloskorlik, sabr-u matonat masalalari e’tiborga olinganligi ko‘rinadi. Xullas har bir davr hamda ijodkorning o‘z “Yusuf va Zulayho”si bor. “Yusufnoma”lar badiiy adabiyot uchun o‘lmas mavzular xazinasidir. U haqda qancha mulohaza yuritilsa, mavzuning shuncha qirralari namoyon bo‘laveradi. Mavzu talqinida epik va lirik tasvirlar o‘ziga xos jozibador olam yaratganligi ko‘rinadi. Epik tasvirda ko‘lamdor voqelik aks etgan bo‘lsa, lirik talqinda voqealar ramziyligiga e’tibor berilgan. Yana bir xulosa shundaki, lirik talqinlarda Yusuf obrazi bilan yonma-yon ravishda Zulayho nomi deyarli uchramaydi. Demak, she’riyatda “Yusufnoma” mavzusi o‘zgacha ruhda talqin etilgan. Xulosa qilinganda hamma davr va adabiyotlarda
bu mavzu madadkor ruh, maftunkor badiiyat olami sifatida o‘quvchilar qalbini o‘ziga rom etgan dilbar mavzudir. 54
O‘zbek xalqi qadimiy tarixga, boy o‘tmish merosga ega. Ko‘p asrlik xalqning tarixi yozma yodgorliklar va og‘zaki ijod namunalari orqali avloddan-avlodga o‘tib kelmoqda. Yurtimizda istiqlolning dastlabki yillaridanoq milliy- ma'naviy merosga bo‘lgan e'tibor kuchaydi. Barcha sohalarda bo‘lgani kabi adabiyotshunoslik ilmida qatag‘onga uchragan an'analarimiz, diniy va tasavvufiy adabiyot hamda uning badiiy adabiyotga ta'siri masalalari xususida ochiq-oydin mushohada yuritish imkoniyati tug‘ildi. Adabiyot tariximizda mustaqil va sobit o‘rniga ega bo‘lgan bir qator durdonalarimizni talaba yoshlarimizga yetkazish imkoni ham ana shu milliy mustaqilligimiz sharofatidir. 55
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI 58