I l l B O B
Y A N G I T O V A R N I Y A R A T IS H , B A H O L A S H
V A J O Y L A S H T IR IS H J A R A Y O N I
3.1 Innovatsiya tavakkalchiligini baholash
Barcha yangi tovarlarning faqat 10 foizigina, haqiqatan ham, y an
gi, original hisoblanadi va jahon m iqyosida yangi tovarlar deb ata-
ladi. Bunday yangi tovarlarni tayyorlash, ularni ishlab chiqarishni
tashkil etish va bozorga olib chiqish katta xarajatlar
sarflashni talab
qiladi ham da tavakkalchilik darajasi yuqori b o ‘ladi. Bu esa kom -
paniyalarning yangi tovarlar ishlab chiqishni aksar hollarda m avjud
tovarlarni takom illashtirish va m odifikatsiyalash bilan bog‘lashlari-
ga asosiy sabab b o ‘ladi.
Yangi tovarlarni ishlab chiqish va bozorga kiritish innovatsion si-
yosat asosida, xususan, tovar innovatsiyasi jarayonining tam oyillari
va usullari asosida am alga oshiriladi.
Innovatsiya jarayoni o ‘z ichiga quyidagi
oltita bosqichni kirita-
di: 1) yangi tovarlar haqidagi g ‘oyalarni izlab topish; 2) g ‘oyalarni
tanlash; 3) yangi tovar g ‘oyasini tijoratlashtirishni iqtisodiy tahlil qi
lish; 4) tovarni ishlab chiqish; 5) tovarni bozor sharoitlarida test va
sinovdan o ‘tkazish; 6) tovarni yangi bozorga kiritish.
Tovar innovatsiyasi jarayoni yangi tovarlar haqidagi g ‘oyalam i
izlab topishdan boshlanadi. K orxonaning ichki va tashqi g ‘oya man-
balari tovarlar haqidagi g ‘oyalar uchun baza vazifasini bajaradi.
Tashqi g 'o ya la r
qatoriga quyidagilarni kiritish mumkin:
savdo
korxonalari; xaridor va iste’m olchilar; raqobatchilar; k o ‘rgazm a va
yarm arkalar; turli nashrlar; ilmiy tadqiqot institutlari; ta ’m inotchi-
36
lui; ishlab chiqarishning boshqa tarm oqlarida
ishlab chiqarilgan
tovarlar; reklam a agentliklari; x o ‘ja lik birlashm alari, vazirliklar va
boshqa davlat organlari.
Ichki g 'o ya la r
qatoriga esa quyidagilar m ansub:
m arketing tad-
qiqotlari b o'lim lari; texnik va istiqbolli rivojlanish b o iim la ri; patent
b o iim la ri; ishlab chiqarish b o ‘limi; m arketing b o ‘lim ining barcha
boMinmalari; xalqaro iqtisodiy ham korlik b o 'lim i; tovarni tayyor-
lash b o iim i; g ‘oyalarni izlab topish va rivojlantirish b o ‘yicha doi-
miy yoki m uvaqqat xodim lar guruhlari.
Yangi tovarni rejalashtirish vazifasi
tovar siyosatining muqobil
variantlarini qidirib topish va ishlab chiqish, ularning im koniyatlari
va xatarlarini asoslab berishdan iboratdir.
R ejalashtirilayotgan cho-
ra-tadbirlam ing natijalarini oshirish m aqsadida tovar innovatsiyasi-
ning g ‘oyalam i izlab topish yoki g ‘oyalar olish bosqichi, g ‘oyalarni
baholash bosqichi va g ‘oyalam i am alga oshirish bosqichi kabi aso
siy m uam m olarga alohida e ’tibor qaratish zarur.
Yangi tovarni rejalashtirish uchun turli usullar q o ‘llaniladi
(3.1-jadval). Y angi tovar haqidagi g ‘oyalam i izlab topish va ularni
rivojlantirish uchun bozorni tadqiq etish,
ijodiy izlanish texnikasi-
dan foydalaniladi.
3.1-jadval
Dostları ilə paylaş: