‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I o L iy va o r t a m a X s u s t a ’l im V a z ir L ig I sh. J. Ergashxo‘jayeva innovatsion marketing
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Tovar raqobatbardoshligi.
Tovarni xarid qilish jarayonida tan- lovni am alga oshirar ekan, xaridor bu tovarni m azkur bozordagi unga o ‘xshash b o ig a n boshqa tovarlardan ajratib turuvchi xislatla- 1 Abduxalilova L. T. In tern et m arketing. — T.: T D IU , 2011. — 265-b. 90 uni belgilab beradi. A ynan shu tovarni sotib olar ekan, xaridor slm luriqa uning jozibadorligini, o ‘zining m uayyan ehtiyojini qondirish darajasini ham da bu tovarni sotib olish va undan foydalanish bilan b o g iiq b o ‘lgan xarajatlarga tayyorlik darajasini baholaydi. X aridorning m uayyan ehtiyojlarini qondirishda raqobatchi tovar- larga nisbatan uning ustunligini ta ’m inlovchi sifat va qiym at tavsif nomalari y ig ‘indisi tovarning raqobatbardoshlik darajasini belgilab beradi. Elektron tijoratning rivojlanishi, bozorlarning globallashuv ten densiyalari kuchayishi raqobatni kuchaytiruvchi m anbalardan biri b o iib xizm at qiladi. U ning o ‘sishi korxonalar oldiga o ‘z tovarlari raqobatbardoshligini oshirish, ularning raqobatli ustunligini yaratish vazifasini q o ‘yadi. U stunlik taqqoslagandan seziladi, shuning uchun nisbiy tavsifno- ma hisoblanadi va turli om illar bilan izohlanadi. U stunlik om illari- ni ikkita keng toifaga taqsim lash m um kin: tashqi va ichki raqobatli ustunlik. U lar tovar va firm aning o ‘z raqobatchi lari bilan kurashish qobiliyatini tavsiflaydi. Tashqi raqobatli ustunlik tovarning «bozor kuchi»ni aks ettira- di. B u kuch uni raqobatchilarga nisbatan qim m atroq narxda sotish va unga o ‘xshash boshqa tovarlardan norozi xaridorlar ehtiyojlarini qondirish im koniyatini asoslab beradi. Ichki raqobatli ustunlik esa tovar tannarxi raqobatchilarga nisbatan pastroq b o ‘lib, m ahsuldorlik yuqoriligi va ishlab chiqarish xarajatlaridagi ustunlikka asoslanadi. Shunday qilib, tovar raqobatbardoshligi uning iste’m olchilar uchun jozibadorlik darajasi sifatida k o ‘rib chiqilishi m um kin bo ‘lib, bu ularning bir qator talablari m ajm uyini qondirish im koniyatini belgilab beradi. X aridor tovardan foydalanish natijasida undan oli- nuvchi foydali sam arani va uni sotib olish va ekspluatatsiya qilish bilan b o g ‘liq xarajatlarni baholar ekan, tovarni tanlab olishni asos lab beradi. Shu sababdan tov ar raqobatbardoshligi iste’m olchi to m onidan tovar narxi, sifati va unga k o ‘rsatiladigan servis darajasini 91 taqqoslash y o ‘li bilan aniqlanadi. Tovarning marketing m uhiti kabi k o ‘rsatkich ham taqqoslanishi lozim. Tovarning raqobatbardoshlik va jozibadorlik omillarini aks etti- ruvchi tasnifiy sxemani narx-sifat-serv is-m ark etin g muhiti zanjiri sifatida ifodalash m um kin (6.1-jadval). 6.1-jadval Yüklə 3,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|