Xavfli va zararli ishlab chiqarish omillarining tasnifi GOST 12.0.003-74 ga asosan xavfli va zararli omillar o’z ta’siriga qarab quyidagilarga bo’linadi: fizikaviy, kimyoviy, biologik va psixo-fiziologik. Fizikaviy om illa rg a mashina va mexanizmlaming harakatlanayotgan, aylanayotgan yoki siljiyotgan qismlarini, mexanizm bilan k o ’tarilayotgan yukni, qattiq shovqin va titrashlami, havoning harorati va namligining yuqori yoki pastligini, ish joyining ortiqcha yoki kam yoritilganligini v a boshqalami kiritish
mumkin. Kimyoviy om illa rg a pestasidlar, neft mahsulotlari, mineral o’g’itlar, asetilen ishlab chiqarishda foydalaniladigan boshqa gazlarning ta’siri kiradi. Biologik omillarga mikroorganizmlar - hayvonlar, yuqumli kasallik viruslari, bakteriyalar va ularning ajratgan mahsulotlari, shuningdek zaharli o ’simliklar kiradi. Psixo-fiziologik omilga - jismoniy zo’riqishlami (jismoniy kuch sarflab bajariladigan ishlar) va asabiy-psixik zo’riqishlami - mehnatning bir xilligidan zerikarliligi, aqliy zo ’riqish va boshqalarni kiritish mumkin.
GOST 12.1.007.76 ga asosan zararli moddalarning organizmga ta ’sir qilish darajasiga qarab 4 ta xavfli sinfga b o ’linadi:
1) o ’ta xavfli moddalar;
2) yuqori xavfli modsalar;
3) o ’rtacha xavfli moddalar
4) kam xavfli moddalar.
Es1atma: Moddaning xalok qiladigan o ’rtacha miqdori - bu oshhozonga bir marta kiritilganda tajriba hayvonlarining (kalamush, sichqonlariing) 50%ini o ’ldiradigan konsentrasiyasi, 2-4 soat ingalyatsiya ta ’sir qilganda tajriba o ’tkazilayotgan hayvonlarning 50% i o'lgan.
Foydalangan adabiyotlar 1. G`.E.G`oipov Mehnat muhofazasi. T., "Mehnat" 2000y
2. O.Qudratov, T.G'aniev Hayotiy faoliyat xavfsizligi T., "Mehnat" 2004
3. Yu.Dodoboev, M.Hamidov. qishloq xo`jaligi ishlab chiqarishda
mehnat muhofazasi.T., "Mehnat" 2000y
4. G.I Belyakov Oxrana truda .M., "Agropromizdat" 1990 .
