Zaman budaq cüMLƏSİNİn funksional-qrammatik xüsusiYYƏTLƏRİ

c) The train (had) left before I reached the station.

Поезд (уже) ушел прежде, чем я подошел к станции.

Mən stansiyaya çatmışdım ki, qatar (artıq) getdi.

İngilis dilindəki before bağlayıcısı rus dilinə прежде, Azərbaycan dilinə ki bağlayıcısı və artıq zaman bildirən leksik vasitələrlə tərcümə edilmişdir.

Eyni mənalı zaman budaq cümlə variantlarının hər üç dildə ümumiləşdirən cəhət bağlayıcıların müxtəlif olması və cümlədə söz sırasının dəyişməsidir. Aşağıdakı variantlar da bu baxımdan maraq doğurur:

a) When we got to the hall, the concert had already started.

Когда мы добрались до зала, концерт уже начался.

Konsert başlamışdı ki, biz (o zaman) zala toplaşdıq.

b) We got to the hall after the concert had started.

Мы добрались до зала после того, как концерт начался.

Konsert başlamışdı ki, biz (ondan sonra) zala yetişdik.

c) We didn't get the hall until the concert had started.

Мы сумели добраться до зала, лишь когда концерт уже началься.

Artıq konsert başlamışdı ki. biz zala özümüzü çatdıra bildik.

ç) The concert (had) started before we got to the hall.

Концерт началсяь (еще) прежде, чем мы добрались до зала.

Artıq konsert (əvvəl) başlamışdı ki, biz (ondan sonra) zala yetişdik.

d) For several years after Green (had) left college, he was employed by an insurance company.

В течение нескольких лет после того как Грин окончил колледж, он работал в страховой компании.

Qrin kolleci bir neçə il idi bitirmişdi ki, (ondan sonra) sığorta şirkətində işləməyə başladı.

e) When Green left college, he was employed for several years by an insurance company.

После того как Грин окончил колледж, он в течение нескольких лет работал в страховой компании.

Qrin kolleci bitirəndən sonra idi ki, o bir neçə il sığorta şirkətində işlədi.

f) As soon a s they had finished breakfast, they ran out to play.

Закончив (как только они кончили) завтракать, они побежали играть.

Yenicə nahar etmişdilər ki, onlar oynamağa qaçdılar.

h) They ran out to play after they had finished breakfast.

Они побежали играть после того, как кончили завтракать.

Nahar qurtarmışdı ki, onlar sonra oynamağa getdilər.

İngilis dilində zaman budaq cümləsinin baş və budaq cümlələrini bir-birinə bağlayan when və before, həmçinin when və after bağlayıcılarını müqayisə etsək, o zaman a) cümlələrindəki hər bir cütlüyün təsdiq, b) cümlələrindəki cütlüyün isə inkar mənalarında işləndiyini görə bilərik. Məsələn:

1. a) When the bell rang, we finished our work.

The bell rang after we had finished our vork.

К тому времени, как зазвонил звонок, мы уже закончили работу.

Звонок зазвонил после того, как мы закончили работу.

O zaman ki, zəng çalındı, biz artıq işi qurtarmışdıq.

Biz işi qurtarmışdıq ki, ondan sonra zəng çalındı.

b) When the bell rang, we had not finished our vork.

The bell rang before we had finished our work.

К тому времени, как зазвонил звонок, мы еще не закончили работу.

Званок зазвонил прежде, чем мы закончили работу.

O zaman ki, zəng çalındı, biz hələ işi qurtarmamışdıq.

Zəng artıq çalınmışdı ki, biz işi (ondan sonra) qurtardıq.

2. a) When I met George, he had already heard the news.

I met George after he had heard the news.

Когда я встретил Джорджa, он уже слыхал эту новост.

Я встретил Джорджа после того, как он услышал эту новост.

Corc artıq bu xəbəri eşitmişdi ki, mən onunla görüşdüm.

Corc bu xəbəri eşitmişdi ki, mən ondan sonra onunla görüşdüm.

b) When I met George he had not heard the news.

I met George before he had heard the news.

Когда я встретил Джорджа, он еще не слыхал этой новости.

Я встретил Джорджа прежде, чем он услышал эту новост.

Corc bu xəbəri hələ eşitməmişdi ki, mən (onda) onunla görüşdüm.

Corc bu xəbəri hələ eşitməmişdi ki, mən (ondan əvvəl) onunla görüşdüm.

3. a) When Tom called to see me I had already had breakfast.

Tom called to see me after I had breakfast.

Когда Том зашел ко мне, я уже позавтракал.

Том зашел ко мне после того, как я позавтракал.

Mən artıq nahar etmişdim ki, Tom mənim yanıma gəldi.

Mən artıq nahar etmişdim ki. ondan sonra Tom mənim yanıma gəldi.

4. a) When the thief was caught, he had already disposed of the stolen goods.

The thief was caught after he had disposed of the stolen goods.

Когда вора поймали, он уже успел избавиться от украденных вещей.

Вора поймали после того, как он избавился от украденных вещей.

Oğru oğurlanmış şeyləri atmağa macal tapmışdı ki, onu tutdular.

Oğru oğurlanmış şeyləri atmağa macal tapmışdı ki, ondan sonra onu tutdular.

b) When the thief was caught, he had not yet disposed of the stolen goods.

The thiet was caught before he had disposed of the stolen goods.

Когда вора поймали, он еще не успел избавиться от украденных вещей.

Вора поймали прежде, чем он успел избавиться от украденных вещей.

Oğru oğurlanmış şeyləri atmağa hələ macal tapmamışdı ki, onu tutdular.

Oğru oğurlanmış şeyləri atmağa macal tapmamışdı ki, ondan əvvəl onu tutdular.

5. a) When we reached the football ground, the game had already started.

We reached the football ground after the game had started.

Когда мы пришли на футбольное поле, игра уже началась.

Мы пришли на футбольное поле после того, как игра началась.

Oyun artıq başlamışdı ki, biz gəlib futbol meydançasına çatdıq.

Oyun başlamışdı ki, ondan sonra biz gəlib futbol meydançasına çatdıq.

b) When we reached the football ground, the game had not yet started.

We reached the football ground before the game had started.

Когда мы пришли на футбольное поле, игра еще не начиналась.

Мы пришли на футбольное поле до того, как игра началась.

Oyun hələ başlamamışdı ki, biz gəlib futbol meydançasına çatdıq.

Oyun başlamamışdı ki, biz ondan əvvəl futbol meydançasına çatdıq.