Zamonaviy avtomobillarning differensiali

G‘ILDRAKLI TRACTOR
VA AVTOMOBILLARNING YETAKCHI KO‘PRIKLARI
G‘ildirakli traktorning (avtomobilning) yetakchi ko‘prigi deb g‘ildiraklari yetakchi bo‘1gan ko‘prikka aytiladi. Ko‘p- rik — bosh uzatma, differensial va g‘i1dirak yuritmasi joylashgan qattiq balkadir. Shu bilan bir qatorda yetakchi ko‘prikka tormoz va boshqa qo‘shimcha mexanizmlar ham joylashtiriladi. TTZ-60, TTZ-80, T-28X4M, T-40M, T- 16M, T-25A traktorlari yetakchi ko‘prik1ari uzatmalar qutisini ham biriktiradi lekin yetakchi g‘i1dirakka kelgan yuritma olib qo‘yiladigan karterga joylashtiriladi.
Zanjirli traktorning yetakchi (orqa) ko‘prigi quyidagi mexanizmlarni birlashtiradi: uzatmalar qutisi, bosh uzatma va burish mexanizmi (DT-75M); bosh uzatma va burish mexanizmi (T-130, T-70V); bir-biriga bog‘1anmagan ikkita bosh uzatma (T-150).
Avtomobil massasini kamaytirish maqsadida yetakchi ko‘priklar karterlari po‘1at shtampovka profillardan payvand- lab yasaladi. Ularga bosh uzatma reduktorlari, mahkamlash flaneslari payvandlanadi. Ko pchilik traktorlar orqa ko‘priklari korpusi ku1 rang cho‘yan yoki po‘1atdan (K- 701, T-140M) quyiladi.
Traktorlar yetakchi ko‘prigining asosiy mexanizmlariga quyidagilar kiradi: bosh (markaziy uzatma), oxirgi uzatma, tormozlar, differensiallar (g‘ildirak1i traktorlarda) yoki burish mexanizmi (zanjirli traktorlarda). Shu bilan bir qatorda g‘i1dirak1i traktorlarning oldi, orqa yoki ikkala ko‘prigi ham yetakchi bo‘1ishi mumkin.
Zanjirli traktorlarda asosan orqa ko‘prik yetakchi bo‘1adi, tezyurar zanjirli traktorlarda esa, aksincha, ol- dingi ko‘prik yetakchi bo‘1adi. Ko‘pchi1ik hollarda trak- torning orqa ko‘prigi g‘ildiraklar tomonidan tushadigan asosiy yuklamani va ko‘prik ichidagi tishli g‘i1dirak1ar tishlashishidan hosil bo‘1adigan kuchlanishlarni o‘ziga oladigan qism hisoblanadi. Shu sababli orqa ko‘prikka qo‘yiladigan asosiy talablardan biri korpus detallarining mustahkamligidir. Bunday talab traktorlarning oldingi yetakchi g‘ildirak1ariga ham tegishli.


BOSH UZATMA
Avtomobilning burovchi momentini o‘zgartiradigan va uning yetakchi g‘i1diragi oldiga joylashgan transmissiya mexanizmi bosh uzatma deb yuritiladi. Traktorlardagi bosh