komponentlar leksik-grammatik va intonatsion bir butunlikni tashkil etadi.
Komponentlarning intanatsion bir butunligini ta`minlashda urg`u, bir qator
morfonologik jarayonlar, tovush almashishuvi, fonetik qayta bo`linish kabi hodisalar
birlashtiruvchi urg`u ostida birlashadi. Bunday urg`u ikkinchi komponentniig oxirgi
80
bo`g`imida bo`ladi. Asosiy urg`uli oldinigi bo`g`inlar ikkinchi va uchinchi darajali
urg`ularga ega bo`ladi. SHunga muvofiq, asosiy urg`uli bo`g`indan boshqa
bo`g`inlarning barcha intonatsion gradatsiyasi - uning cho`ziqligi, bunday
bo`g`inlarni tashkil etuvchi unli va undoshlarning talaffuzi aniqligi va boshqalar ham
o`zgaradi. Masalan, o`ttiz- o`ttiz ikki, kirib kel va boshq.
Qo`shma so`z va uning analitik formasi strukturasining bunday aktsent-ritmik
bir butunligi ularni tashkil etgan komponentlar o`rtasida turli xil morfonologik
o`zgarishlarning yuz berishiga olib keladi.
1. Har ikki komponent yopiq bo`g`in bo`lganda komponentlar oralig`ida
morfonologik o`zgarishlar ro`y beradi.
Dostları ilə paylaş: