Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси

Undoshlar almashinuvi 

1. k-g, q-g`. Q yoki k undoshi bilan tugagan ikki yoki ko`p bo`g`inli so`zlarga 

egaglik affiksi jarangsiz k na q undoshlari intarvokal holatda qolib, jarangli korrolyati 

bilan  almashinadi.  Masalan:  qiliq-qilig`i,  baliq-balig`i,  qiziq-qizig`i,  sariq-sarig`i, 

chirik-chirigi, tirik-tirigi, bilak-bilagi, tilak-tilagi, kichik-kichigi va boshq. 

2. g`g`-qq. Masalan: bog`ga-boqqa, toqga, toqqa, yog`ga-yoqqa va boshq. 

3. g-k. Masalan: usgan-uskan (talaffuzda) tokga-tokka va boshq. 

4. gg-kk. Masalan: bargga-barkka, eggan-ekkan (talaffuzda) teggan-tekkan va 

boshq. 

5. i-z, (-ki) (-zi). Masalan: bizni-bizzi (Namangan), sizni-sizzi. 

6. n-o (-ni) (-i). Masalan: bizni-bizi, sshni-sizi,(-men) (-me) men-meni, mening, 

sen-seni, sening. 

1.  n-d.  (-ni),  (-di).  Masalan:  bizni-bizdi  ("je"lovchi),  sizni-sizdi,  tolni-toldi  va 

boshq. 

8.  i-t.  (-ni)  (-ti):  otni-otti,  o`tni-o`tti,  (itni-itti,  qo`shni-qo`shti  (marg),  toshni-

toshpsh, 

9. n-sh. (-ni) (-shi). oshni-oshshi (toshk) toshni-toshshi va boshq. 

10.  n-r.  (-ni),  (-rr):  korni-korri  (nam)  shaxarni-shaxarri  (nam,  toshk)  va 

boshq. 

11. n-l. (-ni) (-li): tolni-tolli (nam. toshk), shaxarni-shaxarri, va boshq. qo`lni-

qo`lli, yaqinlash-yaqillash-(nam) (nam., tashk. ) 

12. n-m (-ni) (-mi): qizimni-qizimmi, o`zimni-o`zimmi va-boshq. (sen-)Q(sem-

): senmi-semmi (nam). (nami., taik) 

13. n-p (ni-pi): gapni-gappi, kapni-koppi va boshqalar. 

14. r-d (ber-bed); berdi-beddi, kurdi-kuddi, yurdi-yuddi, turdi-tuddi (nam) va 

botq. 

---

 

73 

15. r-m (ber-bem): bermasa-bemasa (nam. ) 

16. r-t. (kekir-kekit): kekirdak-kekittak, shartta-shatta (nam). 

17. r-l. (bir-bil): birla-billa (nam. toshk). 

18. r-s. (ber-bes): bersa-bessa (nam. ) 

19. ri-ni (buri-burin): burni-bunni. (nam., toshk) (o`rn-o`nn): o`rni-o`nni. 

20. ch-s. (ich-is-): ichsa-issa. (nam. ) (kech-kes): kechsa-kessa. 

21. t-s. (ayt-ays): aytsam-ayssam, (nam. ) 

22. t-o. (sust-sus): sust-susay, (past-pas-): past-pasay. 

23. il-o, (qizip-qiz); qizil-qizar.