Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси

n-m (o`n-o`m) 

 

: o`nbesh - o`m besh. 

B-v (bog-vo)  

 

: bel bog - belvo 

ch-s (uch-us)  

 

: uch so`m – usso`m 

sh-s(besh-bes)  

 

: besh so`m-besso`m 

b-o (bo`l-o`l)  

 

: bor bo`l-borul (boro`ling) 

li-o(olib-op)  

 

: olib kel- opkel (Andijon) 

k-p (qo`y-po`y)    

: ichib ko`y ichippo`y (Q. qolp) va boshq. 

n-m ( o`n-o`m) 

 

: o`n bir o`m bir. 

 

2. Birinchi komponent ochiq bo`g`in bilan tugab, ikkinchi komponent yopiq 

bo`gan bilan boshlanganda: 

b-v (ber-ver): bora berdi-boraverdi, yoza ber-yozaver, kela ber-kelaver va 

boshq. 

(-bil-vil): ne bilay-nevlay va boshq.   

k-g (kun-gun): bu kun - bugun va boshqalar. 

 

Uy-o (shu-sh)-yer): shu er- sher (Jizzax).  

3.  Birinchi  komponent  yopiq  bo`g`in  bilan  tugab,  ikkinchi  komponent  ochiq 

bo`g`in  bilan  boshlanganda  ham  tovush  almashinish,  ham  bo`g`inlar  strukturasida 

fonetik qayta bo`linish hodisasi ro`y beradi. 

e-i (-emish-imish): kelar emish-kelarmish 

---

 

81 

i-o (mshi-mish): borganmshi. 

e-o (-ekan-kkan): kelar ekan-kelarkan. 

b-v (bosib-bosiv) bosib oldi-bos (i) voldi (Qovun sor-ti). : 

Sotib oldi-Sot (i) voldi (atoqli ot ) va boshqalar. 

Fonetik kayta bo`linish: 

qayn ona - qay-no-na (qkaynona) qayna. 

qayn ota - qay-na-ta (qaynata)  

qayn ini - qay-ni-i (qayni) 

4.  Birinchi  komponent  ochiq  bo`g`in  bilan  tugab,  ikkinchi  komponent  unli 

bilan boshlanganda ham tovush almashinuvi va fonetik qayta bo`linish yuz beradi: 

ee-e: ne etoy-netay 

aa-a: Mirzaahmad-Mirzahmat, na aylay-naylay 

a-o: katta ota –kattaata 

bora olmoq-borolomoq, beka oyim-bekoyim (begoyim) i-o:  

olti  oziq-  oltioziq  (to`qqiz  yoshli  ot),  etti  oziq  ettoziq  (o`n  yoshli  ot),  yoshi 

ulug`-yashulli (Xorazm), 

a-o: ho`ja eli -xo`jeli va boshq.