Œзбекистон республикаси олий ва œрта

Tekshiruv savollari:

1. 
   O’zbekiston xududida topilgan va urganilgan ibtidoiy ajdodlarimiz yashagan kanday manzilgoxlarni bilasiz?
   
2. 
   O’zbekiston xududidagi ibtidoiy jamoa tuzumi tarixini kanday davrlarga bўlib urganmok ma‘kul?
   
3. 
   Paleolit davriga oid O’zbekiston xududida topilgan va urganilgan makonlarni toping?
   
4. 
   Urugchilik jamoasi kaysi davrda shakllandi va uning boskichlarini aniklang?
   
5. 
   Uk –yoy kachon kashf etildi uning inson xayotidagi axamiyati ?
   
6. 
   Neolit davrida ajdodlarimiz nimalarni kashf etganlar?
   
7. 
   Bronza davrida ajdodlarimiz ijtimoiy xayotida kanday ўzgarishlar ruy berdi?
   
8. 
   Zardushtiylik dinining mukaddas kitobi «Avesto» O’zbekiston tarixini urganishda kanday axamiyatga ega?
   

3-mavzu: UZBYeK XALKINING ETNIK ShAKLLANISHI.


Reja:

1. Xozirgi uzbek xalkining etnogenezini tashkil etgan kadimgi urug, kabila va elatlar.

2. Uzbek xalki etnik shakllanishining boskichlari.
3. Uzbek xalki va xozirgi zamon


Adabiyotlar:
8,22,23,24,19,64,74,75,102,103,112,28,94,110


Tayanch tushunchalar: Etnogenez, xorazmiylar, sugdiylar, baktriylar, saklar, massagetlar, uzbeklarga xos antropologik kiyofaning shakllanishi, turon zaminida turkiy kavmlarning azaliy etnos ekanligi, bu jarayonning 3 davrga bўlinishi, Dashti Kipchok, Uzbek atamasi, Uzbekxon, millatlar dustligi, millatlarning xamjixatligi.

Mustakil O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov 1998 yilda bir gurux tarixchilar bilan utkazgan suxbatida xar kanday tsivilizatsiya kupdan-kup xalklar, millatlar, elatlar faoliyatining va samarali ta‘sirining maxsulidir, deb ta‘kidlar ekan, " biz uzimizni millat deb bilar ekanmiz, uzbekchiligmiz xakida anik tushunchalarga ega bulishimiz kerak" degan muxim masalani urtaga kuydi.

Xar kanday xalkning etnogenezi murakkab va dolzarb muammo bulib, umum tarix fanining yutuklari bilan chambarchas boglikdir. Shu kunlarga kadar xalkning kelib chikishi yeki etnogenezi tugrisidagi masala aloxida fan sifatida shakllanib yetmagan , ammo yakin kelajakda uzida kator ijtimoiy va tabiiy fanlar yutuklarini mujassamlashtirgan etnogenez fanining yuzaga kelishiga shubxa kilmasa xam buladi.
Tarix, arxeologiya, tilshunoslik, toponomiya, etnografiya kabi fanlarning jaxon mikesida kulga kiritgan yutuklarini, ilmiy jixatdan muxim fikr-muloxazalari va xulosalarini mensimay, tor millatchilik doirasidan chika olmay muloxaza yuritish nafakat fanda, balki siesatda xam eng katta zararli xatolarga olib kelishi mumkin. Shu sababli xam uzbek, tojik, turkman, kirgiz va boshka Markaziy Osie elat va xalklarning etnogenezini, ya‘ni kelib chikish muammolarini fakat fan yutuklariga tayaangan xolda tugri, ob‘ektiv va xolisona xal etish mumkin.
Uzbek xalkining kelib chikishi (etnogenezi) nixoyatda murakkab va juda uzok tarixga ega bulgan jaraendir. Bu soxada fan xozirgi kunga kadar ma‘lum yutuklarga erishgan. Xususan, Fargona vodiysidagi Selengur va Surxondaredagi Teshiktoshdan topilgan kadimgi ajdodlarimiz koldiklari O’zbekiston da, Afrika va Old Osie xududlari bilan bir katorda, xozirgi zamon odamlarining paydo bulishi jaraeni yuz bergan xudud tarkibiga kirishi fanda uzil-kesil isbotlangan.Ayrim olimlar tomonidan bildirilgan Markaziy Osie, jumladan, O’zbekiston kadimiy davrlardagi mongolid irk shakllangan xududga kiradi, degan fikrning ilmiy asossizligini tasdikladi. Uzbek xalkining kelib chikishi tarixini urganish kancha uzok ya‘ni eng kadimgi davrlardan boshlansa, shunchalik uning tarkibida xozirgi kunga kadar saklanib kelinaetgan irkiy va etnik unsurlarning maxalliy xalk tarkibiga kirgan davr va uning nisbiy mikdori tugrisida kengrok fikrga ega bulamiz.
Keyingi davrda utkazilgan tadkikotlarda, Markaziy Osieda, jumladan xozirgi O’zbekiston xududida yashagan ibtidoiy axolining antropologik jixatdan yevropeoid irkining janubiy yeki Urta Yer dengizi pushtiga yakin ekanligi isbotlangan. Uzbeklarning janubiy yevropeoid irkining uziga xos pushti ekanligi janubiy Uz-
bekistonda kashf etilgan. Markaziy Osiedagi eng kadimiy muste davriga oid paleolit bolaning Teshiktoshda topilgan suyak koldiklari orkali isbotlash mumkin. mazkur irkka uxshash tiplarning Urta yer dengizi, Old va Janubiy Osiening ayrim rayonlarida topilishi dikkatga sazovordir.
Uzbek xalkiga xos Markaziy Osie ikki dare oraligi irkining shakllaniish davri, makoni tarixi masalalarida fanda yakin-yakingacha yagona fikr yuk edi. Bir gurux olimlar bu irk bundan 6-8 ming yil ilgari, ikkinchi gurux mutaxassislar 3 ming yil ilgari shakllangan desa, uchinchi gurux olimlari esa, XU1 asrlarda shakllandi deb xisoblar edilar. Antropologik izlanishlar natijasida mualliflar ikki dare oraligidagi irkning shakllanishi, juda boy antropologik ma‘lumotlar asosda, bundan 2200-2300 yil ilgari boshlanganligini isbotlaydilar. Kator ilmiy asarlarda uzbek xalkining shakllanishida bir kator muxim davrlar sanab utilgan. Bular katorida Axamoniylar, Iskandar Zulkarnayn, Arab xalifaligi,mugullar istilosi tilga olinadi. Markaziy Osie, jumladan, O’zbekiston xalklari madaniyatiga, tiliga, turmush tarziga,tabiiyki, uz ta‘sirini utkazgan. Ammo bu yurishlarning maxalliy xalklarni irkiy va etnik tarixiga ta‘siri uta kam bulganligini aloxida ta‘kidlash kerak.
Antropologik nuktai nazardan karaganda, ular maxalliy xalk "konini" yeki genetikasini tubdan uzgartira olmaganlar, uzgartirishlari xam mumkin emas edi. Chunki xech kachon kelgindilar maxalliy axolidan ustun bulishi mumkin bulmay, balki kup sonli maxalliy axoli tarkibiga singib ketgan. Maxalliy axoli, xususan O’zbekiston xududida, barcha tarixiy davrlarda ( maxsus antropologik tadkikotlarning kursatishicha) maxalliy xalk kelgindi axolidan xamisha ustun bulgan. Bu masalaga Prezident I.A.Karimov tarixchi olimlar bilan uchrashuvda anik va ravshan xamda mutlako inkor etib bulmaydigan uz nuktai nazarini bildirib, fikrimizcha oxirgi nuktani kuydi.
Uzbek xalkining etnik shakllanishi tarixi asosan uchta tarixiy davrga bulinadi. Birinchi davr: Miloddan avvalgi birinchi ming yillikdan milodiy USH asrgacha bulgan davrni uz ichiga oladi. Mil.avv. asrlarda Markaziy Osie dasht mintakalarida xozirgi uzbek xalkiga xos antropologik kiefa shakllana boshlagan. Bu esa fanda yakingacha keng tarkalgan fikrlar, ya‘ni uzbeklarga xos Markaziy Osie ikki dare oraligi irki, avvalo Volga daresi buylarida va Urolda sarmot kabilalari tarkibida shakllanib tarkaldi, degan yeki bir irk Baykal kuli atrofida va Muguliston chullarida shakllanib, tayer xolda maxalliy axoliga uz irkini tarkatdi, degan fikrlardan voz kechishni takoza etadi. Tadkikitlarga kura, Xorazm, Baktriya, Sugdiena,Parkana,Toxariston,CHoch xududlarida utrok va kuchmanchilik bilan shugullanib kelgan ajdodlarimizning turmush tarzi bir biriga chambarchas boglik bulganligi aniklangan. Shu xududlarda asrlar davomida yashab kelgan massagetlar, saklar, xorazmiylar, baxtarlar, sugdiylar, toxarlar, davonliklar uzbek xalkining asosini(etnogenezini) tashkil etadi. Olib borilgan tadkikotlar uzbeklarga xos antropologik kiefa, dastavval, Sirdarening urta xavzasi tumanlarida ya‘ni Toshkent voxasi, Fargona vodiysi, kisman Xorazmda va janubiy Kozogistonning Chimkent viloyati, Yettisuv mintakasida mil. avv.1 ming yillik oxirida shakllana boshlanganligi aniklandi. Mil.avv.111-11 asrlarda bu axoli bir necha yunalishda Markaziy Osiening markaziy va janubiy viloyatlariga kirib borgan. Bu antropologik tadkikot natijalari yezma manbalarda ma‘lum bulgan xalklarning janubga yurishi va yunon-baktriya davlatining tor- mor etilishi va Buyuk Kushon saltanatining barpo bulishi davriga mos keladi.
Uzbeklarning kelib chikishi kadimdan tarixda saklar, massagetlar,toxarlar nomi bilan mashxur bulgan va kadim-kadim zamonlarda Markaziy Osie xamda uning tevarak atrofida kuchib yurgan xalklarga, Sugd, Xorazm, Baktriya,Parkana(Fargona) va Shoshning kadimiy xalklariga borib takaladi. Ushanda ular yashab turgan voxa nomi bilan sugdiylar, xorazmiylar, baktriyaliklar, parkanaliklar, toshkentliklar deb atalib, tarixda kolgan.
Uzbek va tojikning xalk bulib shakllanishida mil.avv. birinchi ming yillikning oxirlari va milodiyning dastlabki asrlarida Jayxun va Sayxun oraligiga kuchib utgan bir kator turkiyzabon xalklar va jayxunning janubidan kuchib utgan fors tilida suzlashuvchi kabilalar, shuningdek 1U-U asrlarda bu yerga shimol tarafdan kuchib utgan xionit, kidarit va eftalit deb ataluvchi xalklar va nixoyatda,U1-UP asrlarda Markaziy Osieda uz xukmronligini urnatgan Garbiy Turk xokonligining turkiyzabon xalki katta rol uynadi.
Uzbek xalkining etnik shakllanishidagi ikkinchi muxim davr- bu 1X-X11 asrlar xisoblanadi. Bu davrda Markaziy Osieda, jumladan O’zbekiston da, xozirgi uzbeklarga xos kiefa maxalliy axolining asosiy kismini tashkil etgan. Ilgarilari bu jaraenni fakat X1-X11 asr etnik jaraenlari bilan boglab kurilgan.keyingi yillardagi topilgan shu davr materiallarini ikki tarixiy davrga ya‘ni 1X-X va X-X11 asrlarga bulib urganish maksadga muvofik deb xisoblanmokda. 1X asrda O’zbekiston xududida, tadkikotlar natijaga karaganda, axolining antropologik kiefasida keskin uzgarishlar yuz bergan. Bu uzgarishlar arxeologik kazishmalar natijasida xam kuzatilgan. Uzbeklarning elat sifatidagi shakllanish davri fanda X1-XP asrlar bilan izoxlanib kelinar edi. Tadkikot natijalari bu jaraenni 1X-X asrlarga oid deyilishiga asosdir.
Uzbeklarning etnik tarkibi 1X-X11 asrlarda boyidi va taomillashdi. X asr oxiri- X1 asr boshlarida koraxoniylar bilan birga Oltoy, Yettisuv va Sharkiy Turkistondan Movarounnaxrga kuchib kelgan bir talay turkiyzabon kabilalar ulka axolisining etnik jixatdan takomillashuviga ta‘sir kildi. Koraxoniylar davrida uzbek tiliga asos bulgan korluk-chigil laxjasi rivojlandi va yezma adabiet darajasiga kutarildi va ushbu laxja uzbek xalkining umumiy tiliga aylandi. Yusuf Xos Xojibning " Kutadgu bilik", Maxmud Koshgariyning " Devonu lugatut-turk", Xoja Axmad Yassaviyning "Xikmatlar" asarlari shu davrning ajoyib maxsulidir.
XSH asr boshlarida yurtimizga Chingizxon katta kushin bilan bostirib kirdi. Bu kushin tarkibida turklar va turklashgan mugullar xam bor edi. Bu kabilalar, shubxasiz, uzbek xalkining etnik tarkibini boyitdi. Afsuski, fanda mugul istilosi Markaziy Osie axolisini keskin mugullashtirib, uzgartirib yubordi degan fikr xam bor. Lekin olimlarimizning olib borgan maxsus tadkikotlari bu masalaga oydinlik kiritdi. Mugul istilosi O’zbekiston axolisining tashki kiefasiga sezilarni izlarini koldirmaganini ta‘kidlamok kerak. Sababi, Chingizxon X11 asr oxirida tashkil etgan yirik Mugul davlatida mugullar soni taxminan 0,7 million kishidan iborat bulgan. Agar xar 6 kishidan bittasi askarlikka olingan bulsa, unda mugul kushinlari 100-110 ming kishidan iborat bulgan. Lekin usha davrdagi 80 million axolisi bulgan Xitoyga yurishi davrida mugullar uz kushinlarining kup kismini yukotganlar.Ular Movarounnaxrga bostirib kelganida kushinlarining kupchiligi turkiy xalklardan tashkil topgani ma‘lum. Bu davrda Muxammad Xorazmshox davlatida 20 million axoli yashagan.Tabiiyki, mugul kushinlari kup sonli maxalliy axoli tarkibiga uz asoratini utkaza olmagan. Shuning uchun xam maxalliy axolida mugul irki alomatlari deyarli namoen bulmagan.
Uzbek xalkining etnik shakllanishida uchinchi davr- XU asr oxiri- XU1 asr xisoblanadi. Bu davrda siesiy va iktisodiy jixatdan ancha bushashgan, Markaziy Osieda maxalliy xokim va podsholar orasidagi taxt talashishlar, xalk ommasining ogir axvolga tushib kolishi , kushni kuchmanchi uzbeklarga kul kelgan edi. Temuriylar sulolasining oxirgi xokimlari, jumladan Fargona xokimi Bobur va Xirot xokimi Xusayn Boykarolar Dashti Kipchokdan kelgan kudratli Shayboniyxon boshchiligidagi kup sonli kushinlar oldida ojizlik kiladilar. Shunday kilib, xozirgi O’zbekiston ning Zarafshon, Surxondare va Kashkadare vodiylarida,Xorazm voxasi va boshka rayonlarda Shayboniyxon bilan kelgan, "uzbek" nomli turkiy tildagi kabilalar xam urnasha boshlaydi, maxalliy axoli bilan aralashib ketadi.Ular yangi zamindor (feodal)larni barpo etib, kup yerlarni zurlab musodara kilib olganlar, temuriylar tuplagan barcha boyliklarni uz kullariga kiritganlar.
Usha davrda adabiy va tarixiy asarlar, xususan, "SHayboniynoma", "Nusratnoma","Abdullanoma","Alpomish" kabi asarlar uzbek tilida keng tarkaldi.
"Uzbek" atamasi ilmiy jixatdan xali tulik aniklanmagan. Dastlab bu suzni arab muallifi Usam ibn Munkiz (X11 asr oxirlari) asarlarida uchratamiz. Keyin Rashididdin solnomalarida Jaloliddinning xarbiy navkarlaridan biri "uzbek" ismi bilan tilga olinadi.
Atokli tarixchi Xamdullox Kazviniy (XU asr) Oltin Urda xoni Uzbekning lashkarlarini "uzbeklar" deb nomlaydi6 tegshli ulkani esa "Mamlakati uzbek" deb ataydi. Nizomiddin Jomiy va Sharafuddin Ali Yazdiylar uzbeklarni Oltin Urda nomi bilan boglik degan fikrni bildiradilar.Boshka manbalarga karaganda, XU asr oxiri-XU1 asr boshlarida Abulxayrxon va uning nabirasi Shayboniyxon karmogida barcha kabila va elatlar birikmasiga umuman" uzbeklar" deb nom berilgan Abulgozining "SHajarai turk" asarida yezilganidek, Ok Urda podshosi Tuktaguxon ulgandan sung un uch
eshli ugli Uzbekxon taxtga kelgan. U ota - bobosining dasturi bilan elni zabt etib, xar kimni martabasiga loyik xurmat kilib, inomlar bergan. "Barcha xalk uch soxibi davlatning sababinidin sharofi - islom musharraf buldilar,andin sung barcha Juchi elin uzbek eli dedilar" (Abulgozi "SHajarai turk"). Prezident I.A.Karimov bir gurux tarixchi olimlar, zielilar bilan bulgan suxbatda uzbek nomining kachon paydo bulganligi tugrisidagi masalani kuydi. "Sovet tarixshunosliklarning yezishicha"-,dedi I.A.Karimov, -gue XU1 asrda bizning zaminimizni kipchok xonlari ishgol kilgandan keyin uzbek nomi paydo bulgan emish. Axir, biz Movarounnaxr deb ataydigan ikki dare oraligida ungacha xam xalk yashagan-ku!"
Biz sovet zamonidan kolgan bu akidani kabul kilsak, millatimiz tarixi mana shu navbatdagi boskinchilar davridan boshlangan degan, notugri xulosa kelib chikmaydimi? Unda bizning necha ming yillik tariximiz kaerda koladi? Samarknad xam, Xiva xam, Buxoro xam uzbeklarini ekan, bu yerlarda uzbek davlati bulgan ekan, nega endi uz tariximizni XU1 asrdan, kimdir kelib-ketib, nomini koldirib ketgan davrdan boshlashimiz kerak?
Ungacha xam bu yerda utrok xalk yashaganku! Bu yerda ana shu utrok xalkning madaniyati bulgan-ku! Kim kelmasin, masalan, mugullar kelgan XSH asrning 20 yil laridan X1U asrning 70- yillariga kadar xukmronlik kilganlar va ularning madaniyati maxalliy madaniyatga singib ketgan. bunda maxalliy xalkning madaniyati, albatta, asos bulgan, ustunlik kilgan. "Biz xalkni nomi bilan emas balki madaniyati, ma‘anaviyati orkali bilamiz, tarixning tag- tomirigacha nazar tashlaymiz". XU1-X1X asrlar davomida uzbeklarning etnik shakllanishi davom kilib,uzlarining urug-kabilaviy nomlarini to bizning asrimiz boshlarigacha saklab kelganlar. Ular nafakat etnik jixatdan, balki turmush tarzi uning ijtimoiy tuzumi bilan uzaro bir oz fark kilganlar. Ayrim uzbek kabilalari utrok dexkonchilikka tula utmagan kuchmanchilik xujaligi turmush an‘analarini saklab yarim utrok xolatda yashaganlar. Ular tillaridagi (she‘vasidagi) fark jixatdan ancha ajralib turganlar.

Ammo Turkiston ulkasi va uzbek xonliklari rus mustamlakasi tufayli jaxon kapitalistik munosabatlari girdobiga tortila boshlanadi. Shu davrda asta- sekin milliy uygonish kurtak ota boshlaydi. Milliy burjuaziya paydo buladi. Ular uzlarining bulmish jadidlar orkali milliy gurur xis-tuygular,an‘anaviy turmush

tarzi va madaniyati uchun jiddiy kurash boshlaydilar.CHor xokimiya tining mustamlakachilik siesati mazkur jaraenga tusik bulib,uzbek elining jaxon mikesidagi ijtimoiy-madaniy tarakkiet yuliga chikishini cheklab kuyadi.Butun Markaziy Osiening chorizm davrida sun‘iy ravishda Turkiston general gubernatorligi, Xiva xonligi va Buxoro amirligiga bulinganligi xam maxalliy elatlarning shu jumladan uzbeklarning milliy birligiga jiddiy tusik buldi.
XX asr boshlarida kelib xozirgi O’zbekiston xududi 2,8 mlnga yakin uzbeklar yashagan bulib,shulardan taxminan 82 foizi kishloklarda 18 foizi shaxarlarda joylashgan. Shuni aloxida kayd kilish lozimki,uzbeklarning ancha kismi kushni mamlakatlarda
yashab, uzlarining etnik xususiyatlarini saklab kolganlar.
Shurolar istibdodi davrida Urta Osieda "milliy-davlat chegaralash" utkazildi. Bu jaraenda jiddiy siesiy xato-kamchiliklarga yul kuyildi, Turkiston ulkasi xududiy va etnik jixatdan yanada parchalanib ketdi.
Shunday kilib, uzbeklarning X1X asrning ikkinchi yarmidan to O’zbekiston uz davlat mustakilligini kulga kiritganga kadar tarixi,xaeti,mustamlakachilik asorati ostida kechdi. Shurolar xokimiyati davrida bizning yurtimiz avtoritar markazga buysunuvchi xom ashe yetkazib beradigan karam ulkaga aylandi.Mamlakatimiz,xalkimiz siesiy, ijtimoiy va iktisodiy jixatdan mutelik xolatiga tushib koldi.
Mustakilligimizni kulga kiritganimiz bizga sobik Ittifokdan, eski mustabid tuzumdan kolok bir yeklama rivojlangan,paxta yakka xokimligi va boy mineral-xom ashe resurslaridan nazoratsiz,aevsiz foydalanish asosiga kurilgan iktisodiet ogir meros bulib koldi.
"Bu ogir merosning yana bir xususiyati,-dedi Prezident I.Karimov Respublika Oliy Majlisning X1U sessiyasida,-respublikaning yekilgi va galla masalasida markazga karamligida,un,shakar,gusht,sut maxsulotlari kabi eng muxim ozik-ovkat mollarining,boshka xalk iste‘moli tovarlarining,tayer maxsulotlarning chetdan olib kelinishida yakkol kurinadi.
Uzbek xalkining kelajagi porlok,kelajagi buyuk.Bunday xulosa kilinishiga barcha asos,shart- sharoitlar va imkoniyatlar mavjud .Bu xakda O’zbekiston Prezidenti I.A.Karimov uzining "O’zbekiston XX1 asrga intilmokda: xavfsizlikka taxdid barkarorlik shartlari va tarakkiet kafolatlari" asarida batafsil ma‘lumotlar bergan.
O’zbekiston xalki uzining yer osti boyliklari bilan xakli ravishda faxrlansa arziydi. Mamlakat xududida mashxur Mendeleev davriy sistemasining barcha elementlari topilgan.Xozirga kadar 2,7 mingdan zied turli foydali kazilma konlari va ma‘danlar mavjud istikbolli joylar aniklangan. Ular 100ga yakin mineral-xom ashe turlarini uz ichiga oladi.900 dan ortik kon topilgan bulib,ularning tasdiklangan zaxiralari 970 mlyard Amerika dollarini tashkil etadi. Xar yili respublika konlaridan taxminan 5,5 milyard dollarlik mikdorda foydali kazilmalar olinmokda.
O’zbekiston tuprogining noeb unumdorligi uning muxim xususiyati bulib bu xol respublikani kudratli agrosanoat saloxiyatiga ega mamlakatga aylantirish imkonini berdi. Bugungi kunda O’zbekiston tashki bozorda talab katta bulgan maxsulot-paxa
tolasining ishlab chikaruvchisi va yetkazib beruvchisi xisoblanadi.
Mamlakatimizning xakikiy boyligi mulki uning mexnatsevar,saxiy va mexmondust xalkdir. Jamiyatning engn oliy boyligi bulgan xalk abadiy kadriyatlarini kudratli saloxiyatni uzida jamlagan.Bu saloxiyatni yuzaga chikarish jamiyatimizni rivojlantirish va tarakkiy ettirishning juda kuchli omili bulib xizmat kiladi. Inson saloxiyati eng faol, eng bunedkor omil bulib,u mamlakatning isloxotlar va tub uzgarishlar yulida tinimsiz ilgarilab borishini ta‘minlab beradi. O’zbekiston nning muxim xusisiyatlaridan biri shuki, bu yerda axoli axolining usish suratlari yukori.Keyingi yillarda axolining tabiiy usishi bir muncha kamaygan bulishiga karamay, u xali xam MDX mamlkatlari orasida eng yukori darajadadir. Umuman olganda O’zbekiston xalki yangi sharoitda Respublika Prezidenti I.A.karimov va xukuamtimiz tomonidan kuyilagn muayyan vazifalarni uz muddatida bajarish uchun xormay- tolmay mexnat kilmokda. bunday sharoitda xar bir jamiyat a‘zosining uz vatani va uning porlok istikboliga chinakam sadokatligi,yuksak siesiy ongi va uz vazifasini zamonaviy talablar darajasida nixoyasiga yetkazishi, ma‘naviy yetukligi va axlokiy barkamolligi goyat muxim va xal kiluvi axamiyat kasb etadi. Shunday kilib, uzbek xalki O’zbekiston ning maxalliy tub axolisi bulib, uni antropologik kiefasida Urta Osie Fargona antropologik tipi belgilari yetakchidiri. Uzbek xalkining tarixi Amu va Sirdare oraligida yashagan barcha kadimiy urug, kabila, elatlar va usha davrlarda kechgan etnik va madaniy jaraenlar bilan uzviy boglikdir.