1. Buddizm va uning talimoti. O’rta Osiyoda buddizm

13-MAVZU.

JAHON DINLARI: BUDDIZM VA XRISTIANLIK VA ULARDAGI TA’LIMIY – TARBIYAVIY QARASHLAR Reja:

1.Buddizm va uning talimoti.

2.O’rta Osiyoda buddizm.

3.Xristianlik. Uning asosiy oqimlari.

4.Xristianlikning O’rta Osiyoga kirib kelishi.

1. Buddizm – dunyodagi eng yirik dinlar ichida qadimiylaridan biri hisoblanib, mil. av. VI – V asrlarda Hindistonda vujudga kelgan. Bu dinga e’tiqod qiluvchilar, asosan, Janubiy, Janubi-SHarqiy va SHarqiy Osiyo mamlakatlari: SHri Lanka, Hindiston, Nepal, Butan, Xitoy, Singapur, Malayziya, Indoneziya, Mongoliya, Koreya, Vetnam, YAponiya, Kombodja, Birma, Tailand, Laosda va qisman Evropa va Amerika qit’alarida, Rossiya Federasiyasining Tuva, Buryatiya, Kalmikiya respublikalarida (jami 86 mamlakatda) istiqomat qiladilar. Hozirgi kunda e’tiqod qiluvchilar soni jihatidan buddizm xristianlik, islom va hinduizmdan so’ng to’rtinchi o’rinni egallaydi. Buddistlarning soni taxminan521 mln. atrofida bo’lib, ulardan 1 mln. ga yaqini rohiblardir. Buddizm bundan 2500 yildan avvalroq Hindistonda diniy-falsafiy ta’limot sifatida vujudga kelib, unda ko’plab diniy manbalar va diniy yo’nalishlar mavjud. Buddizm turli milliy va diniy an’analar bilan kelishuvchanligi sababli ko’p millatlar tomonidan keng qabul qilindi. Buddizm hayotning barcha sohalari: diniy, madaniy, siyosiy va iqtisodiy qatlamlariga kirib bordi. Buddizmni din yoki falsafa, mafkura yoki madaniyat qoidalari to’plami yoxud hayot tarzi deb baholash mumkin. Ayni kunda bu dinga e’tiqod qilib kelayotgan SHarq mamlakatlaridagi buddizm ta’limotini o’rganish u erdagi siyosiy-iqtisodiy, ma’naviy madaniyatni tushunishning asosiy omillaridan biri hisoblanadi. Bu davlatlarda ushbu dinga e’tiqod qiluvchilar nazarida buddizmning qoida va an’analari markaziy hukumat qonunlaridan ko’ra ustunroqdir, tabiiyki, buning zamirida uning potensial kuchi yotadi.

• 1. Buddizm – dunyodagi eng yirik dinlar ichida qadimiylaridan biri hisoblanib, mil. av. VI – V asrlarda Hindistonda vujudga kelgan. Bu dinga e’tiqod qiluvchilar, asosan, Janubiy, Janubi-SHarqiy va SHarqiy Osiyo mamlakatlari: SHri Lanka, Hindiston, Nepal, Butan, Xitoy, Singapur, Malayziya, Indoneziya, Mongoliya, Koreya, Vetnam, YAponiya, Kombodja, Birma, Tailand, Laosda va qisman Evropa va Amerika qit’alarida, Rossiya Federasiyasining Tuva, Buryatiya, Kalmikiya respublikalarida (jami 86 mamlakatda) istiqomat qiladilar. Hozirgi kunda e’tiqod qiluvchilar soni jihatidan buddizm xristianlik, islom va hinduizmdan so’ng to’rtinchi o’rinni egallaydi. Buddistlarning soni taxminan521 mln. atrofida bo’lib, ulardan 1 mln. ga yaqini rohiblardir. Buddizm bundan 2500 yildan avvalroq Hindistonda diniy-falsafiy ta’limot sifatida vujudga kelib, unda ko’plab diniy manbalar va diniy yo’nalishlar mavjud. Buddizm turli milliy va diniy an’analar bilan kelishuvchanligi sababli ko’p millatlar tomonidan keng qabul qilindi. Buddizm hayotning barcha sohalari: diniy, madaniy, siyosiy va iqtisodiy qatlamlariga kirib bordi. Buddizmni din yoki falsafa, mafkura yoki madaniyat qoidalari to’plami yoxud hayot tarzi deb baholash mumkin. Ayni kunda bu dinga e’tiqod qilib kelayotgan SHarq mamlakatlaridagi buddizm ta’limotini o’rganish u erdagi siyosiy-iqtisodiy, ma’naviy madaniyatni tushunishning asosiy omillaridan biri hisoblanadi. Bu davlatlarda ushbu dinga e’tiqod qiluvchilar nazarida buddizmning qoida va an’analari markaziy hukumat qonunlaridan ko’ra ustunroqdir, tabiiyki, buning zamirida uning potensial kuchi yotadi.